V886 Centauri – Lucy

V886 Centauri (BPM 37093) is een pulserende witte dwerg die ongeveer 48,39 lichtjaar van de Aarde verwijderd in de richting van het sterrenbeeld Centaurus. Met een schijnbare helderheid van magnitude 14 is de ster onzichtbaar voor het blote oog. Astronomen nemen aan dat de kern van deze stellaire restant een van de grootste diamanten is in het lokale heelal. De witte dwerg heeft de bijnaam Diamanten Ster of Lucy, naar het liedje van de Beatles “Lucy in the Sky with Diamonds.”

Type Ster

V886 Centauri is een witte dwerg, het restant van een ster die aan het einde van zijn leven is en zijn buitenste atmosfeer heeft afgestoten. De witte dwerg heeft de stellaire classificatie DAV4.4. de ster heeft een massa van 1,10 zonsmassa maar een straal van slechts 0,0057 eer die van de Zon (oftewel 4000 kilometer). De effectieve temperatuur bedraagt ongeveer 11.700 Kelvin en de lichtsterkte bedraagt 0,001 keer die van de Zon. De witte dwerg bestaat voornamelijk uit koolstof en zuurstof.

Witte dwergen zijn uitzonderlijk dichte objecten. Het zijn de overblijfselen van de stellaire kern van sterren die niet massief genoeg waren om hun leven als supernova te eindigen. In plaats daarvan stoten deze sterren hun buitenste lagen af om planetaire nevels te vormen en langzaam uit te doven als witte dwergen. Meer dan 97% van de sterren in de Melkweg, inclusief de Zon, zullen aan het einde van hun levenscyclus witte dwergen worden. De zwaardere sterren die als supernova eindigen worden neutronensterren of zwarte gaten, de enige objecten die nog dichter zijn dan witte dwergen.

Witte dwergen bestaan voornamelijk uit elektronen-gedegenereerde materie en hebben massa’s die vergelijkbaar zijn met die van de Zon en doorsnedes die vergelijkbaar zijn met die van de Aarde. Ze hebben een lage lichtsterkte omdat ze alleen restwarmte-energie uitzenden. In tegenstelling tot echte sterren fuseren ze geen elementen in hun kernen.

Wetenswaardigheden

V886 Centauri is geclassificeerd als een ZZ Ceti-variabele. ZZ Ceti-variabelen van spectraalklasse DAV zijn pulserende witte dwergen met door waterstof gedomineerde atmosferen. Ze vertonen kleine variaties in lichtsterkte als gevolg van vibraties die een periode hebben van 30 seconden tot 25 minuten. De snelheid waarmee de periode verandert stelt astonomen in staat om de afkoelingstijd van deze objecten rechtstreeks te meten. Naarmate witte dwergen afkoelen worden hun pulsatieperiodes langer en worden de pulsatieamplitudes groter.

Als een witte dwerg afkoelt begint het materiaal te kristalliseren, te beginnen met de stellaire kern. V886 Centauri was het eerste voorbeeld waarbij de resultaten van kristallisatie konden worden onderzocht, omdat, als het stellaire overblijfsel gekristalliseerd was, dit duidelijk zou zijn in zijn pulsatiespectrum.

V886 Centauri was de eerste witte dwerg die zwaar genoeg was om theoretisch te kristalliseren terwijl de ster zich, met een effectieve temperatuur van ongeveer 12.000 Kelvin, nog op de ZZ Ceti-instabiliteitsstrook bevond. De hogere massa zou het overblijfsel blootstellen aan veel hogere druk en dichtheden in zijn kern.

In 2004 leidden waarnemingen met de Whole Earth Blazar Telescope tot de conclusie dat ongeveer 90% van de massa van V886 Centauri was gekristalliseerd. De onderzoekers gebruikten de Whole Earth Telescope om via asteroseismologie de kristallisatietheorie te testen. Asteroseismologie stelt astronomen in staat om de frequentiespectra van een ster te gebruiken om de samenstelling ervan te bepalen. De telescoop hielp de onderzoekers om negen onafhankelijk pulsatiemodi in V886 Centauri te identificeren.

Een onderzoek uit 2005 gaf een fractie van 32% tot 82% voor de gekristalliseerde massa, afhankelijk van de chemische samenstelling van de kern. Zelfs de kleinste schattingen zouden betekenen dat V886 Centauri meer dan 5 * 10²⁹ kilogram aan gekristalliseerde massa heeft. De witte dwerg kreeg de bijnaam Lucy omdat men denkt dat het een van de grootste diamanten in de buurt van de Zon is. Net als diamant bestaat de kern uit gekristalliseerd koolstof.

In 2019 vond een asteroseismologische analyse van V886 Centauri en een paar andere ultra-massieve witte dwergen een percentage gekristalliseerde massa van 95% voor Lucy en 97 voor de witte dwerg GD 518 in het sterrenbeeld Draak.

Naamgeving

V886 Centauri heeft geen officiële naam die door de Internationale Astronomische Unie wordt erkend. De witte dwerg staat informeel bekend als “de diamanten ster van Lucy”, na het liedje van de Beatles uit 1967 “Lucy in the Sky with Diamonds”.

Het stellaire overblijfsel is gecatalogiseerd als BD 37093 in de Bruce Proper Motion Survey, WG 22 in de Wegner witte dwerg catalogus en Gliese 2095 in de Gliese Catalogue of Nearby Stars. De ster wordt meestal aangeduid onder zijn variabele steraanduiding V886 Centauri.

Locatie

V886 Centauri bevindt zich in het zuidelijke sterrenbeeld Centaurus. De ster bevindt zich in de buurt van gamma Muhlifain, een ster van de 2^de magnitude. Muhlifain kan worden gevonden door her verlengen van een lijn door de as van het Zuiderkruis vanuit Acrux door Gacrux en verder.

Voor waarnemers ten noorden van de 40^ste breedtegraad komt de ster nooit boven de horizon uit. Je hebt een redelijk grote amateurtelescoop nodig om de ster te kunnen zien.

Sterrenbeeld

V886 Centauri bevindt zich in het zuidelijke sterrenbeeld Centaurus. De hemelse Centaur is een van de 48 klassieke sterrenbeelden die door de Grieks-Romeinse astronoom Claudius Ptolemeus in de 2^de eeuw na Christus in zijn Almagest werden beschreven. Het is een van de grootste en helderste sterrenbeelden aan de sterrenhemel. Het beslaat een oppervlakte van 1060 vierkante graden en het is daarmee het 9^de grootste sterrenbeeld van de 88,

Centaurus heeft twee sterren van de eerste magnitude – Rigil Kentaurus en Hadar (Alpha en Bèta Centauri) – en vier sterren van de 4^de magnitude. Alpha Centauri is na Sirius en Canopus de 3^de helderste ster aan de sterrenhemel en het meest nabije stersysteem tot de Zon. De rode dwerg Proxima Centauri, de meest nabije ster, maakt deel uit van het Alpha Centauri-systeem. De hete blauwe reus Hadar is de 11^de helderste ster aan de sterrenhemel.

Andere opvallende sterren in het sterrenbeeld zijn de K-klasse reus Menkent – Theta Centauri, de dubbelster Gamma Centauri, de blauwe reuzen Epsilon Centauri en Lambda Centauri, de hete blauwe variabele ster Eta Centauri en het spectroscopische dubbelstersysteem Zeta Centauri.

In Centaurus vinden we ook de gele hyperreus V766 Centauri – HR 5171, een van de grootste bekende sterren, en de snel oscillerende Ap-ster HD 101065 – Ster van Przybylski, die een ongewoon spectrum heeft met een overvloed aan zeldzame aardmetalen.

Centaurus heeft een groot aantal heldere deepsky-objecten, hiertoe behoren Omega Centauri, de grootste bekende bolhoop in ons sterrenstelsel, de open sterrenhopen NGC 5460 en NGC 3766, het actieve sterrenstelsel Centaurus A – NGC 5128, de balkspiraal NGC 4945, het spiraalstelsel NGC 4622, het onregelmatige sterrenstelsel NGC 5253, de emissienevel IC 2944 – de Rennende Kipnevel, de protoplanetaire Boemerangnevel en de planetaire nevel NGC 3918 – de Blauwe Planetaire Nevel.

De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky-objecten in Centaurus waar te nemen is de maand mei als het sterrenbeeld vroeg in de avond hoger boven de horizon komt. Het gehele sterrenbeeld zich zichtbaar vanaf locaties ten zuiden van de 25^ste breedtegraad.

De 10 helderste sterren in Centaurus zijn Alpha Centauri (mag. -0,27), Hadar (Bèta Cen, mag. 0,61), Menkent (Theta Cen, mag. 2,06), Gamma Centauri (mag. 2,17), Epsilon Centauri (mag. 2,30), Eta Centauri (mag. 2,35), Zeta Centauri (mag. 2,55), Delta Centauri (mag. 2,57), Iota Centauri (mag. 2,73), and Lambda Centauri (mag. 3,13).

V886 Centauri – Lucy

Eerste publicatie: 1 mei 2025
Bron: diverse bronnen