Leepwal – Zeta Centauri

Zeta Centauri is een dubbelstersysteem met een schijnbare helderheid van magnitude 2,55 een afstand van 382 lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Centaurus. Het dubbelstersysteem verwijdert zich van ons met een radiale snelheid van 6,5 km/s.

Zeta Centauri is een dubbellijnig spectroscopisch dubbelstersysteem wat aangeeft dat de baanbeweging werd gedetecteerd door verschuivingen in de absorptielijnen van hun gecombineerde spectra, veroorzaakt door het Dopplereffect. De twee sterren draaien met een periode van iets meer dan 8 dagen om elkaar heen. De baan heeft een excentriciteit van ongeveer 0,5.

Met een geschatte leeftijd van 40 miljoen jaar lijkt de primaire component van het systeem zich in de subreuzenfase van zijn evolutie te bevinden. De ster heeft een stellaire classificatie van B2.5 IV. Het is een grote ster met een massa van bijna 8 zonsmassa en een straal van bijna 6 keer die van de Zon. De ster draait met een snelheid van 235 km/s erg snel om zijn as.

Naamgeving

De ster had de eigennaam Alnair, van het Arabische nayyir baṭan qanṭūris,wat “de heldere (ster) van het lichaam van de centaur” betekent. Alnair is ook de eigennaam van Alpha Gruis en werd officieel door de IAU goedgekeurd als de eigennaam van die ster.

In het Chinees verwijst 庫樓 (Kù Lóu), naar “Arsenaal”, een asterisme bestaande uit Zeta Centauri, Eta Centauri, Theta Centauri, 2 Centauri, HD 117400, Xi1 Centauri, Gamma Centauri, Tau Centauri, D Centauri en Sigma Centauri. De Chinese naam voor Zeta Centauri zelf is 庫樓一 Kù Lóu yī, De Eerste Ster van het Arsenaal.

Op de Marshall-eilanden heet de ster Leepwal (uitgesproken als Leyepwal). De Working Group on Star Names van de Internationale Astronomische Unie keurde de naam Leepwal voor Zeta Centauri goed op 18 juli 2024.

Sterrenbeeld

Leepwal – Zeta Centauri bevindt zich in het zuidelijke sterrenbeeld Centaurus. De hemelse Centaur is een van de 48 klassieke sterrenbeelden die door de Grieks-Romeinse astronoom Claudius Ptolemeus in de 2^de eeuw na Christus in zijn Almagest werden beschreven. Het is een van de grootste en helderste sterrenbeelden aan de sterrenhemel. Het beslaat een oppervlakte van 1060 vierkante graden en het is daarmee het 9^de grootste sterrenbeeld van de 88,

Centaurus heeft twee sterren van de eerste magnitude – Rigil Kentaurus en Hadar (Alpha en Bèta Centauri) – en vier sterren van de 4^de magnitude. Alpha Centauri is na Sirius en Canopus de 3^de helderste ster aan de sterrenhemel en het meest nabije stersysteem tot de Zon. De rode dwerg Proxima Centauri, de meest nabije ster, maakt deel uit van het Alpha Centauri-systeem. De hete blauwe reus Hadar is de 11^de helderste ster aan de sterrenhemel.

Andere opvallende sterren in het sterrenbeeld zijn de K-klasse reus Menkent – Theta Centauri, de dubbelster Gamma Centauri, de blauwe reuzen Epsilon Centauri en Lambda Centauri, de hete blauwe variabele ster Eta Centauri en het spectroscopische dubbelstersysteem Zeta Centauri.

In Centaurus vinden we ook de gele hyperreus V766 Centauri – HR 5171, een van de grootste bekende sterren, en de snel oscillerende Ap-ster HD 101065 – Ster van Przybylski, die een ongewoon spectrum heeft met een overvloed aan zeldzame aardmetalen.

Centaurus heeft een groot aantal heldere deepsky-objecten, hiertoe behoren Omega Centauri, de grootste bekende bolhoop in ons sterrenstelsel, de open sterrenhopen NGC 5460 en NGC 3766, het actieve sterrenstelsel Centaurus A – NGC 5128, de balkspiraal NGC 4945, het spiraalstelsel NGC 4622, het onregelmatige sterrenstelsel NGC 5253, de emissienevel IC 2944 – de Rennende Kipnevel, de protoplanetaire Boemerangnevel en de planetaire nevel NGC 3918 – de Blauwe Planetaire Nevel.

De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky-objecten in Centaurus waar te nemen is de maand mei als het sterrenbeeld vroeg in de avond hoger boven de horizon komt. Het gehele sterrenbeeld zich zichtbaar vanaf locaties ten zuiden van de 25^ste breedtegraad.

De 10 helderste sterren in Centaurus zijn Alpha Centauri (mag. -0,27), Hadar (Bèta Cen, mag. 0,61), Menkent (Theta Cen, mag. 2,06), Gamma Centauri (mag. 2,17), Epsilon Centauri (mag. 2,30), Eta Centauri (mag. 2,35), Zeta Centauri (mag. 2,55), Delta Centauri (mag. 2,57), Iota Centauri (mag. 2,73), and Lambda Centauri (mag. 3,13).

Zeta Centauri – Leepwal

Eerste publicatie: 23 april 2025
Bron: Wikipeia, IAU & anderen

• Bluesky
• Facebook
• Threads
• X
• Mastodon
• Mail