Mirach – Bèta Andromedae
Bèta Andromedae – Mirach is een rode reus in het sterrenbeeld Andromeda. De ster heeft een gemiddelde schijnbare helderheid van magnitude 2,05 en het is daarmee een van de twee helderste sterren van Andromeda, samen met Alpheratz. Bèta Andromedae is ongeveer 197 lichtjaar van de Aarde verwijderd.
Type ster
Bèta Andromedae is een rode reus van spectraalklasse M0 III. De ster heeft een massa van 3 – 4 zonsmassa en is uitgedijd tot een straal van 100 keer die van de Zon. Als de ster in het centrum van ons zonnestelsel zou worden geplaatst dan zou hij zich tot voorbij de baan van Mercurius uitstrekken. Met een effectieve temperatuur van 3800 Kelvin bedraagt de lichtsterkte 1995 keer die van de Zon. De geprojecteerde rotatiesnelheid is 7,2 km/s.
Mirach is niet massief genoeg om zijn leven als supernova te eindigen. On plaats daarvan zal de ster aan het einde van zijn leven zijn buitenste lagen uitstoten en eindigen als een witte dwerg.
Mirach is een vermoedelijke semiregelmatige variabele ster. De helderheid varieert van magnitude 2,01 tot 2,10 en wordt door interstellair stof en gas met 0,06 magnitude gereduceerd.
De ster heeft een zwakke begeleider, een hoofdreeksster van de 14de magnitude die minimaal 1700 Astronomische Eenheden van de ster is gescheiden.
Wetenswaardigheden
Mirach is sinds 1943 de spectrale standaard voor zijn klasse: M0 III.
Bèta Andromedae en Alpha Andromedae hebben bijna dezelfde schijnbare helderheid. Verschillende bronnen geven licht verschillende waarden en Alpheratz (mag. 2,06) wordt soms genoemd als de helderste ster in het sterrenbeeld, maar aangezien de helderheid van Mirach varieert van magnitude 2,01 tot 2,10 en de waarde die voor Alpheratz wordt genoemd de gecombineerde schijnbare helderheid is van het Alpha Andromedae-dubbelstersysteem, hebben beide sterren recht op de titel van helderste ster in Andromeda.
Mirach is ook ongeveer net zo helder als Nunki in het sterrenbeeld Boogschutter. De sterren zijn iets zwakker dan Hamal in Ram en Diphda in Walvis en ze overtreffen Menkent in Centaurus, Saiph in Orion, Rasalhague in de Slangendrager, Kochab in de Kleine Beer en Algol in Perseus.
Naamgeving
De naam Mirach heeft dezelfde etymologie als Mizar in Ursa Major. He tis een verbastering van het Arabische woord mizar, wat “gordel” betekent en verwijst naar de positie van de ster in het sterrenbeeld Andromeda, bij de linker heup van de prinses. De naam werd ook gespeld als Mirak. Mirath, Mirac en Merach, de variaties komen uit de Alfonsijnse Tabellen uit 1521, waar de ster werd beschreven als super mizar. De Arabische naam komt uit een Latijnse vertaling van de Almagest van Claudius Ptolemeus.
Op 30 juni 2016 werd de naam officieel goedgekeurd door de Working Group on Star Names van de Internationale Astronomische Unie.
Mirach is bekend geweest onder veel verschillende namen in verschillende culturen. De Latijnse namen zijn onder andere Cingulum (gordel) of Ventrale (buik). Beide namen verwijzen naar de voormalige positie van de ster in het sterrenbeeld.
In de Chinese astronomie is Mirach een van de sterren die een asterisme vormen dat bekend staat als Benen en de ster is bekend als 奎宿九 (Kuí Sù jiǔ), oftewel de Negende Ster van Benen. Het asterisme wordt gevormd door verschillende sterren in de sterrenbeelden Andromeda en Pisces.
In de middeleeuwse Arabische astronomie stond Mirach bekend als Janb al-Musalsalah, wat “de zijde van de geketende dame” betekent. De ster behoorde tot een Arabisch maanhuis dat bekend stond als Batn al-Hut, wat de Buik van de Vis betekent, of Qalb al-Hut, het Hart van de Vis. De Arabische vis kwam niet overeen met de westerse “noordelijke Vis” van Pisces. In de vroege Arabische astronomie stond Mirach bekend als Al Risha, wat “de draad” of “het koord” betekent. Tegenwoordig behoort de naam Alresha toe aan Alpha Piscium, een ster in het sterrenbeeld Vissen – Pisces.
Volgens het Babylonische compendium MUL.APIN zou Mirach de ster KA.MUSH.I.KU.E zijn.
In Micronesië stond Mirach bekend als Kyyw, de Bruinvis. De naam van de ster was ook de naam van een van de maanden van het jaar.
Locatie
Mirach bevindt zich in de buurt van een paar prominente asterismes en is daarom gemakkelijk te vinden. de W van Cassiopeia en het Herfstvierkant van Pegasus. Mirach is de middelste ster in de keten van drie heldere sterren die begint met Alpheratz, de ster op de noordoostelijke top van het Herfstvierkant, en eindigt met Almach nabij de grens met het sterrenbeeld Perseus.
Voor amateurastronomen is Mirach een bekende ster want hij wordt vaak gebruikt om twee heldere sterrenstelsels te vinden, het Andromedastelsel – Messier 31 en het Triangulumstelsel – Messier 33. Het Andromedastelsel ligt 8° ten noordwesten van Mirach, terwijl het Triangulumstelsel 7° ten zuidwesten van de ster is te vinden.
De beroemde spiraalstelsels behoren tot de Lokale Groep, de thuisbasis van het Melkwegstelsel, en zijn onze grootste buren, evenals de meest verre objecten die met het blote oog zichtbaar zijn. Het Andromedastelsel heeft een schijnbare helderheid van magnitude 3,44 en is als een kleine wolk zichtbaar in een verrekijker. Het Triangulumstelsel is met een schijnbare helderheid van magnitude 5,72 iets zwakker en heeft ook een veel lagere oppervlaktehelderheid waardoor het in minder dan ideale omstandigheden een uitdagend object is. Het Andromedastelsel bevindt zich op een afstand van 2,54 miljoen lichtjaar en het Triangulumstelsel is 2,73 miljoen lichtjaar van de Aarde verwijderd.
Het dwerg lenticulaire sterrenstelsel NGC 404, bijgenaamd Mirach’s Geest, bevindt zich in hetzelfde gezichtsveld als de ster. Het sterrenstelsel bevindt zich op een afstand van ongeveer 10 miljoen lichtjaar, voorbij de Lokale Groep. Hoewel het een relatief helder stelsel is met een schijnbare helderheid van magnitude 11,2 is de Geest van Mirach een uitdagend object om waar te nemen en te fotograferen want het bevindt zich binnen 7 boogminuten van Mirach en wordt overstraald door het licht van de ster.
Mirach is zichtbaar vanaf alle locaties ten noorden van de evenaar en vanaf zuidelijke locaties ten noorden van de -54ste breedtegraad.
Sterrenbeeld
Mirach bevindt zich in het sterrenbeeld Andromeda. Andromeda is het 19de grootste sterrenbeeld en bevindt zich aan de noordelijke sterrenhemel is de buurt van verschillende andere sterrenbeelden die geassocieerd worden met de mythe van Andromeda: Cassiopeia, Cepheus, Perseus, Pegasus en Cetus. Het is een van de 48 Griekse sterrenbeelden die in de 2de eeuw na Christus voor de Grieks-Romeinse astronoom Claudius Ptolemeus werden beschreven.
Naast het Andromedastelsel en zijn kleinere satellieten Messier 32 en Messier 110 is het sterrenbeeld de thuisbasis van het spiraalstelsel NGC 891 van magnitude 10,8 en de open sterrenhopen NGC 752 (mag. 5,7) en NGC 7686 (mag. 5,6) en de planetaire nevel NGC 7662 (mag. 8,6) die onder amateurastronomen bekend is als de Blauwe Sneeuwbalnevel.
De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky-objecten in Andromeda waar te nemen is de maand november.
De 10 helderste sterren in Andromeda zijn Mirach (Bèta And, mag. 2,05), Alpheratz (Alpha And, mag. 2,06), Almach (Gamma And, mag. 2,10), Delta Andromedae (mag. 3,28), Nembus (51 And, mag. 3,57), Omicron Andromedae (mag. 3,62), Lambda Andromedae (mag. 3,8), Mu Andromedae (mag. 3,87), Zeta Andromedae (mag. 4,08) en Titawin (Upsilon And, mag. 4,10).
Bèta Andromedae – Mirach
| Spectraalklasse | M0 III |
| Variabel type | Semiregelmatig (vermoedelijk) |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 2,05 |
| Absolute helderheid (magnitude) | -1,76 |
| Afstand (lichtjaar – parsec) | 197 – 61 |
| Radiale snelheid (km/s) | 0,06 |
| Massa (zon=1) | 3-4 |
| Lichtsterkte (zon=1) | 1995 |
| Straal (zon=1) | 100 |
| Temperatuur (Kelvin) | 3800 |
| Sterrenbeeld | Andromeda |
| Namen en aanduidingen | Mirach Bèta Andromedae 43 Andromedae HD 6860 |
Eerste publicatie: 1 november 2025
Bron: Wikipedia & anderen
