‘Dode’ ster betrapt op het verorberen van een Pluto-achtig object
Door de chemische samenstelling van een vreemde, stervende ster te bestuderen, ontdekten astronomen dat de ster zich tegoed deed aan wat ooit een ijzig, Pluto-achtig object was.
De natuur kan wreed zijn. Op kosmische schaal worden de dingen nog verwoestender – met een verwoesting van stellair stof ter grootte van een hele planeet.
Astronomen hebben met behulp van de Hubble Space Telescope een witte dwerg gevonden – het overblijfsel van de kern van een stervende ster – die zich te goed deed aan een fragment dat onderzoekers later identificeerden als afkomstig van een Pluto-achtig object. Volgens een artikel over de vondst, gepubliceerd op 18 september in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, leken astronomen de dwerg bijna aan het einde van zijn maaltijd te hebben betrapt; enige tijd geleden heeft de intense zwaartekracht van de dwerg waarschijnlijk een ijzige planeet uit zijn normale baan gerukt.
Bovendien onthulde verdere analyse van het gedoemde object dat de chemische samenstelling ervan belangrijkste elementen bevatte zoals koolstof, zwavel, stikstof en zuurstof – wat suggereert dat de kleine planeet vóór zijn ondergang mogelijk wat water op zijn oppervlak had.
Een kosmische ‘crime scene’
De atmosfeer van een witte dwerg bestaat doorgaans uit waterstof en helium. Maar deze specifieke dwerg, WD 1647+375, bevatte een ongebruikelijke hoeveelheid vluchtige stoffen, oftewel chemische stoffen met een laag smeltpunt. Dat gaf de onderzoekers aan dat er iets niet klopte.
“Witte dwergen gedragen zich als kosmische misdaadplaatsen”, aldus Snehalata Sahu, hoofdauteur van de studie, in een persbericht. “Wanneer een planetesimaal (kleine vaste objecten waarvan men denkt dat ze planeten vormen) erin valt, laten de elementen chemische vingerafdrukken achter in de atmosfeer van de ster, waardoor we de identiteit van het ‘slachtoffer’ kunnen reconstrueren.”
Dus begon het team aan wat speurwerk. Eén ding dat hen opviel was de overvloed aan stikstof in WD 1647+375, wat volgens de onderzoekers een “bijzonder belangrijke chemische vingerafdruk van ijzige werelden” was. De zuurstofopname van de dwerg was ook veel hoger dan wanneer het slachtoffer een rotsachtig object as geweest.
“We weten dat het oppervlak van Pluto bedekt is met stikstofijs”, voegde Sahu eraan toe in een Hubble-verklaring. “we denken dat de witte dwerg fragmenten van de korst en mantel van een dwergplaneet heeft aangetrokken.”
Uit Hubble’s ultraviolette signalen kon het team afleiden dat de ster al minstens 13 jaar aan de gang was en het object met een snelheid van ongeveer 200.000 kilogram per seconde had verteerd. Zo ja, dan zou het slachtoffer op zijn hoogtepunt een minimale diameter van ongeveer 5 kilometer hebben gehad.
Alle bewijzen wezen erop dat WD 1647+375 zich tegoed deed aan een object dat ooit een ijzige planetesimaal was die rondzweefde in de lokale versie van de Kuipergordel, een ijzige ring van puin rond ons zonnestelsel.
Een blik in het verleden en de toekomst
Deze ontdekking biedt een verrassende blik op zowel het verleden als de toekomst van kosmische systemen, legden de onderzoekers uit.
Ze leveren kometen en ijzige planetesimalen zoals de gigantische snack van WD 1647+375 water en andere vluchtige stoffen aan aardse planeten in exoplanetenstelsels – een voorwaarde voor de ontwikkeling van leven op andere werelden. Nu we weten dat dergelijke ijzige planetesimalen bestaan zou deze theorie verder kunnen worden getest met andere objecten, namelijk de recente interstellaire komeet 3I/ATLAS.
Maar WD 1647+375 zelf bidet een voorproefje van wat ons eigen zonnestelsel te wachten staat. Onze Zon zal uiteindelijk door zijn brandstof heen zijn en ineenstorten tot een witte dwerg zoals WD 1647+375. Wanneer dat gebeurt zouden de planeten in ons zonnestelsel een soortgelijk lot kunnen ondergaan als deze ijzige planetesimaal.
Als een buitenaardse waarnemer in de verre toekomst naar ons zonnestelsel kijkt zou hij dezelfde overblijfselen kunnen zien die wij vandaag de dag rond deze witte dwerg zien, aldus de onderzoekers.
Eerste publicatie: 21 september 2025
Bron: Gizmodo & anderen
