Jupiter-sonde zou het allereerste monster van een interstellaire komeet kunnen bemachtigen
Astronomen zijn misschien slechts enkele weken verwijderd van een ongekende kans om meer te weten te komen over de interstellaire bezoeker van ons zonnestelsel.
Terwijl de interstellaire komeet 3I/ATLAS door het zonnestelsel raast, gebruiken wetenschappers alle middelen die ze tot hun beschikking hebben om er zoveel mogelijk over te weten te komen. Binnenkort krijgen ze misschien een unieke kans om materiaal rechtstreeks uit de ionenstaart van de komeet te bemonsteren.
Twee Europese onderzoekers hebben vastgesteld dat de Europa Clipper-sonde van de NASA binnen enkele weken door de ionenstaart van 3I/ATLAS zou kunnen vliegen. Hun bevindingen, die nog moeten worden beoordeeld door vakgenoten en momenteel beschikbaar zijn op de preprintserver arXiv, geven aan dat de sonde tussen 30 oktober en 6 november de kans heeft om de stroom geladen deeltjes te onderscheppen.
Een dergelijke gebeurtenis zou een zeldzame kans bieden om materiaal te bemonsteren van een komeet die van buiten ons zonnestelsel afkomstig is. “We hebben vrijwel geen gegevens over het binnenste van interstellaire kometen en de stersystemen waaruit ze zijn ontstaan’, zegt coauteur Samuel Grant, postdoctoraal onderzoeker bij het Finse Meteorologisch Instituut.
“Door op deze manier monsters van de staart te nemen komen we momenteel het dichtst bij een direct monster van een dergelijk object en dus van een ander deel van de Melkweg”, zei hij.
Een toevallige uitlijning
De staart van 3I/ATLAS is sinds astronomen de komeet begin juni voor het eerst ontdekten, steeds groter geworden. Dat komt omdat hij in de richting van de Zon raast waardoor zijn ijzige kern opwarmt en meer gas en stof vrijgeeft.
Ondertussen is Europa Clipper op weg naar Europa, de op drie na grootste van de 95 manen van Jupiter. Deze sonde is ontworpen om Europa gedetailleerd te bestuderen om te bepalen of er onder het ijzige oppervlak plekken zijn waar leven mogelijk is. Daartoe is hij uitgerust met verschillende instrumenten die ook nuttig kunnen zijn voor het analyseren van de ionenstaart van 3I/ATLAS.
Deze stroom geladen deeltjes waait rechtstreeks weg van de Zon, voortgestuwd door de zonnewind. Grant en zijn collega Geraint Jones, projectwetenschapper bij de ESA en hoofdonderzoeker van de Comet Interceptor-missie, gebruikten hun computerprogramma ‘Tailcatcher’ om de kans te voorspellen dat Europa Clipper de ionenstaart zou passeren.
Volgens hun berekeningen zou de sonde enkele ‘pakketjes’ zonnewind kunnen onderscheppen die geladen deeltjes uit de staart van 3I/ATLAS vervoeren. Er zijn echter verschillende variabelen die de detectie ervan in de weg kunnen staat.
Een gok met grote kans op succes
De instrumenten die Europa Clipper zou moeten gebruiken zijn momentele niet actief terwijl de sonde naar Jupiter vliegt. Door de sluiting van de overheid is het onduidelijk of NASA ze op tijd aan de praat kan krijgen. Ten tweede zou de zonnewind in de juiste richting en met de juiste kracht moeten waaien om te voorkomen dat de sonde volledig wordt gemist of dat de zwaardere ionen niet bij de sonde terechtkomen.
3I/ATLAS bereikt op 29 oktober zijn perihelium, het punt in zijn baan waarop hij het dichtste bij de Zon komt. Dat betekent dat zijn staart het breedst zal zijn op de dag voordat het overgangsvenster zich opent. Dit zou de kans kunnen vergroten dat Europa Clipper een deel van de ionen van de komeet detecteert, maar ook dan moeten nog verschillende andere puzzelstukjes op hun plaats vallen.
Als de sonde de ionenstaart van 3I/ATLAS weet te vinden, zou dit “de eerste directe immersie in materiaal van een interstellair object” zijn voor een ruimtevaartuig, aldus Grant en Jones. Zelfs als Europa Clipper de ionen zelf niet direct kan meten zouden magnetische veldverspreiding en schoksignaturen de aanwezigheid en structuur van de ionenstaart kunnen onthullen, zeggen ze.
Artikel: Prospects for the Crossing of Comet 3I/ATLAS’s Ion Tail, Samuel R. Grant, Geraint H. Jones
Eerste publicatie: 23 oktober 2025
Bron: diverse bronnen
