Messier 84 – NGC 4374
Messier 84 is een lensvormig sterrenstelsel op een afstand van ongeveer 60 miljoen lichtjaar van de Aarde in de richting van het sterrenbeeld Virgo – Maagd. Het sterrenstelsel heeft een schijnbare helderheid van magnitude 10,1 en bevindt zich in de binnenste regionen van de Virgocluster. In de New General Catalogue heeft het de aanduiding NGC 4374.
Aan de sterrenhemel beslaat Messier 84 een oppervlakte van 6,5 * 5,6 boogminuten en dat komt overeen met een lineaire diameter van ongeveer 110.000 lichtjaar. Het sterrenstelsels is een van de helderdere leden van de Virgocluster maar in een 10*50 verrekijker is het moeilijk te zien. Je hebt er een grotere verrekijker of kleine telescoop voor nodig. Bovendien moeten de waarneemomstandigheden goed zijn.
Messier 84 bevindt zich nabij de grens met het sterrenbeeld Coma Berenices – Haar van Berenice en kan worden gevonden langs de lijn getrokken vanuit Denebola in de Leeuw naar Vindemiatrix in Virgo – Maagd. Op 17 boogminuten ten oosten van Messier 84 bevindt zich ook Messier 86. De twee sterrenstelsels zijn in het beeldveld van een kleine telescoop of verrekijker tegelijkertijd zichtbaar.
In kleine telescopen zijn de sterrenstelsels als kleine, ovaalvormige lichtvlekken met helderdere centra zichtbaar. Ze zijn het best te zien in middelgrote en grote telescopen. Met 20 cm telescopen zijn er in de buurt verschillende andere sterrenstelsels te zien, waaronder NGC 4435, NGC 4388, NGC 4402 en NGC 4438. Het enorme sterrenstelsel Messier 87 bevindt zich ongeveer 1,5° ten zuidoosten van Messier 84 en Messier 86. De best tijd van het jaar om Messier 84 n andere sterrenstelsels in de Virgocluster waar te nemen is gedurende de lentemaanden.
Messier 84 is een elliptisch sterrenstelsel van type E1 of een lensvormig sterrenstelsel van type S0 dat we van bovenaf zien. Het sterrenstelsel bevindt zich in de binnenste kern van de Virgocluster in een gebied waar zich onder andere ook Messier 49, Messier 60, Messier 86, Messier 87 en de spiraalstelsels NGC 4388, NGC 4402, het elliptische stelsel NGC 4387 en de balkspiralen NGC 4413, NGC 4425 en de interagerende sterrenstelsels NGC 4438 en NGC 4435 zich bevinden.
Messier 84 maakt dele uit van Markarian’s keten, een reeks sterrenstelsels die vanaf de Aarde gezien in een gebogen lijn staan. Ze zijn vernoemd naar de Armeense astrofysicus B.E. Markarian die begin jaren ’60 de gemeenschappelijke beweging van de sterrenstelsels ontdekte. Sommige sterrenstelsels liggen boven elkaar maar andere lijken coherent te bewegen. De sterrenstelsels die deel uitmaken van Markarian’s keten zijn o.a. Messier 84, Messier 86, NGC 4477, NGC 4473, NGC 4461, NGC 4458, NGC 4438 n NGC 4435.
Messier 84 bevat weinig jonge sterren en sterrenhopen, wat erop wijst dart de stervormingsactiviteit in het sterrenstelsel zeer laag is. Het sterrenstelsel beweegt zich met een snelheid van 1060 km/s van ons af.
Onderzoek naar radiogolflengtes en beelden gemaakt in 1997 met de Hubble Space Telescope hebben twee jets van materie onthuld die uit de kern van Messier 84 komen en een schijf van snel roterende sterren en gas. Dit wijst erop dat het sterrenstelsel een superzwaar zwart gat in zijn centrum bevat. Dit zwarte gat heeft en geschatte massa van 1,5 miljard zonsmassa.
In de afgelopen eeuw zijn er 2, mogelijk 3, supernova’s waargenomen in het sterrenstelsel: SN 1975b werd op 18 mei 1957 gezien. Deze haalde een maximale helderheid van magnitude 13. In december werd SN 1991bg van magnitude 14 gezien en op 13 juni 1980 werd SN 1980I van magnitude 14 gezien in Messier 84 of een van de naburige sterrenstelsels – Messier 86 of NGC 4387. Alle drie de supernova’s werden als Type Ia geclassificeerd. Dit betekent dat ze werden veroorzaakt door hevige explosies van witte dwergsterren.
Messier 84 is een van de oorspronkelijke ontdekkingen van Charles Messier. Hij vond het sterrenstelsel op 18 maart 1781 en voegde het aan zijn catalogus toe. Op dezelfde dag vond hij ook de bolhoop Messier 92 in het sterrenbeeld Hercules en 7 andere sterrenstelsels in de Virgocluster; Messier 85, Messier 88 en Messier 91 in Coma Berenices en Messier 86, Messier 87, Messier 89 en Messier 90 in Virgo.
Messier beschreef het sterrenstelsel als volgt, “Nevel zonder sterren, in Virgo; het centrum is een beetje helder, omringd door een lichte neveligheid” zijn helderheid & zijn verschijning lijken of deze in de catalogus: No’s 59 & 60 [Messier 59 en Messier 60]”
John Herschel catalogiseerde Messier 84 als h 1237 en voegde het object later als GC 2930 toe aan de General Catalogue beschrijvende het als “erg helder; behoorlijk groot; rond; redelijk plotseling helder richting het midden; gevlekt.”
Messier 84 – NGC 4374
| Type object | Lensvormig of elliptisch sterrenstelsel |
| Klasse | E1 |
| Sterrenbeeld | Virgo – Maagd |
| Namen en aanduidingen | Messier 84 NGC 4374 |
| Afstand (miljoen lichtjaar – megaparsec) | 60 – 18,4 |
| Aanstal sterren (miljard) | 400 |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 10,1 |
| Schijnbare afmetingen (boogminuten) | 6,5 * 5,6 |
Locatie
Eerste publicatie: 1 augustus 2025
Bron: wikipedia, messier-objects & vele anderen
