Messier 89 – NGC 4552
Messier 89 is een elliptisch sterrenstelsel op een afstand van ongeveer 50 miljoen lichtjaar van de Aarde in de richting van het sterrenbeeld Virgo – Maagd. Het sterrenstelsel heeft een schijnbare helderheid van magnitude 10,73 en staat als NGC 4552 in de New General Catalogue.
Messier 89 beslaat een oppervlakte van 5,1 * 4,7 boogminuten aan de sterrenhemel en dat komt overeen met een ruimtelijke diameter van 80.000 lichtjaar. Het sterrenstelsel is minder helder dan sommige andere leden van de Virgocluster en is daarom met kleine telescopen moeilijker te vinden. In een 20 cm telescoop is het sterrenstelsel zichtbaar als een zwakke bal van licht.
Messier 89 bevindt zich net ten zuiden van de grens tussen Virgo en Coma Berenices, op ongeveer 60% van de afstand tussen de heldere ster Denebola in Leeuw en Vindemiatrix in Maagd. Het sterrenstelsel bevindt zich ongeveer 2° ten westen van de ster Rho Virginis. Het sterrenstelsel bevindt zich slechts 0,75° ten zuidwesten van de iets helderdere spiraal Messier 90 en 1° ten noordwesten van de balkspiraal Messier 58. Het reusachtige elliptische sterrenstelsel Messier 87 bevindt zich slechts ongeveer 1° ten westen van Messier 89. De beste tijd van het jaar om Messier 89 waar te nemen is gedurende de lentemaanden.
Messier 89 lijkt bijna perfect bolvormig, wat ongebruikelijk is omdat andere sterrenstelsels van dit type langwerpige ellipsoïden zijn. De oriëntatie ten opzichte van de Aarde zou mogelijk verantwoordelijk voor deze verschijning van Messier 89 en het sterrenstelsel zou in feite een elliptische vorm kunnen hebben. Het is onzeker of het sterrenstelsel echt bolvormig is of dat het langwerpig is, met de rotatieas in onze richting wijzend.
Messier 89 is mogelijk in het verleden een actief quasar of radiosterrenstelsel geweest. Het is omgeven door een structuur van stof en gas die zich uitstrekt over een gebied van maximaal 150.000 lichtjaar en heeft jets van verhitte deeltjes die zich ongeveer 100.000 lichtjaar naar buiten uitstrekken. De jetachtige structuur zou een kleiner sterrenstelsel kunnen zijn dat door de getijdenkrachten van Messier 89 uit elkaar wordt getrokken. Messier 89 heeft ook een complexe structuur van schillen en pluimen eromheen, die waarschijnlijk zijn ontstaan door fusies met andere sterrenstelsels.
Messier 89 was het eerste sterrenstelsel met een uitgestrekte omhulling. De zwakke omhullende structuur, die zich uitstrekt tot ongeveer 150.000 lichtjaar, werd voor het eerst gezien op foto’s gemaakt door de Brits-Australische astronoom en fotograaf David Malin met de Britse Schmidt-telescoop, beheerd door het Australian Astronomical Observatory.
Messier 89 heeft een zeer rijke populatie bolvormige sterrenhopen, met naar schatting 2000 bolvormige sterrenhopen binnen 25 boogminuten van het sterrenstelsel. Ter vergelijking: ons Melkwegstelsel heeft naar schatting slechts 150 tot 200 bolvormige sterrenhopen.
Het centrale supermassieve zwarte gat in Messier 89 heeft een massa van ongeveer 1 miljard zonsmassa.
Chandra-waarnemingen in röntgengolflengten hebben twee ringvormige structuren van heet gas in de kern van het sterrenstelsel onthuld, wat wijst op een uitbarsting die daar 1 tot 2 miljoen jaar geleden plaatsvond. Net als veel andere leden van de Virgo Cluster ondervindt het sterrenstel ram-drukverlies en verliest het gas terwijl het zich door het dichte intraclustermedium beweegt.
Messier 89 werd op 18 maart 1781 door Charles Messier gevonden, dezelfde nacht dat hij zeven andere leden van de Virgo Cluster vond – Messier 84, Messier 86, Messier 87, Messier 90 in Maagd en Messier 85, Messier 88 en Messier 91 in Coma Berenices maar ook de bolhoop Messier 92 in Hercules. Dit is wat Messier over Messier 89 schreef:
Nevel zonder ster in Maagd, op korte afstand van en op dezelfde parallel als de hierboven vermelde nevel, nr. 87. Het licht was extreem zwak en bleek en het is niet zonder moeite om hem te onderscheiden.
John Herschel catalogiseerde Messier 89 als h 1348 en nam het later als GC 3097 op in de General Catalogue waarbij hij het object beschreef als “vrij helder, vrij klein; rond; geleidelijk veel helderder naar het midden toe.”
Messier 89 – NGC 4552
| Type object | Elliptisch sterrenstelsel |
| Classificatie | E0, LINER, HIISy2 |
| Namen en aanduidingen | Messier 89 NGC 4552 PGC 41968 |
| Sterrenbeeld | Virgo – Maagd |
| Afstand (miljoen lichtjaar – megaparsec) | 50 – 15,33 |
| Aantal sterren (miljard) | 100 |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 10,73 |
| Schijnbare grootte (boogminuten) | 5,1 * 4,7 |
| Straal (lichtjaar) | 40.000 |
| Heliocentrische radiale snelheid (km/s) | 340 |
| Galactocentrische snelheid (km/s) | 290 |
Locatie
Eerste publicatie: 2 augustus 2025
Bron: Wikipedia, messier-objects & vele anderen
