Nieuwe grote dwergplaneet gevonden voorbij Pluto
De verrassend grote wereld heeft een enorme baan: ongeveer 838 keer de afstand van de Aarde tot de Zon.
Er draait een nieuwe bevroren, vreemde eend in de bijt om de Zon en het is geen doorsnee ruimterots. Het is een planeet – een kleine, om eerlijk te zijn – maar een van de grootste die tot nu toe is gevonden en met een baan om de Zon die die van onze eigen planeet in de schaduw stelt.
De kleine planeet heet 017 OF201 en het Minor Planet Center heeft het object op 21 mei 2025 aan zijn catalogus toegevoegd. Ondanks zijn classificatie heeft de planeet een diameter tussen 470 en 820 kilometer. Zijn maximale grootte zou de kleine planeet plaatsen in dezelfde categorie als Ceres, de grootste asteroïde in de gordel tussen Mars en Jupiter, met een diameter van ongeveer 952 kilometer.
Het team van astronomen – onder leiding van Sihao Cheng van het Institute for Advanced Study in de Verenigde Staten – ontdekte 2017 OF201 voor het eerst op archiefbeelden, maar nu pas wordt het object officieel erkend als een trans-Neptuniaans object, een TNO. TNO’s zijn hemellichamen in het zonnestelsel die om de Zon draaien voorbij Neptunus, die 30 keer verder van de Zon verwijderd zijn dan de Aarde. Een preprint die de ontdekking beschrijft is beschikbaar op de preprintserver arXiv.
Maar 2017 OF201 is zelfs onder de verre TNO’s superlatief; zijn baan brengt hem tot 838 Astronomische Eenheden van de Zon – bijna 30 keer verder dan Neptunus, die zelf gemiddeld 30 keer verder van de Zon is verwijderd dan de Aarde. Zijn dichtste nadering is tot op minder dan 45 AE van de Zon.
Die extreme baan levert de kleine planeet het label “Extreem Trans-Neptuniaans Object”(ETNO) op, een subset van verre rotsen die theorieën over mysterieuze zwaartekrachten in de verste uithoeken van het zonnestelsel voeden.
Dat brengt ons onvermijdelijk bij Planeet Negen, de theoretische verre wereld dir wordt aangevoerd als een gravitationele verklaring voor de vreemde clustering van objecten in de Kuipergordel. Er zijn andere ideeën geopperd om het fenomeen te verklaren – zoals een ring van puin die zwaartekracht uitoefent, of zelfs een oer-zwart gat – maar niets fascineert de mens zo als een verre planeet, zo ver verwijderd van de andere planeten in ons zonnestelsel dat hij nog nooit is waargenomen.
Planeet Negen, als hij bestaat, zou iets meer dan zes keer de massa van de Aarde moeten hebben, met een omlooptijd van ongeveer 7400 jaar. De nieuw gecatalogiseerde dwergplaneet is groot, maar haalt het bij lange na niet bij Planeet Negen.
Toch blijven astronomen gefascineerd door dit soort ontdekkingen. Vorige maand nog ontdekte een ander team van astronomen een ander, langzaam bewegend object voorbij Neptunus – een potentiële kandidaat voor Planeet Negen, maar dan wel op de verkeerde plek.
Objecten zoals die welke onlangs zijn gemeld, dragen bij aan de groeiende lijst van hemellichamen die uiteindelijk zouden kunnen helpen bij het lokaliseren van de ongrijpbare Planeet Negen – of op zijn minst de vreemde beweging van objecten aan de rand van onze zonneomgeving zouden kunnen verklaren.
2017 OF201 is niet de planetaire zwaargewicht waar velen op hebben geacht maar het herinnert ons eraan dat het zonnestelsel nog steeds vol verrassingen zit – vooral in de koude, lastig zichtbare buitenwijken.
Artikel: Discovery of a dwarf planet candidate in an extremely wide orbit: 2017 OF201. Sihao Cheng, Jiaxuan Li, Eritas Yang
Eerste publicatie: 22 mei 2025
Bron: Institute for Advanced Study
