Gamma Centauri – Muhlifain

Gamma Centauri is een dubbelstersysteem op een afstand van 130 lichtjaar van de Aarde in de richting van het sterrenbeeld Centaurus. Het systeem heeft een gecombineerde schijnbare helderheid van magnitude 2,17 en is daarmee de vierde helderste ster in Centaurus. Alleen Rigil Kentaurus – Alpha Centauri, Hadar – Bèta Centauri en Menkent – Theta Centauri zijn helderder. De ster luistert ook naar de traditionele naam Muhlifain.

Stersysteem

Gamma Centauri is een dubbelster bestaande uit twee subreuzen van spectraalklasse A1IV en A0IV. Zowel gamma Centauri A als Gamma Centauri B bevinden zich niet meer in de hoofdreeks maar zijn aan het evolueren tot reuzen. De twee sterren draaien met een periode van 83,6 jaar om een gemeenschappelijk zwaartepunt. De halflange as van het systeem bedraagt 0,869 boogseconden.

Gamma Centauri heeft een massa van 2,91 zonsmassa en een temperatuur van 9100 Kelvin.

Het Gamma Centauri-systeem heeft een visuele helderheid van magnitude 2,17. De afzonderlijke componenten hebben een helderheid van magnitude 2,85 respectievelijk 2,95.

Wetenswaardigheden

Met een helderheid van magnitude 2,17 is Gamma Centauri gemiddeld de 63^ste helderste ster aan de sterrenhemel. De ster is ongeveer even helder als Denebola in het sterrenbeeld Leo – Leeuw, Naos in Puppis – Achtersteven en Gamma Cassiopeia en Cassiopeia.

Gamma Centauri staat dicht bij Tau Centauri en W Centauri aan de hemel. De zwakkere w Centauri – HD 110458 is niet verwant aan zijn helderdere buren. Het is een geëvolueerde K-type reus die ongeveer 191 lichtjaar van ons is verwijderd.

Tau Centauri is echter waarschijnlijk een meebewegende metgezel van de helderdere Gamma. Het is een hoofdreeksster van spectraalklasse A die ongeveer 131 lichtjaar van ons is verwijderd. De ster heeft een helderheid van magnitude 3,86 en een geschatte leeftijd van 132 miljoen jaar. De geschatte afstand tussen Gamma en Tau Centauri is slechts 1,72 lichtjaar. Ter vergelijking: de afstand tussen de Zon en onze naaste buur Proxima Centauri is 4,25 lichtjaar.

De Arrente en Luritja mensen in Centraal Australië noemden het asterisme bestaande uit Gamma Centauri, Delta Centauri, Delta Scuti – Imai, Gamma Crucis – Gacrux “de arend-havik – Iritjinga”.

Naamgeving

Gamma Centauri heeft geen eigennaam die formeel is toegekend door de Internationale Astronomische Unie. De ster is traditioneel bekend als Muhlifain.

De naam Muhlifain heeft dezelfde afkomst als Muliphein, de formele naam van Gamma Canis Majoris. De namen stammen af van het Arabische ‘al-Muhlifayn wat “twee dingen”, “een paar” of “een eed zweren” betekent. De traditionele naam van Gamma Centauri kan zijn overgenomen van Gamma Canis Majoris.

In de Chinese astronomie was Gamma Centauri bekend als 庫樓七 (Kù Lóu qī), de Zevende Ster van het Arsenaal. Arsenaal is een asterisme bestaande uit Gamma Centauri samen met Zeta Centauri, Eta Centauri, Theta Centauri – Menkent, 2 Centauri, d Centauri, f Centauri, Tau Centauri, D Centauri en Sigma Centauri. Het asterisme maakt deel uit van het grotere Hoorn-huis dat de hoorns van de Azuren Draak representeert.

Locatie

Gamma Centauri bevindt zich in de buurt van het Zuiderkruis – Crux, een van de meest bekende asterismes aan de zuidelijke sterrenhemel. He tis de helderste ster op de denkbeeldige lijn verlengd door de lange as van het kruis, van Acrux door Gacrux.

Gamma Centauri kan gebruikt worden om verschillende deepsky objecten te vinden. de bolhoop Omega Centauri en de sterrenstelsels NGC 4945 – Caldwell 83 en NGC 4976 bevinden zich in het gebied tussen Gamma en de zwakkere Zeta Centauri.

Omega Centauri, de grootste en meest massieve bolhoop in de Melkweg, heeft een schijnbare helderheid van magnitude 3,9 en is met het blote oog zichtbaar. Het balkspiraalstelsel NGC 4945 heeft een schijnbare helderheid van magnitude 9,3 en is zichtbaar in amateurtelescopen. Het sterrenstelsel is een van de helderste leden van de Centaurus A/M83-groep. Het zwakkere eigenaardige elliptische sterrenstelsel NGC 4976 heeft een visuele helderheid van magnitude 11 en is een uitdagender doelwit.

Centaurus A – Caldwell 77, het vijfde helderste sterrenstelsel aan de sterrenhemel, ligt ongeveer halverwege tussen gamma Centauri en de helderdere Menkent bij de schouder van de Centaur. Met een schijnbare helderheid van magnitude 6,84 is het sterrenstelsel zicht baar in een kleine telescoop.

Sterrenbeeld

Gamma Centauri bevindt zich in het sterrenbeeld Centaurus. Centaurus is een van de 48 Griekse sterrenbeelden die in de tweede eeuw na Christus door Claudius Ptolemeus in de Almagest werden beschreven. Centaurus is het negende grootste sterrenbeeld en een van de helderste. Het beslaat een oppervlakte van 1060 vierkante graden aan de zuidelijke sterrenhemel.

In Centaurus vinden we ook Alpha en Bèta Centauri (Rigel Kentaurus en Hadar), de derde en 11^de helderste sterren aan de sterrenhemel. Het Alpha Centauri systeem bevat ook Proxima Centauri, de meest nabije ster tot de Zon.

Andere noemenswaardige sterren in Centaurus zijn onder andere de oranje reus Theta Centauri – Menkent, de hete blauwe Bèta Cephei-variabele Epsilon Centauri, de Gamma Cassiopeiae-variabelen Eta Centauri en Delta Centauri, de hyperreus V766 Centauri, de Mira-variabele R Centauri, de chemisch bijzondere Delta Scuti-variabele Ster van Przybylski, de variabele rode reus 2 Centauri, de semiregelmatige variabele ster V810 Centauri en  PBM 37093 – de Diamanten Ster, een variabele witte dwerg met een kristallijne massa van meer dan 5 * 10²⁹ kg.

Er zijn veel deepsky-objecten te vinden in de hemelse Centaur. Dit zijn o.a. de bolhoop Omega Centauri die met het blote oog zichtbaar is, de heldere open sterrenhopen NGC 3766 en NGC 5460, NGC 3918 die ook bekend is als de Blauwe Planetaire Nevel, de protoplanetaire nevel LEDA 3074547 – de Boemerangnevel, het spiraalstelsel NGC 4622, het onregelmatige stelsel 5253 en NGC 5128 – Centaurus A, een van de meest nabije sterrenstelsels.

De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky-objecten in Centaurus is gedurende de maand mei als het sterrenbeeld ’s avonds hoger boven de horizon klimt. Het gehele sterrenbeeld is zichtbaar vanaf locaties ten zuiden van de 25^ste breedtegraad.

De 10 helderste stern in Centaurus zijn Alpha Centauri (mag. -0,27), Hadar (Bèta Cen, mag. 0,61), Menkent (Theta Cen, mag. 2,06), Gamma Centauri (mag. 2,17), Epsilon Centauri (mag. 2,30), Eta Centauri (mag. 2,35), Zeta Centauri (mag. 2,55), Delta Centauri (mag. 2,57), Iota Centauri (mag. 2,73), and Lambda Centauri (mag. 3,13).

Gamma Centauri

Eerste publicatie:4 mei 2025
Bron: wikipedia & anderen

• Bluesky
• Facebook
• Threads
• X
• Mastodon
• Mail