Spock’s thuiswereld bestaat vermoedelijk niet
Het radiale snelheidssignaal van de kandidaat-exoplaneet die rond de ster HD 26965 – 40 Eridani A – draait – gastheer van de fictieve thuisplaneet Vulcan van Mr. Spock uit Star Trek, is volgens nieuw onderzoek stellaire activiteit.
HD 26965 is een heldere ster van spectraalklasse K die ongeveer 16 lichtjaar van ons is verwijderd in de richting van het sterrenbeeld Eridanus. Ook bekend als 40 Eridani A maakt de ster deel uit van het drievoudige stersysteem 40 Eridani.
De ster is ongeveer 6,9 miljard jaar oud, heeft een massa van 0,78 zonsmassa en een straal van 0,87 keer die van de Zon.
In 2018 kondigden astronomen de mogelijke detectie van een super-Aarde exoplaneet in een 42 dagen durende baan om HD 26965 aan. Maar de astronomen waarschuwden toen ook dat het ook een rommelig stellair signaal kon zijn dat zich voordoet als een planeet.
Er zijn twee belangrijke methodes om te zoeken naar planeten bij andere sterren.
De transitiemethode die kijkt naar kleine dipjes in het sterlicht die optreden als een planeet voorlangs de ster beweegt, is verantwoordelijk voor het overgrote deel van de detecties.
Maar de radiale snelheidsmethode heeft ook vele nieuwe exoplaneten gevonden. Deze methode is vooral van belang voor systemen waarbij de planeten, gezien vanaf de Aarde, niet voorlangs de ster bewegen.
Door minieme verschuivingen in het sterlicht te meten kunnen astronomen de wiebeling van de ster zelf bepalen. Die wiebeling wordt veroorzaakt doordat een planeet aan de ster trekt tijdens zijn baan er omheen.
Bij grote planeten leidt de radiale snelheidsmethode tot duidelijke planeetdetecties. Maar als de planeten niet zo groot zijn dan kan het tot problemen leiden.
In een nieuw onderzoek analyseerden astronomen gegevens van NEID, een radiaal snelheidsinstrument gekoppeld aan de 3,5 meter WIYN-telescoop van het Kitt Peak National Observatory.
Net als andere radiale snelheidsinstrumenten vertrouwt NEID op het Dopplereffect; verschuivingen in het lichtspectrum van een ster die zijn wiebelige bewegingen zichtbaar maken.
In dit geval bracht het ontleden van het veronderstelde planeetsignaal op verschillende golflengten van het licht, uitgezonden door verschillende niveaus van de buitenste schil van de ster, of fotosfeer, significante verschillen aan het licht tussen individuele golflengtemetingen – hun Dopplerverschuivingen – en het totale signaal toen ze allemaal werden gecombineerd.
Dat betekent dat het signaal van de planeet naar alle waarschijnlijkheid in werkelijkheid het flikkeren is van iets op het oppervlak van de ster dat samenvalt met een rotatie van 42 dagen – misschien wel het kolken van hetere en koelere lagen onder het oppervlak van de ster, convectie genoemd, gecombineerd met oppervlaktekenmerken zoals vlekken en fakkelvelden.
Hoewel de nieuwe vondst, althans voorlopig, de ster 40 Eridani A berooft van zijn mogelijke planeet Vulcan is het nieuws niet alleen maar slecht.
De demonstratie van zulke nauwkeurig afgestemde radiale snelheidsmetingen houdt de belofte in van het maken van scherpere observationele onderscheidingen tussen werkelijke planeten en de trillingen op oppervlakken van verre sterren.
Het onderzoek is in de Astronomical Journal gepubliceerd.
Artikel: Abigail Burrows et al. 2024. NEID Reveals that the Planet Candidate Orbiting HD 26965 is Stellar Activity. AJ 167, 243; doi: 10.3847/1538-3881/ad34d5
Zie ook: Planeet Vulcan is gevonden!
Eerste publicatie: 30 mei 2024
Bron: sci-news
