Astronomen vinden verborgen vulkaan op Mars
De onderzoekers veronderstellen dat de vulkaan gunstige omstandigheden voor leven in de ooit waterrijke Jezero-krater heeft gecreëerd.
Het ontsierde oppervlak van Mars bestaat uit kraters, canyons en mysterieuze formaties die wijzen op een complex geologisch verleden. Wetenschappers hebben onlangs een fascinerende formatie bestudeerd die licht zou kunnen werpen op de ongrijpbare geschiedenis van de planeet.
Een berg op de rand van de Jezero-krater op Mars zou wel eens een vulkaan kunnen zijn die zich voor ons verborgen houdt, dit volgt uit een nieuw onderzoek. Deze berg, Jezero Mons genoemd, zou nieuwe inzichten kunnen bieden in de geologische geschiedenis van de rode planeet en de mogelijkheid van oud leven op Mars, aldus de onderzoekers.
De bevindingen, die in mei in het tijdschrift Communications Earth & Environment werden gepubliceerd, bevestigen het lang gekoesterde vermoeden dat Jezero Mons vulkanisch is. Met behulp van gegevens van drie Mars-orbiters en de Perseverance rover ontdekten onderzoekers opvallende overeenkomsten tussen deze berg en explosieve vulkanen di eerder op Mars en de Aarde zijn gevonden.
“De Jezero-krater is een van de best bestudeerde locaties op Mars. Als we nu hier pas een vulkaan ontdekken, stel je dan eens voor hoeveel er nog meer op Mars zouden kunnen zijn, aldus James Wray, hoogleraar astrogeologie en remote sensing aan de Georgia Tech universiteit in een verklaring van de universiteit. “vulkanen komen mogelijk nog wijder verspreid over Mars voor dan we dachten.”
Wray had al een vermoeden dat Jezero Mons een vulkaan is sinds hij de krater in 2007 voor het eerst zag. “Ik bekeek foto’s met een lage resolutie van het gebied en zag een berg op de rand van de krater”, herinnerde hij zich in een verklaring. “Voor mij leek het een vulkaan, maar het was moeilijk om meer beelden te maken.” Wetenschappers hadden de Jezero-krater destijds pas onlangs gevonden. Toen wetenschappers vaststelden dat het waarschijnlijk een oude meerbodem betrof, richtten ze hun beeldvormingsonderzoek op de watergeschiedenis aan de kan tegenover Jezero Mons.
Kort nadat de Perseverance rover in 2021 in de Jezero-krater landde, kwam er een doorbraak in de zaak. Deze rover verzamelt monsters van het Marsoppervlak m d zoektocht naar leven uit het verleden te ondersteunen, het klimaat en de geologie van de planeet te onderzoeken en de weg vrij te maken voor menselijke verkenning van de rode planeet. Al snel lieten gegevens van Perseverance zien dat de bodem van de krater niet sedimentair was, zoals je zou verwachten van een eerder overstroomd gebied. De krater zelf bestond in feite uit vulkanisch gesteente.
Wray vroeg zijn af of dit stollingsgesteente afkomstig kon zijn van Jezero Mons. Hij werkte samen met Sara Cuevas-Quiñones van de Brown University die destijds met Wray samenwerkte in het kader van een zomeronderzoeksprogramma – om deze vraag te beantwoorden.
Wray, Cuevas-Quiñones en hun collega’s gebruikten een combinatie van gegevens van de Mars Odyssey Orbiter, de Mars Reconnaissance Orbiter, de ExoMars Trace Gas Orbiter en de Perseverance-rover om “dit te ontrafelen”, aldus Wray. Deze schat aan gegevens stelde de onderzoekers in staat om de kenmerken van Jezero Mons beter te begrijpen en deze te vergelijken met andere bekende vulkanen.
Ze ontdekten dat de grootte en vorm van deze piek vergelijkbaar zijn met die van Marsvulkanen zoals de Zephyria en de Apollonarus Tholi, evenals met Mount Sidley op Antarctica. Bovendien stelden de onderzoekers vast dat het oppervlak van Jezero Mons geen inslagkraters heeft en warmte niet goed vasthoudt – twee tekenen dat de piek mogelijk bedekt is met vulkanisch as. Delen van de noordwestelijke flank van de piek leken ook op randen van vroegere lavastromen die de kraterbodem lijken te bereiken, wat zou kunnen verklaren waarom Perseverance daar stollingsgesteente aantrof.
Hoewel dit niet definitief bewijst dat Jezero Mons een vulkaan is, is het een van de sterkste bewijzen die experts tot nu toe hebben. De bevindingen markeren een intrigerende ontwikkeling in de zoektocht naar leven in de Jezero-krater. Een vulkaan zo dicht bij dit oeroude meer zou hydrothermale activiteit kunnen hebben gegenereerd – een energiebron die leven in het verleden mogelijk in stand heeft gehouden.
Nu wachten de onderzoekers op de terugkeer van de monsters van Perseverance. Radio-isotopendatering kan de precieze leeftijd bepalen van de stollingsgesteenten die deze rover heeft verzameld, wat vervolgens kan worden gebruikt om de leeftijd van de Jezero-krater nauwkeuriger te schatten, aldus de onderzoekers. Dit zou waardevolle inzichten bieden in de geologische geschiedenis van Mars.
Op dit moment hebben NASA en haar internationale partners geen concreet plan om deze verzameling gesteenten en stof terug naar de Aarde te halen, maar het agentschap bekijkt twee missiestrategieën voor de Mars Sample Return (MSR) met als doel het programma in 2026 te bevestigen. Het budgetvoorstel van Trump voor 2026 dreigt dit programma echter te dwarsbomen. Als het Congres het budget goedkeurt wordt de MSR-missie beëindigd omdat deze “schromelijk over het budget” ligt en de doelen ervan bereikt kunnen worden door bemande missies naar Mars.
Wray hoopt dat hij de vondsten van Perseverance op de een of andere manier in handen krijgt. “Als deze monsters naar de Aarde terugkeren kunnen we er ongelooflijke, baanbrekende wetenschap mee verrichten”.
Artikel: Evidence for a composite volcano on the rim of Jezero crater on Mars, Sara C. Cuevas-Quiñones, James J. Wray, Frances Rivera-Hernández & Jacob B. Adler
Eerste publicatie: 15 juni 2025
Bron: sci-news
