ster van de week

Bèta Trianguli – Alaybasan

Bèta Trianguli is de Bayer-aanduiding voor een dubbelstersysteem in het sterrenbeeld Triangulum – Driehoek. De ster is ongeveer 141 lichtjaar van de Aarde verwijderd en heeft een gecombineerde schijnbare helderheid van magnitude 3,00. Het is de helderste ster in het sterrenbeeld Triangulum.

Stersysteem

Dit is een dubbellijnig spectroscopisch dubbelstersysteem met een omlooptijd van 31,39 dagen en een excentriciteit van 0,53. De leden zijn gescheiden door een afstand van 0,33 AE. De primaire en secundaire componenten hebben respectievelijk de sterrenclassificaties A8III en A3III, wat aangeeft dat ze zich hebben ontwikkeld weg van de hoofdreeks en nu reuzensterren zijn. Component A is 2,6 keer zo zwaar als de Zon, maar is uitgedijd tot 4,4 keer de straal van de Zon en straalt 60 keer meer dan de Zon. Component B is iets kleiner en minder helder, namelijk 2,25 keer zo zwaar, 2,44 keer zo groot en 30 keer zo helder als de Zon. Het systeem heeft een leeftijd van ongeveer 400 miljoen jaar, minder dan 10% van die van het zonnestelsel. Bèta Trianguli behoort tot de minst variabele sterren die door het Hipparcos-ruimtevaartuig zijn waargenomen, met een magnitude die slechts 0,0005 varieert.

Op basis van waarnemingen met de Spitzer-ruimtetelescoop, zoals gerapporteerd in 2005, zendt dit systeem een ​​overmaat aan infraroodstraling uit. Deze emissie kan worden verklaard door een circumbinaire ring van stof. Het stof zendt infraroodstraling uit bij een zwartelichaamstemperatuur van 100 K. Men denkt dat de afstand tot de sterren 50 tot 400 AE bedraagt.

Naamgeving

In combinatie met Alpha Trianguli werden deze sterren Al Mīzān genoemd, wat Arabisch is voor “De balk van de weegschaal” en Al-Aybasān, “de Twee Gewrichten (van Ram)”; de laatste ook geschreven als Al-Anīsān, wat “de Twee Vrienden” betekent. Mizan is gebruikt als naam voor β Trianguli.

De naam Alaybasan werd op 7 november 2025 goedgekeurd voor Beta Trianguli A door de IAU Werkgroep voor Sterrennamen en is nu als zodanig opgenomen in de IAU Catalogus van Sterrennamen.[14]

In het Chinees verwijst 天大將軍 (Tiān Dà Jiāng Jūn), wat ‘De Hemelse Grote Generaal’ betekent, naar een asterisme bestaande uit β Trianguli, γ Andromedae, φ Persei, 51 Andromedae, 49 Andromedae, χ Andromedae, υ Andromedae, τ Andromedae, 56 Andromedae, γ Trianguli en δ Trianguli. Bijgevolg is de Chinese naam voor β Trianguli zelf 天大將軍九 (Tiān Dà Jiāng Jūn jiǔ, de Negende Ster van de Grote Generaal van de Hemel).

Bèta Trianguli – Alaybasan

SpectraaltypeA8III / A3III
Schijnbare helderheid (magnitude)3,00 (3,44 + 4,19)
Absolute helderheid (magnitude)-0,136 (0,305 + 0,106)
Afstand (lichtjaar – parsec)141 – 43,2
Radiale snelheid (km/s)9,9
Baanperiode (dagen)0,33
Excentriciteit0,53
Half-lange as (AE)0,33
Bèta Trianguli A
Massa (zon=1)3,52
Straal (zon=1)4,38
Lichtsterkte (zon=1)60,3
Temperatuur (Kelvin)7683
Rotatiesnelheid (km/s)70
Leeftijd (miljoen jaar)400
Bèta Trianguli B 
Massa (zon=1)1,37
Straal (zon=1)2,44
Lichtsterkte (zon=1)31,6
Temperatuur (Kelvin)8759
Leeftijd (miljoen jaar)450
SterrenbeeldTriangulum – Driehoek
Namen en aanduidingenBèta Trianguli
4 Trianguli
HD 13161
Alaybasan

Locatie

De locatie van Bèta Trianguli - Alaybasan in het sterrenbeeld Driehoek - Triangulum.
De locatie van Bèta Trianguli – Alaybasan in het sterrenbeeld Driehoek – Triangulum. Credit: Kuuke’s Sterrenbeeldn – KStars

Eerste publicatie: 16 november 2025
Bron: Wikipedia, WGSN, IAU