ALMA ziet moleculaire activiteit in de grootste bekende komeet in de Oortwolk
Astronomen hebben met behulp van ALMA de komeet C/2014 UN271 (Bernardinelli-Bernstein) waargenomen — de grootste en op één na meest verre actieve komeet ooit waargenomen vanuit de Oortwolk — terwijl deze zich meer dan halverwege Neptunus bevond, op een afstand van 16,6 keer de afstand tussen de Zon en de Aarde.
C/2014 UN271 werd in 2014 door de astronomen Pedro Bernardinelli en Gary Bernstein gevonden in opnames van de Dark Energy Survey,
De komeet heeft een baanperiode van miljoenen jaren en heeft een doorsnede van ongeveer 140 kilometer. Dat is meer dan 10 keer de grootte van de meeste bekende kometen.
Er was tot nu toe weinig bekend over hoe dergelijke koude, verre objecten zich gedragen.
De nieuwe waarnemingen van ALMA onthullen complexe en evoluerende jets van koolmonoxidegas die uit de kern van de komeet spatten. Dit is het eerste directe bewijs van de oorzaak van zijn activiteit zo ver van de Zon.
Volgens Dr. Nathan Roth, astronoom aan de American University en het Goddard Space Flight Center van de NASA geven deze metingen astronomen een kijkje in hoe deze enorme, ijzige wereld werkt.
Ze zien explosieve uitgassingspatronen die nieuwe vragen oproepen over hoe deze komeet zal evolueren terwijl hij zijn reis naar het binnenste zonnestelsel voortzet.
ALMA observeerde C/2014 UN271 door licht van koolmonoxidegas in zijn atmosfeer en warmte (thermische emissie) op te vangen toen de komeet nog ver van de Zon verwijderd was.
Dankzij de hoge gevoeligheid en resolutie van ALMA konden astronomen zich concentreren op het extreem zwakke signaal van zo’n koud, verafgelegen object.
Voortbouwend op eerdere ALMA-waarnemingen die voor het eerst de grote kerngrootte van de komeet karakteriseerden, maten de nieuwe bevindingen het thermische signaal om de grootte van de komeet en de hoeveelheid stof rond de kern verder te berekenen.
De warden voor de grootte van de kern en de stofmassa komen overeen met eerdere ALMA-waarnemingen en bevestigen dat het de grootste komeet uit de Oortwolk is die ooit is gevonden.
ALMA’s vermogen om deze signalen nauwkeurig te meten, maakte deze studie mogelijk en bood een duidelijker beeld van deze verre, ijzige reus.
“De ontdekking markeert niet alleen de detectie van moleculaire uitgassing in deze recordbrekende komeet, maar biedt ook een zeldzame blik op de chemie en dynamiek van objecten die afkomstig zijn uit de verste uithoeken van ons zonnestelsel”, aldus de onderzoekers.
“Naarmate C/2014 UN271 de Zon nadert, verwachten we dat er meer bevroren gassen zullen verdampen, wat nog meer onthult over de primitieve samenstelling van de komeet en het vroege zonnestelsel.”
“Zulke ontdekkingen helpen bij het beantwoorden van fundamentele vragen over de oorsprong van de Aarde en het water en hoe elders leefbare omgevingen kunnen ontstaan.”
Het onderzoek is gepubliceerd in de Astrophysical Journal Letters.
Artikel: Nathan X. Roth et al. 2025. The First Detection of Molecular Activity in the Largest Known Oort Cloud Comet: ALMA Imaging of C/2014 UN271 (Bernardinelli-Bernstein) at 16.6 AU from the Sun. ApJL 986, L22; doi: 10.3847/2041-8213/add526
Eerste publicatie: 18 juni 2025
Bron: sci-news & anderen
