Mahasim – Theta Aurigae
Theta Aurigae – Mahasim- is de hoofdcomponent in een dubbelstersysteem in het noordelijke sterrenbeeld Voerman – Auriga. De schijnbare helderheid varieert tussen magnitude 2,62 en 2,70 en na Capella en Menkalinan is Mahasim de helderste ster in het sterrenbeeld. De afstand tot de Aarde bedraagt ongeveer 166 lichtjaar.
Stersysteem
Theta Aurigae is een dubbelster bestaande uit Theta Aurigae A – Mahasim, een chemisch bijzondere ster van spectraalklasse A0pSi, en Theta Aurigae B, een witte hoofdreeksster van spectraalklasse F2-5V.
De hoofdcomponent heeft een massa van 3,38 zonsmassa en een straal van 5,1 keer die van de Zon. De oppervlaktetemperatuur bedraagt ongeveer 10.400 Kelvin en de lichtsterkte is 263 keer die van de Zon. De ster draait met een geprojecteerde rotatiesnelheid van 55 km/s om zijn as. Een volledige omwenteling duurt daarmee 3,6 dagen. De toevoeging “pSi” duidt op een overvloed aan silicium in zijn spectrum.
Mahasim is geclassificeerd als een Alpha2 Canum Venaticorum-veranderlijke. Dit soort sterren zijn chemisch bijzondere hoofdreekssterren met sterke magneetvelden en sterke lijnen van silicium, strontium of chroom in hun spectra. De vertonen helderheidsveranderingen van 0,01 tot 0,1 magnitudes met periodes van 0,5 tot 160 dagen. De periode komt overeen met de rotatieduur van de ster. Men denkt dat de helderheidsveranderingen worden veroorzaakt door ongelijke verdelingen van metalen in de atmosfeer van de ster die er voor zorgen dat de helderheid van de ster niet gelijkmatig is. Andere veranderlijke sterren van dit type zijn o.a. Alioth en Alpha Doradus, de helderste sterren van de Ursa Major en Dorado.
Theta Aurigae B is 3,91 boogseconden van de hoofdcomponent gescheiden. Het is een witte hoofdreeksster van magnitude 7,2.
Het system heeft een gecombineerde visuele helderheid van magnitude 2,65 maar de helderheidsveranderingen van Theta Aurigae A zorgen ervoor dat de helderheid van het stersysteem varieert van magnitude 2,62 tot 2,70 met een periode van 1,37 dagen.
De Catalog of Components of Double and Multiple Stars noemt in totaal vier sterren in het system; Theta Aurigae A (mag. 2,7), B (mag. 7,2), C (mag. 10,7) en D (mag. 9,2)
Wetenswaardigheden
Mahasim is een van de heldere sterren die het zeshoekige asterisme vormt die het sterrenbeeld Voerman gemakkelijk herkenbaar maakt. De sterren die de andere hoeken markeren zijn Capella – Alpha Aurigae, Menkalinan – Bèta Aurigae, Hassalah – Iota Aurigae en Elnath – Bèta Tauri. De zwakkere Almaaz – Epsilon Aurigae – in de buurt van Capella zorgt ervoor dat het een zeshoek wordt. Mahasim is de 4de helderste ster in het asterisme, na Capella, Elnath en Menkalinan.
Naamgeving
De naam Mahasim komt van het Arabische al-miʽşam, wat “de pols” betekent. De naam verwijst naar de pols van de wagenmenner.
Op 30 juni 2017 werd de naam door de Working Group on Star Names van de Internationale Astronomische Unie officieel toegekend aan de component Theta Aurigae A.
Theta Aurigae deelde de naam Mahasim ooit met Eta Aurigae, die nu formeel Haedus heet. Twee andere sterren hebben dezelfde etymologie: Lambda Herculis – Maasym – en Kappa Persei – Misam.
De oude Chinezen kenden Mahasim als 五車四, de Vierde Ster van Vijf Rijtuigen. In de Chinese astronomie is Vijf Rijtuigen een asterisme bestaande uit Hassalah – Iota Aurigae, Capella – Alpha Aurigae, Menkalinan – Bèta Aurigae, Mahasim en Elnath – Bèta Tauri. Het asterisme maakt dele uit van het Net huis dat het lichaam van de Witte Tijger markeert.
Locatie
Mahasim is eenvoudig te vinden want het is een van de heldere sterren van de vijfhoek van de Voerman. Vanaf Capella is het, tegen de wijzers van de klok in, de tweede ster die de oostelijke hoek van de vijfhoek markeert.
Auriga – Voerman bevindt zich ten noorden van Orion. De helderste ster, Capella, markeert een van de hoekpunten van de Winterzeshoek, een asterisme bestaande uit de eerste magnitude sterren: Capella, Pollux, Procyon, Sirius, Rigel en Aldebaran.
Mahasim kan worden gebruikt om een aantal deepsky objecten in de buurt op te zoeken. De open sterrenhoop Messier 37 bevindt zich ten oosten van de denkbeeldige lijn die Mahasim verbindt met Elnath, de zuidelijkste ster in de vijfhoek.
Het gebied tussen Mahasim en Hassalah bevat de open sterrenhopen Messier 36, Messier 38 en NGC 1893, de emissienevel IC 417 en IC 410 en de emissie- en reflectienevel IC 405 die zich om de onregelmatige veranderlijke blauwe ster AE Aurigae bevindt.
Sterrenbeeld
Mahasim bevindt zich in het sterrenbeeld Voerman – Auriga. Het is een van de 48 Griekse sterrenbeelden die voor het eerst door Claudius Ptolemeus in de 2de eeuw na Christus werden beschreven. In de Griekse mythologie wordt het geassocieerd met de geit Amalthea die de jonge god Zeus opvoedde. Ook wordt het sterrenbeeld geassocieerd met Erichtonius van Athene, de mythische uitvinder van het vierspan (quadriga).
In grootte is de Voerman het 21ste sterrenbeeld. Het beslaat een oppervlakte van 657 vierkante graden aan de noordelijke sterrenhemel. Het is bekend om de heldere ster Capella, de 6de helderste ster aan de sterrenhemel. Andere noemenswaardige sterren zijn de Algol-veranderlijken Bèta Aurigae, Epsilon Aurigae en Zèta Aurigae, de Orion-veranderlijke AE Aurigae (men vermoedt dat deze ster in de Orionnevel is ontstaan) en de langzame onregelmatige veranderlijke Pi Aurigae.
Heldere deepsky objecten in het sterrenbeeld zijn onder andere de Vlammende Sternevel. Dit is een emissie- en reflectienevel die door AE Aurigae wordt verlicht. De open sterrenhopen Messier 36, Messier 37, Messier 38, NGC 1664, NGC 2281 en NGC 1893. Deze laatste bevindt zich in de emissienevel IC 410.
Eind februari is de beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky objecten in de Voerman waar te nemen. Het sterrenbeeld staat dan ‘s avonds hoog boven de horizon. Het gehele sterrenbeeld is zichtbaar ten noorden van -40°.
De 10 helderste sterren in Auriga zijn Capella (Alpha Aur, mag. 0,08), Menkalinan (Bèta Aur, mag. 1,90), Mahasim (Theta Aur, mag. 2,62 – 2,70), Hassaleh (Iota Aur, mag. 2,69), Almaaz (Epsilon Aur, mag. 2,92 – 3,83), Haedus (Eta Aur, mag. 3,18), Saclateni (Zeta Aur, mag. 3,70 -3,97), Delta Aurigae (mag. 3,72), Nu Aurigae (mag. 3,96), and Pi Aurigae (mag. 4,25).
Theta Aurigae – Mahasim
| Spectraalklasse | A0pSi + F2-5V |
| Variabel type | Alpha2 Canum Venaticorum |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 2,62 – 2,70 |
| Absolute helderheid (magnitude) | -1,05 |
| Afstand (lichtjaar – parsec) | 166 – 50,8 |
| Radiale snelheid (km/s) | 29,3 |
| Massa (zon=1) | 3,38 |
| Lichtsterkte (zon=1) | 263 |
| Straal (zon=1) | 5,1 |
| Temperatuur (Kelvin) | 10.400 |
| Rotatiesnelheid (km/s) | 55 |
| Rotatie (dagen) | 3,62 |
| Sterrenbeeld | Auriga – Voerman |
| Namen en aanduidingen | Mahasim Theta Aurigae 37 Aurigae HD 40312 |
Eerste publicatie: 19 maart 2025
