Astronomen

Wie was John Goodricke?

John Goodricke
Door James Scouler – Scanned from page 400 of Sky and Telescope (November, 1978). Original pastel in the possession of the Royal Astronomical Society London; see the Science Photo Library., Publiek domein, Koppeling

In Groningen werd op 17 september 1764 de Engelse amateurastronoom John Goodricke geboren. Goodricke is bekend van zijn waarnemingen van de veranderlijke ster Bèta Perseï – Algol. Hij verrichtte die waarnemingen in 1782. Hij was ook de eerste die correct stelde dat de verre ster periodiek door een donker object wordt bedekt.

Veel weten we niet over John Goodricke. We weten dat hij doof was en al op 21-jarige leeftijd is gestorven. Goodricke was de zoon van een Brits diplomaat en een Nederlandse koopmansdochter.  Hij was 5 jaar oud toen hij als gevolg van roodvonk doof werd. Goodricke kreeg een gedegen opleiding en nadat hij een speciale school in Edinburgh had bezocht kon hij liplezen en praten. Op 13-jarige leeftijd ging hij naar een normale school in de buurt van York. De school omschreef hem als een excellent wiskundige. Uit zijn aantekeningen blijkt dat hij al op 15-jarige leeftijd de sterrenhemel bestudeerde.

Zijn leraar John Enfield motiveerde hem om astronomie te studeren. De meeste waarnemingen verrichtte hij echter samen met zijn neef en mentor Edward Pigott. Samen ontdekten en bepaalden ze de variatie van het licht van de sterren dat jaren later, in de twintigste eeuw, er voor zou zorgen dat astronomen de afstanden tot verre sterrenstelsels konden bepalen. Uitgaande van de waarnemingen van Goodricke wordt aangenomen dat hij de eerste was die de periode van Algol bepaalde op 68 uur en 50 minuten. In die periode verandert de helderheid van de ster met meer dan een magnitude.

Goodricke rapporteerde deze waarnemingen in 1783 aan de British Royal Society en hij stelde twee theorieën voor om zijn bevindingen te verklaren. De eerste was dat een verre zon periodiek voor een donker object wordt bedekt of dat de ster zelf een donker gebied heeft dat periodiek, als gevolg van de draaiing van die ster, naar de Aarde toe is gericht. Voor zijn aandeel in dit werk kreeg John Goodricke op 19-jarige leeftijd de Copley Medaille. Dit is de allerhoogste onderscheiding van de Royal Society of London. Goodricke is nog steeds de jongste ontvanger van deze medaille.

John Goodricke stierf op 17 april 1786 te York.

 

Eerste publicatie: 17 september 2020