ster van de week

Udkadua  – Lambda Andromedae

Lambda Andromeda is een binair systeem in het sterrenbeeld Andromeda dat ongeveer 84,6 lichtjaar van de Aarde is verwijderd. Het systeem heeft een schijnbare helderheid van magnitude 3,8 en kan met het blote oog worden gezien. Het dubbelstersysteem verwijderd zich met een radiale snelheid van 6,8 km/s van de Zon. Lambda Andromedae is ook bekend onder de eigennaam Udkadua.

Stersysteem

Lambda Andromedae is een spectroscopische enkellijnige dubbelster met een omlooptijd van 20,52 dagen. Het spectrum van de primaire ster komt overeen met een stellaire classificatie van G8 IV, wat betekent dat het een geëvolueerde ster is die zich in het subreuzenstadium bevindt. De ster heeft een massa van 1,5 zonsmassa maar hij is geëxpandeerd tot ongeveer 7 keer de straal van de Zon. De lichtsterkte bedraagt meer dan 28 keer die van de Zon en de effectieve temperatuur van de ster is berekend op 4800 Kelvin. Deze temperatuur geeft de ster zijn kenmerkende gele kleur.

Lambda Andromedae is een RS Canum Venaticorum-veranderlijke ster waarvan de helderheid 0,225 magnitudes varieert. Met een periode van 53,952 dagen wordt een maximale helderheid van magnitude 3,70 behaald. Er wordt aangenomen dat deze variabiliteit optreedt als gevolg van getijdenwrijving wat resulteert in chromosferische activiteit. De baan van dit systeem is echter vrijwel cirkelvormig waardoor de oorzaak van de variabiliteit van dit systeem onzeker blijft

Op de ster is een magnetisch veld gedetecteerd dat sterker is dan dat van de Zon. Met behulp van Dopplerbeeld-vorming zijn er ook stervlekken op het oppervlak waargenomen.

De begeleider heeft een zeer lage massa van ongeveer 0,1 zonsmassa. Het is mogelijk een bruine dwerg van klasse L.

De positie van Lambda Andromedae - Udkadua in het sterrenbeeld Andromeda.
De positie van Lambda Andromedae – Udkadua in het sterrenbeeld Andromeda. Credit: Kuuke’s Sterrenbeelden/KStars

Evolutie

Er zijn veel verschillende spectraalklassen gepubliceerd voor Lambda Andromedae variërend van G6 tot K1. De meeste bronnen geven een lichtsterkteklasse van III (reus) of IV (subreus). Uit analyse van de fysische eigenschappen van de ster, waaronder de temperatuur, lichtsterkte, het magnetische veld en de sterwind, blijkt dat de ster onlangs de eerste opdrijving heeft ondergaan en is begonnen met het betreden van de rode reuzentak, hoewel de ster nog steeds een hete corona heeft en volgens sommige definities als een subreus moet worden geclassificeerd.

Naamgeving

De ster vertegenwoordigde de hiel van het oude Sumerische sterrenbeeld Udkadua, “de stormdemon met de gapende mond”. De Working Groep on Star Names van de Internationale Astronomische Unie keurde deze naam op 8 mei 2025 goed.

In de traditionele Arabische astronomie stonden de sterren Iota Andromedae, Kappa Andromedae en Lambda Andromedae bekend als Kaff al-Musalsala, de hand van de geketende vrouw (Andromeda) en als Ra’s al-Naqa, de kop van de kameel.

In het Chinees betekent 螣蛇 (Téng Shé), de Vliegende Slang, naar een asterisme bestaande uit λ Andromedae, α Lacertae, 4 Lacertae, π2 Cygni, π1 Cygni, HD 206267, ε Cephei, β Lacertae, σ Cassiopeiae, ρ Cassiopeiae, τ Cassiopeiae, AR Cassiopeiae, 9 Lacertae, 3 Andromedae, 7 Andromedae, 8 Andromedae, κ Andromedae, ι Andromedae, and ψ Andromedae. Bijgevolg is de CVhinese naam voor Lambda Andromedae 螣蛇十九 (Téng Shé shíjiǔ, de Negentiende Ster van de Vliegende Slang.

Lambda Andromedae – Udkadua

SpectraalklasseG8 IV
Schijnbare helderheid (magnitude)3,65 – 4,05
Absolute helderheid (magnitude)1,91
Variabel typeRS Canum Venaticorum
Radiale snelheid (km/s)6,8
Afstand (lichtjaar – parsec)84,6 – 25,92
SterrenbeeldAndromeda
Namen en aanduidingenLambda Andromedae
16 Andromedae
Udkadua
HD 222107

Lambda Andromedae A

Massa (zon=1)1,47
Straal (zon=1)7,79
Lichtsterkte (zon=1)28,8
Temperatuur (Kelvin)4630
Rotatieperiode (dagen)54,41
Rotatiesnelheid (km/s)7,3

Lambda Andromedae B

Massa (zon=1)0,086  0,115

Eerste publicatie: Wikipedia & vele anderen
Bron: Wikipedia & vele anderen