Dode satelliet verrast astronomen met een krachtig radiosignaal
Relay-2 stuurde een sterke radio-uitbarsting naar de Aarde die minder dan 30 nanoseconden duurde.
Iets meer dan een jaar geleden registreerden wetenschappers in Australië een korte uitbarsting van elektromagnetische straling. De puls was zo sterk dat hij alle andere signalen aan de sterrenhemel overstraalde, maar de oorsprong ervan was onbekend. Na het doorspitten van de gegevens ontdekte het team dat de bron geen ver hemellichaam was maar een zombiesatelliet die doelloos in een baan om de Aarde was achtergelaten.
NASA’s Relay-2 werd op 21 januari 1964 gelanceerd, twee jaar nadat zijn voorganger, Relay-1, in een baan om de Aarde was gebracht. Het tweetal bestond uit experimentele communicatiesatellieten met experimenten aan boord om de ingesloten stralingsgordel, beter bekend als de Van Allen-stralingsgordels, in kaart te brengen. Relay-2 bleef tot 9 juni 1967 in bedrijf, toen zijn twee transponders het begaven. Pas bijna 60 jaar later werd er weer iets van de satelliet vernomen, nadat hij een kortstondig radiosignaal had uitgezonden.
Op 13 juni 2024 registreerden astronomen van de Australische Square Kilometer Array Pathfinder een mysterieuze snelle radioflits (FRB – Fast Radio Burst) die minder dan 30 nanoseconden duurde. De onderzoekers waren helemaal opgewonden want ze dachten dat ze misschien een nieuwe pulsar of een ander object hadden gevonden. Het was een ongelooflijk krachtige radiopuls die gedurende een zeer korte tijd alles aan de sterrenhemel overstraalde.
De wetenschappers gingen er aanvankelijk van uit dat het signaal afkomstig was van een verafgelegen object in het heelal, maar verdere analyse wees uit dat de allang uitgestorven Relay-2 in feite de boosdoener was achter de mysterieuze puls, volgens een artikel dat beschikbaar is op de preprintwebserver arXiv.
FRB’s zijn korte, krachtige pulsen van radiogolven die meestal uit de diepe ruimte komen en slechts enkele milliseconden duren. Ondanks hun korte levensduur kunnen FRB’s in zo’n korte tijdspanne net zoveel energie vrijgeven dat ze een heel sterrenstelsel overstralen. De FRB die in juni 2024 werd gedetecteerd, was bijzonder krachtig – en viel samen met de NASA-satelliet die er op dat moment recht boven vloog. Het signaal was ook ongewoon helder en goed gedefinieerd.
Waarom Relay-2 plotseling dit signaal uitzond is een raadsel. De wetenschappers achter de waarneming denken dat de satelliet in de loop der jaren elektriciteit heeft opgebouwd en die vervolgens plotseling in één krachtige uitbarsting heeft ontladen. Een andere mogelijkheid is dat Relay-2 werd getroffen door een micrometeoriet of een ander object in een baan om de Zon, waardoor een kleine plasmawolk vrijkwam, speculeren de onderzoekers.
Naarmate er steeds meer defecte satellieten door de ruimte vliegen, die allerlei vreemde piepjes en bliepjes produceren, wordt het voor wetenschappers steeds moeilijker om te onderscheiden of het de kosmos is die praat of gewoon een stuk defecte hardware.
Artikel: A nanosecond-duration radio pulse originating from the defunct Relay 2 satellite. C. W. James, A. T. Deller, T. Dial, M. Glowacki, S. J. Tingay, K. W. Bannister, A. Bera, N. D. R. Bhat, R. D. Ekers, V. Gupta, A. Jaini, J. Morgan, J. N. Jahns-Schindler, R. M. Shannon, M. Sukhov, J. Tuthill, Z. Wang
Eerste publicatie: 26 juni 2025
Bron: diverse persberichten
