Odyssey toont gigantische Marsvulkaan die door ijswolken breekt
De Mars Odyssey ruimtesonde van de NASA heeft een adembenemende nieuwe opname gemaakt van de enorme vulkaan Arsia Mons die door ochtendlijke ijswolken oprijst en een zeldzame, astronautachtige blik op de horizon van Mars biedt.
Dit markeert een verschuiving in Odyssey ’s missie naar atmosferische wetenschap, waarbij horizonbeelden worden gebruikt om seizoenveranderingen in stof-en waterijslagen te volgen. De torenhoge Arsia Mons valt niet alleen op door zijn omvang, twee keer zo hoog als Mauna Loa, maar ook door de dichte wolkenformaties die ontstaan tijdens de koudere seizoenen op mars.
Dageraad boven Mars: een vulkaan breekt door de wolken
Een spectaculair nieuw panorama van de Mars Odyssey ruimtesonde van de NASA onthult een van de hoogste vulkanen van de rode planeet, Arsia Mons, die oprijst door een gloeiende laag wolken in de vroege ochtend. De afbeelding toont de vulkaan vlak voor zonsopkomst, afstekend tegen een hemel vol waterijswolken. Een opvallende verschijning op een planeet die ook bekend staat om zijn koolstofdioxidewolken.
Arsia Mons maakt deel uit van de Tharsis Montes, een drietal enorme vulkanen nabij de evenaar van Mars. Het is de eerste keer dat een van hen aan de horizon van Mars is waargenomen, waardoor wetenschappers en het publiek een beeld van Mars krijgen dat vergelijkbaar is met hoe astronauten aan boord van het ISS de Aarde vanuit de ruimte zien.
De Mars Odyssey, in 2001 gelanceerd, is recordhouder als de langstlopende ruimtesonde in een baan om een andere planeet. In 2023 begon de missie met het maken van foto’s van de horizon van Mars op grote hoogte. Om deze unieke beelden te maken draait Odyssey zijn camera, die normaal gesproken wordt gebruikt om het oppervlak te scannen, zodat de ruimtesonde zijwaarts kan kijken en de rand van de planeet kan vastleggen.
Deze nieuwe aanpak opent een venster naar de bovenste atmosfeer van Mars en biedt inzichten die beelden die specifiek op het oppervlak zijn gericht, simpelweg niet kunnen onthullen.
Volgen van het weer en de evolutie van wolken op Mars
Dit schuine perspectief stelt wetenschappers in staat om lagen stof en waterijswolken hoog boven het Marsoppervlak te bestuderen. Door beelden te vergelijken die op verschillende tijdstippen van het jaar zijn gemaakt, kunnen onderzoekers nu waarnemen hoe deze wolkenlagen met de seizoenen veranderen.
Inzicht in de wolken op Mars is met name belangrijk voor het begrijpen van het weer op de planeet en hoe verschijnselen zoals stofstormen ontstaan. Die informatie kan op zijn beurt van nut zijn voor toekomstige missies, waaronder de intrede in de atmosfeer, de afdaling en de landing
Vulkanische reuzen op Mars
Hoewel deze beelden zich richten op de bovenste atmosfeer heeft het Odyssey-team geprobeerd er ook interessante oppervlaktekenmerken in op te nemen. Op Odyssey ‘s nieuwste horizonfoto, gemaakt op 2 mei 2025, is de 20 kilometer hoge Arsia Mons zichtbaar, ongeveer twee keer zo hoog als de grootste vulkaan op Aarde, de Mauna Loa, die 9 kilometer boven de zeebodem uitsteekt.
Arsia Mons, de zuidelijkste van de Tharsis-vulkanen, is de meest bewolkte van de drie. De wolken ontstaan wanneer lucht uitzet terwijl deze langs de berghellingen omhoog blaast en vervolgens snel afkoelt. Ze zijn vooral dik wanneer Mars het verste van de Zon verwijderd is, een periode die aphelium wordt genoemd. De wolkenband die zich in deze tijd van het jaar langs de evenaar van de planeet vormt, wordt de apheliumwolkengordel genoemd en is een trotse blikvanger in Odyssey ‘s nieuwe panorama.
De THEMIS-camera kan Mars in zowel infrarood als zichtbaar licht bekijken. Met infrarood licht kunnen wetenschappers gebieden in de ondergrond identificeren die waterijs bevatten, wat gebruikt zou kunnen worden door de eerste astronauten die op Mars landden. De camera kan ook beelden maken van de kleine manen Phobos en Deimos, waardoor wetenschappers de samenstelling van hun oppervlak kunnen analyseren.
Meer over Odyssey
Mars Odyssey is NASA’s langst in bedrijf zijnde ruimtesonde bij de rode planeet; de sonde draait sinds 2001 in een baan om Mars. Odyssey wordt beheerd door het Jet Propulsion Laboratory van de NASA en is een essentieel onderdeel van het Mars Exploration Program, dat onder toezicht staat van het Science Mission Directorate van de NASA in Washington.
De ruimtesonde werd gebouwd door Lockheed Martin Space in Denver, dat tijdens d emissie nauw samenwerkt met het JPL. Een van de belangrijkste instrumenten van Odyssey is THEMIS (Thermal Emission Imaging System), ontworpen en beheerd door de Arizona State University. THEMIS maakt zowel zichtbaar licht als infrarood afbeeldingen waardoor er gedetailleerde studies van de samenstelling van het Marsoppervlak, de atmosfeer en seizoenveranderingen mogelijk zijn.
Nu, meer dan 20 jaar na de start van de missie, blijft de Mars Odyssey ruimtesonde baanbrekende wetenschappelijke resultaten leveren, van het in kaart brengen van ondergronds waterijs tot het vastleggen van indrukwekkende beelden van vulkanen en wolken op Mars, wat cruciale inzichten biedt voor zowel huidige exploratie als toekomstige missies van de mens.
Eerste publicatie: 9 juni 2025
Bron: scitechdaily
