Achird – Eta Cassiopeiae
Eta Cassiopeiae is een dubbelster die 19,3 lichtjaar van de Aarde is verwijderd in de richting van het sterrenbeeld Cassiopeia. Het is de meest nabije ster in Cassiopeia tot de Aarde. De ster heeft een schijnbare helderheid van magnitude 3,44 en het is daarmee na de 5 sterren van de W van Cassiopeia de helderste ster.
Stersysteem
Eta Cassiopeiae – Achird – is een dubbelster bestaande uit Eta Cassiopeiae A, een gele hoofdreeksster van spectraalklasse G V, en Eta Cassiopeiae B, een oranje hoofdreeksster van spectraalklasse aK7 V. de hoofdcomponent heeft een schijnbare helderheid van magnitude 3,44 en de begeleider heeft een schijnbare helderheid van magnitude 7,51. Alleen Eta Cassiopeiae A is met het blote oog zichtbaar.
De twee sterren zijn 11,99 boogseconden van elkaar gescheiden en dat komt overeen met een afstand van 71 Astronomische Eenheden. De sterren draaien met een periode van 480 om een gemeenschappelijk zwaartepunt. De beide sterren zijn al in een kleine telescoop onderling te zien.
De excentriciteit van de baan van de beide sterren is met 0,497 erg groot. De kleinste afstand tussen de sterren bedraagt 36 AE en de grootste afstand 106 AE. De kleinste afstand is vergelijkbaar met de afstand tussen Neptunus en de Zon; die bedraagt gemiddeld 30 AE.
De hoofdcomponent is een gele dwerg die formeel Achird heet. De ster lijkt erg veel op de Zon. Achird heeft een massa van 0,95 zonsmassa en is even groot als de Zon. De oppervlaktetemperatuur bedraagt 6000 Kelvin en de lichtsterkte is 1,23 keer die van de Zon. De ster draait met een snelheid van 3,15 km/s om zijn as. De leeftijd van Achird wordt geschat op 5,4 miljard jaar.
De begeleider is een oranje dwerg die Eta Cassiopeiae B wordt genoemd. Deze ster heeft een massa van 0,57 zonsmassa en een straal van 0,66 keer die van de Zon. De lichtsterkte bedraagt slechts 6,5% van die van de Zon en de oppervlaktetemperatuur is ongeveer 4000 Kelvin.
Wetenswaardigheden
In augustus 1779 ontdekte de Engelse astronoom William Herschel dat Eta Cassiopeiae een dubbelster is. Recenter werd gesuggereerd dat de hoofdcomponent ook een spectroscopische dubbelster is maar de aanwezigheid van die nauwe begeleider is niet bevestigd.
Naamgeving
De naam Achird is afkomstig uit de steratlas Skalnaté Pleso (Atlas Coeli Skalnaté Pleso 1950.0) van de Tsjechische astronoom Antonín Bečvář. De herkomst van de naam is onbekend en er zijn geen aanwijzingen dat de naam vóór 1950 ook al werd gebruikt.
Op 5 september 2017 erkende de Working Group on Star Names van de Internationale Astronomische Unie de naam Achird. De naam heeft formeel alleen betrekking op de hoofdcomponent van het systeem, Eta Cassiopeiae A.
In de oude Chinese astronomie was Achird bekend als 王良三 (Wáng Liáng sān), De Derde Ster van Wang Liang. Het Wang Liang asterisme bestaat naast Eta Cassiopeia uit Bèta Cassiopeiae, Kappa Cassiopeiae, Alpha Cassiopeiae en Lambda Cassiopeiae. Het asterisme maakt deel uit van het grotere Benen Huis dat de staart van de Witte Tiger vertegenwoordigde.
Locatie
Achird bevindt zich in het gebied van de W van Cassiopeiae en is daarom redelijk gemakkelijk te vinden. de ster bevindt zich in de buurt van Alpha Cassiopeiae, de helderste ster van het sterrenbeeld.
Schedar is de ster rechts beneden in de W en Achird is de helderste ster in het gebied tussen Schedar en gamma Cassiopeiae, de centrale ster in de W.
Achird en Schedar kunnen worden gebruikt om NGC 281 – de Pacman-nevel op te zoeken. Dit is een heldere emissienevel verbonden aan d open sterrenhoop IC 1590. De nevel is ongeveer 8500 lichtjaar van ons verwijderd en heeft een schijnbare grootte van 35 boogminuten. Dit komt overeen met een diameter van ongeveer 96 lichtjaar.
Sterrenbeeld
Achird bevindt zich in het sterrenbeeld Cassiopeia en maakt deel uit van de gordel van de hemelse koningin.
Cassiopeia is een van de meest opvallende noordelijke sterrenbeelden, samen met de Grote Beer en de Zwaan. In grootte is Cassiopeia het 25ste sterrenbeeld, het bestaat een oppervlakte van 598 vierkante graden aan de sterrenhemel. Cassiopeia is een van de 48 klassieke Griekse sterrenbeelden die in de 2de eeuw na Christus door Claudius Ptolemeus in de Almagest werden beschreven.
In de Griekse mythologie wordt het sterrenbeeld geassocieerd met de ijdele en pocherige koningin Cassiopeia, moeder van Andromeda en echtgenote van Cepheus. De 5 helderste sterren van Cassiopeia vormen een heldere W waardoor het sterrenbeeld eenvoudig is te herkennen. Het W-asterisme is voor waarnemers op het noordelijk halfrond circumpolair.
Alpha Cassiopeiae – Schedar – is met een schijnbare helderheid van 2,24 de helderste ster in het sterrenbeeld. Het is een oranje reus die ongeveer 228 lichtjaar van de Aarde is verwijderd.
Andere noemenswaardige sterren in Cassiopeia zijn o.a. de variabele witgele reus Bèta Cassiopeiae – Caph, de hete blauwe eruptieve variabele ster Gamma Cassiopeiae, de variabele blauwe superreus Kappa Cassiopeiae, de gele hyperreuzen Rho Cassiopeiae en V509 Cassiopeiae, de eclipserende variabele ster AO Cassiopeiae en de witgele superreus Phi Cassiopeiae.
In Cassiopeia zijn ook verschillende heldere deepsky objecten te vinden. dit zijn o.a. de open sterrenhopen Messier 52, Messier 103, NGC 7789 en NGC 457, de grote hart en Ziel-nevel, IC 1795 – de Vissenkopnevel en de emissienevels NGC 281 – de Pacman-nevel en NGC 7635 – de Bubbel-nevel. In het sterrenbeeld bevinden zich ook de supernovarestanten Cassiopeia A en Tycho’s Supernova en het onregelmatige sterrenstelsel IC 10 dat deel uitmaakt van de Lokale Groep van sterrenstelsels.
De maand november is de beste tijd om de sterren en deepsky objecten in Cassiopeiae te bekijken. Het gehele sterrenbeeld zich zichtbaar ten noorden van de -20ste breedtegraad.
De 10 helderste sterren in Cassiopeia zijn Gamma Cassiopeiae (mag. 1,6 – 3,0), Schedar (Alpha Cas, mag. 2,24), Caph (Bèta Cas, mag. 2,28), Ruchbah (Delta Cas, mag. 2,68), Segin (Epsilon Cas, mag. 3,37), Achird (Eta Cas, mag. 3,44), Fulu (Zeta Cas, mag. 3,66), 50 Cassiopeiae (mag. 3,95), Kappa Cassiopeiae (mag. 4,16) en Theta Cassiopeiae (mag. 4,33).
Eta Cassiopeiae – Achird
| Spectraalklasse | G0 V + K7 V |
| Variable type | Mogelijk RS Canes Venatici |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 3,44/7,51 |
| Sterrenbeeld | Cassiopeia |
| Namen en aanduidingen | Achird Eta Cassiopeiae, 24 Cassiopeiae |
Eta Cassiopeiae A
| Spectraalklasse | G0 V |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 3,44 |
| Absolute helderheid (magnitude) | 4,57 |
| Afstand (lichtjaar – parsec) | 19,32 – 5,92 |
| Radiale snelheid (km/s) | 8,40 |
| Massa (zon=1) | 0,95 |
| Lichtsterkte (zon=1) | 1,23 |
| Straal (zon=1) | 1,00 |
| Temperatuur (Kelvin) | 6000 |
| Leeftijd (miljard jaar) | 5,4 |
| Rotatiesnelheid (km/s) | 3,15 |
| Namen en aanduidingen | Achird Cassiopeiae A 24 Cassiopeiae A HD 4614 |
Eta Cassiopeiae B
| Spectraalklasse | K7 V |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 7,51 |
| Afstand (lichtjaar – parsec) | 19,33 – 5,93 |
| Radiale snelheid (km/s) | 8,68 |
| Massa (zon=1) | 0,57 |
| Lichtsterkte (zon=1) | 0,065 |
| Straal (zon=1) | 0,66 |
| Temperatuur (Kelvin) | 4000 |
| Namen en aanduidingen | Eta Cassiopeiae B 24 Cassiopeiae B |
Eerste publicatie: 5 november 2025
Bron: Wikipedia & anderen
