Webb vindt bewijs voor een zwart gat in Messier 83
Sterk geïoniseerd neon gas dat door de Webb Space Telescope in het centrum van Messier 83 is gevonden zou een teken kunnen zijn van een supermassieve zwart gat.
Messier 83 is een balkspiraalstelsel op een afstand van 15 miljoen lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Hydra – Waterslang. Het is ook bekend als NGC 5236 en heeft de bijnaam Zuidelijk Windmolenstelsel. Het sterrenstelsel is ongeveer 2 keer Kleiner dan ons Melkwegstelsel.
Messier 83 werd op 17 februari 1752 door de Franse astronoom Nicolas Louis de Lacaille vanaf Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika gevonden. Het sterrenstelsel heeft een schijnbare helderheid van magnitude 7,5 en het is een van de helderste spiraalstelsels aan de sterrenhemel.
Het sterrenstelsel is al zichtbaar in een verrekijker en kan het beste bekeken worden in de maand mei als de Waterslang ‘s avonds hoger boven de horizon komt.
Messier 83 is een prominent lid van een groep sterrenstelsels bekend als de Centaurus A/M83-groep waartoe ook het stoffige NGC 5128 – Centaurus A en het onregelmatige sterrenstelsels NGC 5253 behoren.
Messier 83 is al lange tijd een raadsel. Hoewel zware spiraalstelsels vaak actieve galactische kernen (AGN) herbergen worstelen astronomen al tientallen jaren om er een te bevestigen in Messier 83.
Eerdere waarnemingen suggereerden dat, als er een superzwaar zwart gat bestond, het sluimerend of verborgen achter dik stof moest zijn. De nieuwe Webb-waarnemingen onthullen echter tekenen die het tegendeel suggereren.
“Onze ontdekking van sterk geïoniseerde neonemissie in de kern van Messier 83 was onverwacht”, aldus de onderzoekers.
“Voor de productie van deze signaturen zijn grote hoeveelheden energie nodig – meer dan wat normale sterren kunnen genereren.”
“Dit wijst sterk op de aanwezigheid van een AGN die tot nu toe ongrijpbaar was.”
“Vóór Webb hadden we simpelweg niet de middelen om zulke zwakke en sterk geïoniseerde gasstructuren in de kern van Messier 83 te detecteren”.
“Nu, met zijn ongelooflijke mid-infraroodgevoeligheid, kunnen we eindelijk deze verborgen diepten van het sterrenstelsel verkennen en onthullen wat ooit onzichtbaar was.”
Webb’s mid-infraroodwaarnemingen stelden de astronomen in staat om door stof heen te kijken en de kenmerkende tekenen van sterk geïoniseerd gas in kleine klonten nabij de kern van het sterrenstelsel te detecteren.
De energie die nodig is om deze signaturen te creëren is aanzienlijk hoger dan wat supernovae of andere stellaire processen kunnen bieden, waardoor een AGN de meest waarschijnlijke verklaring is.
Alternatieve scenario’s, zoals extreme schokgolven in het interstellaire medium worden nog steeds onderzocht.
“Webb revolutioneert onze kennis van sterrenstelsels”, aldus de onderzoekers. ”Astronomen hebben jarenlang tevergeefs gezocht naar een zwart gat in Messier 83. Nu hebben we eindelijk een overtuigende aanwijzing die suggereert dat er mogelijk een zwart gat aanwezig is.”
Astronomen dachten dat ze een AGN in Messier 83 hadden uitgesloten, maar nu hebben we nieuw bewijs dat eerdere aannames in twijfel trekt en nieuwe wegen opent voor onderzoek.
De bevindingen worden in de Astrophysical Journal gepubliceerd.
Artikel: Svea Hernandez et al. 2025. JWST/MIRI Detection of [Ne v] and [Ne vi] in M83: Evidence for the Long Sought-after Active Galactic Nucleus? ApJ 983, 154; doi: 10.3847/1538-4357/adba5d
Eerste publicatie: 22 april 2025
Bron: sci-news
