Nieuwe maan of ringsysteem gevonden rond de dwergplaneet Quaoar
Astronomen hebben ontdekt wat volgens hen een andere maan zou kunnen zijn die rond de verre dwergplaneet Quaoar draait. Deze kleine, ijzige eivormige planeet in de uithoeken van het zonnestelsel, voorbij Neptunus, had al twee ringen en een maan, maar deze ontdekking was onverwacht en toevallig.
De tot dan toe onbekende satelliet werd gevonden tijdens een sterbedekking op 25 juni 2025, toen hij voor een verre ster langs trok. Astronomen observeerden de dwergplaneet al om meer te weten te komen ver zijn bekende ring, QR1, en verwachtten dat hij het licht van de achtergrondster kortstondig zou dimmen. In plaats daarvan blokkeerde iets anders het sterlicht volledig gedurende 1,23 seconde. Dit suggereerde dat het nieuwe object een satelliet of een dichte ring was. De lichtsignatuur is wat je zou verwachten van iets vasts zoals een maan en niet van een zwakke, stoffige ring.
“Gezien het gebrek aan andere geloofwaardige verklaringen, werd deze MIRA-occultatie waarschijnlijk veroorzaakt door materiaal dat rond Quaoar cirkelde; hetzij een nieuwe satelliet, hetzij een derde ring”, schreven de onderzoekers in een artikel gepubliceerd in de Research Notes van de American Astronomical Society.
De astronomen sluiten een derde ring niet uit, maar eerdere waarnemingen met de Webb Space Telescope lieten geen bewijs zien voor een andere ring op deze locatie. Dit maakt de satelliethypothese aannemelijker.
Planetaire puzzel
Quaoar is een verre dwergplaneet in de Kuipergordel, een enorme ring van ijzige objecten voorbij de baan van Neptunus. De dwergplaneet heeft een straal van 555 kilometer en doet er 286 aardse jaren over om rond de Zon te draaien. Zijn enige bekende maan heet Weywot en draait op een afstand van ongeveer 14.500 kilometer om Quaoar.
De twee ringen, die in 2023 werden gevonden, bevinden zich buiten de Roche-limiet, het punt waar de zwaartekracht van een planeet kleinere objecten in de buurt zou verscheuren. Het bestaan van deze ringen is raadselachtig, omdat de conventionele opvatting is dat ze alleen dicht bij een planeet bestaat, binnen de Roche-limiet, terwijl manen zich daarbuiten zouden moeten vormen.
Deze ontdekking vergroot het mysterie van het Quaoar-systeem en daagt uit wat we dachten te weten over hoe ringen en manen ontstaan. Verdere waarnemingen en JWST-beelden kunnen mogelijk bevestigen wat het object precies is en of er nog meer satellieten of ringen zijn. Dit zou ons niet alleen meer kunnen vertellen over het mysterieuze Quaoar, maar ook nieuw licht kunnen werpen op de manier waarop planetenstelsels ontstaan in de koude, verre delen van de Melkweg.
Artikel: Richard Nolthenius et al, Discovery of a New Satellite or Ring Arc around (50000) Quaoar, Research Notes of the AAS (2025). DOI: 10.3847/2515-5172/adfeda
Eerste publicatie: 11 september 2025
Bron: phys.org & anderen
