Chara – Bèta Canum Venaticorum

Bèta Canum Venaticorum is een zonachtige gele hoofdreeksster in de richting van het sterrenbeeld Jachthonden – Canes Venatici. De ster heeft een schijnbare helderheid van magnitude 4,26. Bèta Canum Venaticorum is 27,53 lichtjaar van de Aarde verwijderd. Samen met de helderdere Cor Caroli – Alpha Canum Venaticorum vormen de sterren de twee honden de het sterrenbeeld Canes Venatici – Jachthonden voorstellen.

Type ster

Chara is een gele dwerg van spectraalklasse G0 V. de ster lijkt erg op de Zon. Chara heeft een massa van 1,025 zonsmassa en een straal van 1,123 keer die van de Zon. De oppervlaktetemperatuur bedraagt 5650 Kelvin en de lichtsterkte is 1,151 keer die van de Zon. De ster draait met en geprojecteerde snelheid van 2,9 km/s om zijn as. De leeftijd van Chara wordt geschat op 5,3 tot 7,1 miljard jaar.

Lange tijd werd gedacht dat Chara een spectroscopische dubbelster was, maar waarnemingen hebben dit niet bevestigd.

Wetenswaardigheden

Chara is een van de meest nabije sterren tot de Zon. Dit maakt de ster een interessant doelwit voor de zoektocht naar planeten. In 2006 wees de Amerikaanse astronoom en astrobioloog Margaret Turnbull de ster aan als de beste kandidaat om te zoeken naar buitenaards leven dat lijkt op de Aarde, door de luisteren naar radiosignalen van intelligente beschavingen. Tot op heden zijn er geen planeten gevonden die rond de ster draaien. Andere sterren op Turnbulls SETI-lijst waren HD 10307, HD 211415, 18 Scorpii en 51 Pegasi (gastheer van de eerste exoplaneet die rond een hoofdreeksster is gevonden).

Chara wordt sinds 1942 gebruikt als een stabiel referentiepunt voor het Morgan-Keenan-systeem van spectrale classificatie. Het MK-systeem wordt gebruikt om sterren te classificeren op basis van het uiterlijk van hun spectra. Chara is een spectrale standaard voor zijn klasse (G0 V).

Naamgeving

De naam Chara is Grieks voor “vreugde”. Oorspronkelijk werd de naam gebruikt voor de zuidelijke van de twee honden die Canes Venatici vertegenwoordigde, maar later werd de naam gebruikt voor de op één na helderste ster van het sterrenbeeld. Canes Venatici vertegenwoordigt de twee jachthonden die Boötes, de Ossenhoeder, vasthoudt terwijl hij de Grote Beer rond de pool achtervolgt.

De naam Chara werd op 20 juli 2016 goedgekeurd door de Working Group on Star Names van de Internationale Astronomische Unie.

Bèta Canum Venaticorum was historisch gezien ook bekend als Asterion (sterrenhemel). Asterion is de naam van de noordelijke hond van Canes Venatici.

In de Chinese astronomie is Chara bekend als 常陳四 (Cháng Chén sì), de Vierde Ster van Keizerlijke Bewakers. Het Chinese Keizerlijke Bewakers asterisme bestaat uit Chara samen met Cor Caroli – Alpha Canum Venaticorum, 10 Canum Venaticorum, 9 Canum Venaticorum, 6 Canum Venaticorum, 2 Canum Venaticorum en 67 Ursae Majoris. Het asterisme maakt deel uit van de Keizerlijke Paleis Omheining dat het keizerlijke hof vertegenwoordigt.

Locatie

Chara is relatief gemakkelijk te vinden. De ster heeft een schijnbare helderheid van magnitude 4,26 en kan daarom niet gezien worden vanuit lichtvervuilde omgevingen. Cor Caroli en Chara bevinden zich recht onder de steel van de Grote Beer, de denkbeeldige lijn die de twee sterren met elkaar verbindt loopt ruwweg parallel aan de lijn die Alkaid en Mizar met elkaar verbindt. Dit zijn de twee sterren aan het einde van de steel van de Grote Beer. De helderdere Cor Caroli bevindt zich ten zuiden van Alkaid en Chara ligt ten zuiden van Mizar.

Chara en Cor Caroli kunnen worden gebruikt om Messier 94 te vinden. Dit is een helder spiraalvormig sterrenstelsel op ongeveer 16 miljoen lichtjaar. Het sterrenstelsel heeft een schijnbare grootte van 11,2 * 9,1 boogminuten en een schijnbare helderheid van magnitude 8,99. Het sterrenstelsel bevindt zich boven de denkbeeldige lijn die Chara en Cor Caroli verbindt en vormt een driehoek met de twee sterren.

Dichter bij Chara bevinden zich verschillende zwakkere sterrenstelsels. De vervormde dwergsterrenstelsels NGC 4625 en NGC 4618 liggen ten oosten van de ster. NGC 4625 is een eigenaardig spiraalvormig sterrenstelsel met een schijnbare helderheid van magnitude 13,2. Het interageert met NGC 4618, een vervormd balkdwergsterrenstelsel met een schijnbare helderheid van magnitude 11,2. Beide sterrenstelsels hebben één spiraalarm, wat ze een asymmetrisch uiterlijk geeft.

Het onregelmatige sterrenstelsel NGC 4485 en het balkspiraalstelsel NGC 4490 bevinden zich ten noordwesten van Chara. De twee vormen een ander interactief paar. Als gevolg van hun interactie ondergaan beide sterrenstelsels intense steruitbarstingsactiviteit. NGC 4485 heeft een schijnbare helderheid van magnitude 11,93 en is ongeveer 25 miljoen lichtjaar van ons verwijderd. NGC 4490 heeft een visuele helderheid van magnitude 9,8 en ligt op een vergelijkbare afstand. De twee sterrenstelsels staan vermeld als Arp 92 in de Atlas of Peculiar Galaxies van de Amerikaanse astronoom Halton Arp.

Sterrenbeeld

Chara bevindt zich in het sterrenbeeld Canes Venatici. Dit sterrenbeeld vertegenwoordigt Asterion en Chara, de twee jachthonden van Boötes. Canes Venatici beslaat een oppervlakte van 465 vierkante graden aan de sterrenhemel tussen de grotere sterrenbeelden Boötes en Ursa Major. Het is een relatief zwak sterrenbeeld met slechts één ster helderder dan magnitude 3,00. Het sterrenbeeld is aan het einde van de 17^de eeuw opgesteld door de Poolse astronoom Johannes Hevelius uit zwakke sterren onder de steel van de Grote Beer (oftewel de staart van de beer).

Ook al is Canes Venatici vrij onopvallend, toch is het bekend bij amateurastronomen omdat het verschillende populaire telescoopdoelen bevat. Dit zijn o.a. de heldere bolhoop Messier 3, de sterrenstelsels Messier 51 – de Draaikolknevel, Messier 63 – de Zonnebloemnevel, Messier 94, Messier 104, de Hockeystick-sterrenstelsels (NGC 4656 en NGC 4657), de Walvisnevel – NGC 4631, NGC 5033, NGC 5005 en de Big Lick Galaxy Group, een groep van tien sterrenstelsels die de heldere leden NGC 5371, NGC 5353 en NGC 5350 omvat.

De bekendste sterren in het sterrenbeeld zijn Cor Caroli, een prototype voor zijn eigen klasse van veranderlijke sterren, de koolstofster La Superba – Y Canum Venaticorum, een van de roodste sterren die we kennen en RS Canum Venaticorum, een nauw dubbelstersysteem dat ook dient als prototype van een veranderlijke klasse.

De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky objecten in Jachthonden waar te nemen is de maand mei wanneer het sterrenbeeld hoog aan de avondhemel staat. Het hele sterrenbeeld is zichtbaar vanaf locaties tussen 90° en -40°.

De 10 helderste sterren in jachthonden zijn Cor Caroli (Alpha CVn, mag. 2,81), Chara (Beta CVn, mag. 4,26), 24 Canum Venaticorum (mag. 4,68), 20 Canum Venaticorum (mag. 4,72), AW Canum Venaticorum (mag. 4,73 – 4,85), 5 Canum Venaticorum (4,77), 25 Canum Venaticorum (mag. 4,82), BH Canum Venaticorum (mag. 4,91), HD 115004 (mag. 4,94) en 6 Canum Venaticorum (mag. 5,01).

Bèta Canum Venaticorum – Chara

Eerste publicatie: 26 april 2025
Bron: Wikipedia & anderen

• Bluesky
• Facebook
• Threads
• X
• Mastodon
• Mail