ster van de week

Minelauva – Delta Virginis

Delta Virginis – Minelauva – is een rode reus op een afstand van 198 lichtjaar van de Aarde in de richting van het sterrenbeeld Virgo – Maagd. Met een schijnbare helderheid die varieert tussen magnitude 3,32 en 3,20 is het de 5de helderste ster in de Maagd. Minelauva is een van de helderste sterren die de Y van Virgo vormen, een asterisme dat algemeen wordt gebruikt om de sterrenstelsels van de Virgo Cluster te vinden.

Type ster

Minelauva is een rode reus van spectraalklasse M3 III. De ster heeft een massa van ongeveer 1,4 zonsmassa en een oppervlaktetemperatuur van 4000 Kelvin. De ster is van de hoofdreeks weg geëvolueerd en is opgezwollen tot een grootte van 48 keer de straal van de Zon. De ster heeft een lichtsterkte van 468 keer die van de Zon.

Minelauva is als een semiregelmatige variabele ster geclassificeerd. De helderheid varieert tussen magnitude 3,32 en 3,40. Semiregelmatige variabelen zijn typisch reuzen en superreuzen van een late spectraalklasse waarvan de helderheid met regelmatige periodes varieert. De helderheid van Minelauva varieert als gevolg van pulsaties van de buitenste enveloppe van de ster. De variaties veroorzaken verschillende pulsatieperiodes waaronder die van 13 dagen, 17,2 dagen, 25,6 dagen, 110,1 dagen en 125,8 dagen.

Minelauva vormt mogelijk een dubbelstersysteem met een oranje dwerg die op 80 boogseconden verwijderd ligt. De fysieke afstand tussen de beide sterren is mogelijk meer dan 5000 Astronomische Eenheden. Als de sterren fysisch bij elkaar horen hebben ze een baanperiode van meer dan 200.000 jaar. Echte, het kan ook zijn dat ze vanuit onze gezichtslijn een paar vormen.

De locatie van Minelauva - Delta Virginis in het sterrenbeeld Virgo - Maagd.
De locatie van Minelauva – Delta Virginis in het sterrenbeeld Virgo – Maagd. Credit: Kuuke’s Sterrenbeelden/KStars

Wetenswaardigheden

Minelauva is een hoge-snelheidsster. De ster heeft een beweging van meer dan 30 km/s ten opzichte van de beweging van andere nabije sterren.

Minelauva vormt samen met Alpha Virginis – Spica, Gamma Virginis – Porrima, Epsilon Virginis – Vindemiatrix, Eta Virginis – Zaniah en Bèta Virginis – Zavijava, de Y van Virgo. Spica bevindt zich aan de basis van de gekromde Y terwijl de andere sterren de kom vormen. Minelauva en de helderdere Vindemiatrix wijzen in de richting van het zwakke sterrenbeeld Corona Borealis – Noorderkroon terwijl Zaniah en Zavijava richting Regulus, de helderste ster in de Leeuw wijzen. Het asterisme wordt vaak gebruikt om de Virgo Cluster van sterrenstelsels te vinden waarvan het centrum zich halverwege Vindemiatrix in de Maagd en Denebola in de Leeuw bevindt.

Naamgeving

De naam Minelauva komt van de Arabische uitdrukking min al-ʽawwāʼ, wat “in het maanhuis van awwa” betekent. De naam Al ʽAwwāʼ (de Blaffer of de Huiler) verwees ooit naar een asterisme bestaande uit Minelauva samen met Porrima, Zaniah, Zavijava en Vindemiatrix.

Delta Virginis werd traditioneel ook Auva genoemd.

Op 30 juni 2017 werd de naam Minelauva officieel door de Working Group on Star Names van de Internationale Astronomische Unie toegekend aan Delta Virginis.

In de Chinese astronomie was Minelauva bekend als 太微左垣三 (Tài Wēi Zuǒ Yuán sān), de Derde Ster van de Linkermuur van de Hemelse paleisomheining. Het Linkermuur van de Hemelse Paleisomheining was een asterisme bestaande uit Minelauva, Porrima, Vindemiatrix en Diadem – Alpha Coronae Borealis. Het asterisme vertegenwoordigde het keizerlijke hof en Minelauva vertegenwoordigde東次相 (Dōngcìxiāng), de tweede Oostelijke Minister.

Locatie

Omdat Minelauva deel uit maakt van de Y van Virgo is de ster relatief gemakkelijk te vinden. Het asterisme kan worden gevonden met behulp van de heldere sterren van de Grote Beer. De boog die de sterren van de steelpan vormen brengt je eerst naar de heldere oranje ster Arcturus in het sterrenbeeld Ossenhoeder. Trek je de lijn door dan is Spica in maagd de eerstvolgende heldere ster. Spica vormt de basis van de Y en Minelauva is de centrale ster in het linkerdeel van de Y. de ster bevindt zich tussen Porrima en Vindemiatrix, ongeveer op een derde van de lijn van Porrima naar Arcturus.

Het heldere elliptische sterrenstelsel Messier 49 bevindt zich langs de denkbeeldige lijn die Minelauva verbindt met Denebola in de staart van Leo – Leeuw.

Sterrenbeeld

Minelauva bevindt zich in het sterrenbeeld Maagd – Virgo. Virgo is een van de 48 klassieke sterrenbeelden die in de 2de eeuw na Christus door de Grieks-Romeinse astronoom Claudius Ptolemeus in zijn Almagest weden beschreven. Het is het grootste van de 12 sterrenbeelden van de Dierenriem en, na Hydra – Waterslang, het grootste aan de sterrenhemel.

Virgo is bekend om zijn heldere ster Spica de 16de helderste ster aan de sterrenhemel, en van de Virgo Cluster van sterrenstelsels. De Virgo cluster is ongeveer 54 lichtjaar van ons verwijderd en bevat tussen de 1300 en 2000 sterrenstelsels. De helderste leden zijn o.a. de elliptische sterrenstelsels Messier 49 Messier 60, Messier 87, Messier 89, de spiraalstelsels Messier 48, Messier 61 en Messier 90 en de lensvormige sterrenstelsels Messier 94 en Messier 86.

Virgo - IAU-kaart
IAU-kaart van het sterrenbeeld Virgo

In Virgo vinden we ook het beroemde Sombrero-stelsel, een spiraalstelsel waar we vanaf de zijkant tegenaan kijken. Dit stelsel, Messier 104, is ongeveer 31,1 miljoen lichtjaar van ons verwijderd en bevindt zich nabij de grens met het sterrenbeeld Corvus – Raaf.

Andere opmerkelijke sterren in de Maagd zijn de nabije rode dwerg Ross 128, de gele reus Epsilon Virginis – Vindemiatrix, de witgele reus Iota Virginis – Syrma, de oranje reus Kappa Virginis – Kang en de gele hoofdreeksster 61 Virginis die drie bevestigde exoplaneten heeft.

De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky objecten in de Maagd waar te nemen is de maand mei als het sterrenbeeld ’s avonds hoger boven de horizon komt. Het gehele sterrenbeeld is zichtbaar tussen 80° en -80°.

De 10 helderste sterren in Virgo – Maagd zijn Spica (Alpha Vir, mag. 0,97), Porrima (Gamma Vir, mag. 2,74), Vindemiatrix (Epsilon Vir, mag. 2,83), Heze (Zeta Vir, mag. 3,38), Minelauva (Delta Vir, mag. 3,39), Zavijava (Bèta Vir, mag. 3,60), 109 Virginis (mag. 3,72), Mu Virginis (mag. 3,88), Zaniah (Eta Vir, mag. 3,89) en Nu Virginis (mag. 4,04).

Delta Virginis – Minelauva

SpectraalklasseM3 III
Variable typeSemiregelmatig veranderlijke
Schijnbare helderheid (magnitude)3,32 – 3,40
Absolute helderheid2,4
Afstand (lichtjaar – parsec)198  60,8
Radiale snelheid (km/s)-18,14
Massa (zon=1)1,4
Lichtsterkte (zon=1)468
Temperatuur (Kelvin)4000
Rotatiesnelheid (km/s)6,0
SterrenbeeldVirgo – Maagd
Namen en aanduidingenMinelauva
Delta Virginis
43 Virginis
HD 112300

Eerste publicatie: 18 mei 2025
Bron: Wikipedia, starfacts & anderen