Hubble ziet meer dan honderd sterrenstelsels in Abell 209
Abell 209 is een massieve clusters van sterrenstelsels op een afstand van ongeveer 2,8 miljard lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Cetus – Walvis.
Clusters van sterrenstelsels bevatten duizenden sterrenstelsels van alle leeftijden, vormen en afmetingen. Meestal hebben ze een massa die ongeveer een miljoen * miljard keer zo groot is als die van de Zon.
Er werd ooit gedacht dat clusters van sterrenstelsels de grootste structuren in het heelal waren, totdat ze in de jaren ’80 werden verdrongen door de ontdekking van superclusters, die doorgaans tientallen clusters en groepen sterrenstelsels bevatten en honderden miljoenen lichtjaren beslaan.
Clusters van sterrenstelsels hebben echter één ding om zich aan vast te klampen: superclusters worden niet bij elkaar gehouden door zwaartekracht, waardoor clusters van sterrenstelsels nog steeds de titel van grootste structuren in het heelal behouden die door zwaartekracht worden gebonden.
De sterrenstelsels van Abell 209 zijn miljoenen lichtjaren van elkaar verwijderd en de schijnbaar lege ruimte tussen de sterrenstelsels is in werkelijkheid gevuld met heet, diffuus gas dat alleen op röntgengolflengten zichtbaar is.
Een nog ongrijpbaardere bewoner van deze cluster is donkere materie: een vorm van materie die geen interactie heeft met licht. Het heelal bestaat naar verluidt voor 5% uit normale materie, 25% uit donkere materie en 70% uit donkere energie.
Hubble-waarnemingen zoals die gebruikt zijn voor deze afbeelding kunnen astronomen helpen fundamentele vragen over ons heelal te beantwoorden, waaronder mysteries rond donkere materie en donkere energie.
Deze onderzoeken maken gebruik van de immense massa van een cluster van sterrenstelsels, die de structuur van de ruimtetijd zelf kan buigen en vervormen en vergrote beelden van achtergrondsterrenstelsels en sterren kan creëren via een proces dat gravitatielensing wordt genoemd.
Hoewel deze afbeelding de dramatische ringen mist die gravitatielensing soms kan creëren, vertoont Abell 209 toch subtiele tekenen van lensing, in de vorm van streperige, licht gebogen sterrenstelsels in de gouden gloed van de cluster.
Door de vervorming van deze sterrenstelsels te meten kunnen astronomen de massaverdeling binnen de cluster in kaart brengen waardoor de onderliggende wolk van donkere materie zichtbaar wordt.
Deze informatie, die Hubble’s fijne resolutie en gevoelige instrumenten helpen te leveren, is cruciaal voor het testen van theorieën over hoe ons heelal zich heeft ontwikkeld.
De opname is vrijgegeven als Hubble Picture of the Week 27-2025
Eerste publicatie: 7 juli 2025
Bron: ESA/NASA/Hubble
