Kepler-209
Kepler-209 is een gele ster van spectraalklasse G7 die ongeveer 1895 lichtjaar van de Aarde is verwijderd in de richting van het sterrenbeeld Lyra – Lier. Met een schijnbare helderheid van magnitude 12,8 is de ster met het blote oog niet zichtbaar. In 2014 werden er twee exoplaneten in een baan om de ster gevonden, Kepler-209 b en Kepler-209 c.
Type ster
Kepler-209 is een gele dwerg van spectraalklasse G7V. de ster heeft een massa van 0,95 zonsmassa en een straal van 95% van die van de Zon. De leeftijd van de ster wordt geschat tussen 1,95 en 7,77 miljard jaar.
Kepler-209 is een roterende variabele ster. Dit zijn sterren die in helderheid variëren als gevolg van onregelmatige oppervlaktehelderheid gecombineerd met de effecten van hun rotatie.
In 2014 werden de Neptunusachtige exoplaneten Kepler-209 b en Kepler-209 c gevonden.
Planeten
Kepler-209 heeft twee gasreuzen, Kepler-209 b en Kepler-209 c. beide werden gevonden met behulp van de transitiemethode. De planeten werden bevestigd in een onderzoek dat in 2014 werd gepubliceerd.
Kepler-209 b is een Neptunus-achtige gasreus die met een periode van 16,09 dagen om zijn moederster draait op een gemiddelde afstand van 0,122 Astronomische Eenheden. De massa bedraagt 5,73 aardmassa en de straal is 0,202 keer die van Jupiter.
De verder weg gelegen planeet Kepler-209 c draait om de moederster met een periode van 41,7 dagen en op een afstand van 0,231 AE. Deze planeet heeft een massa van 9,8 aardmassa en een straal van ,227 keer die van Jupiter.
Geen van beide planeten bevindt zich in de bewoonbare zonde van de ster; deze strekt zich uit van 0,619 tot 1,304 AE van de ster. De bewoonbare zone wordt gedefinieerd als de afstand van de ster waarop het mogelijk is dat er vloeibaar water op het oppervlak van een planeet kan voorkomen. Kepler-209 b en Kepler-209 c liggen te dicht bij Kepler-209 om vloeibaar water op hun oppervlak te hebben en zijn daarom vermoedelijk onbewoonbaar.
Een derde planeet, KOI-672.03 werd tegelijkertijd met de andere twee in het systeem gedetecteerd maar dit bleek een vals-positieve kandidaat te zijn.
Naamgeving
Kepler-209 heeft geen eigennaam. De ster werd gevonden als onderdeel van de Kepler-missie van de NASA die erop was gericht om planeten buiten ons zonnestelsel te vinden, met een focus op aardachtige planeten ter grootte van de Aarde in de bewoonbar zone van de sterren waar ze omheen draaien.
De Kepler-missie observeerde niet de hele sterrenhemel. De telescoop richtte zich op een deel van de hemel in de sterrenbeelden Zwaan, Draak en Lier en ontdekte een buitensporig aantal exoplaneten in de loop van zijn 9-jarige missie. De telescoop werd in 2018 buiten gebruik gesteld omdat hij niet genoeg brandstof meer had om zijn missie voort te zetten.
Keplers onderzoek en ontdekkingen van exoplaneten hebben enorme vooruitgang geboekt op alle gebieden van de planetaire wetenschap en astrofysica. Keplers nalatenschap is de meest gedetailleerde catalogus van exoplaneet-kandidaten in een enkel deel van de sterrenhemel.
Kepler werd opgevolgd door twee ruimtetelescopen, de Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) en de James Webb Space Telescope (JWST).
Kepler-209 is in de Kepler Objects of Interest-catalogus gecatalogiseerd als Kepler-209, de laatste catalogus van kandidaat-planeten ontdekt door de Kepler Space Telescope.
Wetenswaardigheden
De Kepler Space Telescope werd in 2009 door de NASA gelanceerd om planeten ter grootte van de Aarde te detecteren in of nabij de bewoonbare zone van hun moedersterren, met de focus op sterren als de Zon. De telescoop deed dit door sterren te identificeren met periodes van transitie-achtige kenmerken, wat duidde op de aanwezigheid van transiteren de planeten of eclipserende dubbelstersystemen. De lichte verzwakking van het licht werd geregistreerd toen planeten voorlangs hun moederster passeerden. Tegen de tijd dat de telescoop met pensioen ging had hij in totaal 262 exoplaneten gevonden na het observeren van 530.506 sterren.
De ruimtetelescoop was vernoemd naar de Duitse astronoom Johannes Kepler die vooral bekend is vanwege het beschrijven van de banen van planeten rond de Zon (de wetten van Kepler) in het begin van de 17de eeuw.
Locatie
Kepler-209 bevindt zich onder de vleugels van de hemelse Zwaan – Cygnus maar maakt deel uit van het sterrenbeeld Lyra – Lier. De ster bevindt zich op ongeveer halverwege de lijn tussen Deneb en Wega in het gebied tussen Fawaris en Delta Lyrae. Het balkspiraalstelsel NGC 6792 bevindt zich ook in dit gebied.
Deneb en Wega vormen samen met Altair in de Arend, de Zomerdriehoek. De sterren zijn eenvoudig te vinden. Deneb bevindt zich op het puntje van het Noorderkruis, een opvallend asterisme dat op het noordelijk halfrond in de zomer hoog boven de horizon staat. Altaïr wordt geflankeerd door twee relatief heldere sterren, Tarazed en Alshain, en Wega bevindt zich naast een zwakker parallellogram dat de hemelse Harp omlijnt.
Sterrenbeeld
Kepler-209 bevindt zich in het sterrenbeeld Lyra – Lier. De harp is een van de 48 klassieke Griekse sterrenbeelden die in de 2de eeuw na Christus door Claudius Ptolemeus in de Almagest werden beschreven. In de Griekse mythologie wordt het sterrenbeeld geassocieerd met de lier van Orpheus, een tragische dichter en muzikant. In oude overleveringen vond Orpheus zijn einde door toedoen van de Bacchanten en werd zijn lier in de rivier gegooid. De god Zeus stuurde zijn adelaar om het instrument te halen en plaatste zowel Orpheus als zijn lier aan de sterrenhemel.
Lyra is een klein sterrenbeeld. Het beslaat een oppervlakte van 286 vierkante graden aan de noordelijke sterrenhemel en het is in grootte het 53ste sterrenbeeld. Het bevindt zich in de buurt van de grotere sterrenbeelden Hercules en Cygnus – Zwaan.
Ondanks zijn grootte is de Lier gemakkelijk te herkennen. Wega, de helderste ster is de vijfde helderste ster aan de sterrenhemel. De ster bevindt zich naast een klein parallellogram van zwakkere sterren die de lier van Orpheus vormen.
Andere noemenswaardige sterren in de Lier zijn het meervoudige stersysteem Sheliak – Bèta Lyrae dat dient als prottype van zijn klasse van variabele sterren, de Bèta Lyrae-variabelen. Ook in de Lier het meervoudige stersysteem Epsilon Lyrae, beter bekend als de Dubbele en de pulserende variabele prototype-ster RR Lyrae en de heldere reus Delta2 Lyrae.
In de Lier vinden we ook enkele bekende deepsky objecten. Dit zijn o.a. de planetaire nevel Messier 57 – de Ringnevel, de bolhoop Messier 46, Abell 46, de opensterrenhoop NGC 6791 en het onregelmatige stelsel NGC 6745.
De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky-objecten in de Lier te bekijken is de maand augustus als het sterrenbeeld ’s avonds hoog boven de horizon komt. Het gehele sterrenbeeld is zichtbaar van locaties ten noorden van de -40ste breedtegraad.
De 10 helderste sterren in de Lier zijn Wega (Alpha Lyrae, mag. 0,026), Sulafat (Gamma Lyrae, mag. 3,26), Sheliak (Bèta Lyrae A, mag. 3,52), R Lyrae (mag. 4,00), Delta2 Lyrae (mag. 4,22), Kappa Lyrae (mag. 4,35), Zeta1 Lyrae (mag. 4,34), Theta Lyrae (mag. 4,35), Aladfar (Eta Lyrae, mag. 4,40) en Epsilon2 Lyrae A (mag. 4,59).
Kepler-209
| Spectraalklasse | G7V |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 12,8 |
| Absolute helderheid (magnitude) | 3,95 |
| Afstand (lichtjaar – parsec) | 1895 – 581 |
| Radiale snelheid (km/s) | -12,25 |
| Massa (zon=1) | 0,95 |
| Lichtsterkte (zon=1) | 0,69 |
| Straal (zon=1) | 0,92 |
| Temperatuur (Kelvin) | 5564 |
| Leeftijd (miljard jaar) | 4,47 (1,95 – 7,77) |
| Sterrenbeeld | Lyra – Lier |
| Namen en aanduidingen | Kepler-209 |
Eerste publicatie: 16 augustus 2025
Bron: Wikipedia & anderen
