Een kleine wereld in de buitenste regionen van het zonnestelsel vormt mogelijk ringen voor onze ogen
Astronomen hebben bewijs gevonden voor drie ringen rond Chiron, die tussen Saturnus en Uranus om de Zon draait.
Materiaal rond Chiron, een kleine ijzige dwergplaneet in de uithoeken van het zonnestelsel, ontwikkelt zich mogelijk tot een eigen ringen stelsel. Deze zeldzame gebeurtenis voltrekt zich in real-time, wat astronomen een unieke kans biedt om de evolutie van hemellichamen te volgen.
Een team wetenschappers uit Brazilië observeerde de eerste aanwijzingen voor de vorming van drie ringen rond Chiron, die van een wolk puin transformeerden in een volwaardig systeem rond het ongewone object. De recente bevindingen werden in de Astrophysical Journal Letters gepubliceerd en zijn mogelijk de eerste keer dat astronomen een kijkje kunnen nemen in het vormingsproces van ringen rond een object.
Doe er een ring om
Hoewel Saturnus het meest complexe ringenstelsel in het zonnestelsel heeft, hebben gasreuzen Jupiter, Neptunus en Uranus allemaal hun eigen ringen. Afgezien van de reuzenplaneten hebben de centaur Chariklo en de dwergplaneten Haumea en Quaoar ook ringen. Deze ringen worden meestal gevormd door het puin dat in hun zwaartekrachtveld is getrokken.
Chiron, in 1977 gevonden, was het eerste object tussen Saturnus en Uranus dat geen planeet of maan was. In plaats daarvan leidde de ontdekking tot de vorming van een nieuwe categorie hemellichamen, de centauren. Jarenlang was het meest intrigerende mysterie rond Chiron of de rotsachtige wereld een ringenstelsel herbergt.
Toen astronomen Chiron observeerden terwijl hij voor een verre ster langs trok, dimde het licht van de ster niet slechts één keer, maar een paar keer extra. Dit ongewone patroon dot astronomen vermoeden dat Chiron mogelijk een ringenstelsel heeft, of misschien een komeetstaart of een tijdelijke wolk van puin eromheen.
Met behulp van de Pico dos Dias sterrenwacht in Brazilië observeerde het team van astronomen achter de nieuwe studie Chiron in september 2023 toen hij de baan van een verre ster kruiste. Het team zag herhaaldelijke dipjes in het licht van de ster en vergeleek de recente gegevens met waarnemingen van de centaur uit 2011, 2018 en 2022.
De gegevens onthulden dat Chiron omgeven is door drie duidelijk gedefinieerde ringen op een afstand van ongeveer 273 kilometer, 325 kilometer en 438 kilometer van de centaur, evenals een vierde, verder weg gelegen ring op een afstand van ongeveer 1400 kilometer.
Door de recente waarnemingen te vergelijken met eerdere gegevens ontdekte het team dat het ringensysteem aanzienlijke veranderingen had ondergaan en mogelijk in real-time evolueerde. Aanwijzingen voor de drie hoofdringen waren al eerder verschenen, terwijl de vierde relatief nieuw is en verdere waarnemingen nodig heeft om de status ervan te bewijzen. De vierde ring bevindt zich voorbij de Roche-limiet, een vastgestelde grens waarbinnen een kleiner hemellichaam zou uiteenvallen en een ringsysteem rond een groter hemellichaam zou vormen. Voorbij de Roche-limiet zou het materiaal samensmelten tot een maan.
Het team van onderzoekers hoopt meer waarnemingen van Chiron te den terwijl hij voor verre sterren langs beweegt om zo de aard van het omringende materiaal te identificeren. Als Chiron inderdaad voor onze ogen een ringenstelsel vormt, bidt de kleine planeet wetenschappers een zeldzame kans om te begrijpen hoe de machtige ringen van Saturnus en andere planeten in de loop der tijd zijn ontstaan.
Artikel: The Rings of (2060) Chiron: Evidence of an Evolving System. C. L. Pereira, F. Braga-Ribas, B. Sicardy, R. Leiva, M. Assafin, B. E. Morgado, J. L. Ortiz, P. Santos-Sanz, J. I. B. Camargo, G. Margoti, Y. Kilic, G. Benedetti-Rossi, R. Vieira-Martins, T. F. L. L. Pinheiro, R. Sfair, F. L. Rommel, A. R. Gomes-Júnior, R. C. Boufleur, R. Duffard, J. Desmars, D. Souami, N. Morales, F. Arrese, K. Barkaoui, A. Burdanov, C. A. Colazo, C. A. Domingues, H. Dutra, R. C. Gargalhone, C. Jacques, F. Jablonski, L. Liberato, R. Melia, J. C. Oliveira, M. Sardiña, J. Spagnotto, T. Speranza, A. Wilberger, M. A. Zorzan, L. S. Brito, J. P. Cavalcante, T. Q. Costa, M. Emilio, E. Garcia-Migani, M. Gillon, E. Gradovski, E. Jehin, V. Lattari, M. Malacarne, L. A. Mammana, M. Melita, W. Melo, A. J. Ortiz, P. Quitral-Manosalva, G. Ramon, I. Rodrigues, and L. Vanzi
Eerste publicatie: 25 oktober 2025
Bron: Gizmodo & naderen
