Nashira – Gamma Capricorni

Gamma Capricorni – Nashira is een veranderlijke ster op een afstand van ongeveer 157 lichtjaar in het sterrenbeeld Steenbok – Capricornus. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 3,67. Het is de vierde helderste ster in de Steenbok na Deneb Algedi, Dabih en Algedi. De ster bevindt zich in de staart van de zeegeit in de buurt van Deneb Algedi.

Ster

Nashira is een reuzenster met een massa van 2,44 zonsmassa en een straal van 2,35 keer die van de Zon. De effectieve temperatuur bedraagt 7520 Kelvin en de ster draait met een snelheid van 40 km/sec om zijn as.

Nashira is een chemisch bijzondere ster waarvan de evolutionaire status enigszins onzeker is. De ster is geclassificeerd als een hoofdreeksster van spectraaltype kF0hF1VmF2 en als een witte ster van spectraalklasse A7. De oppervlaktetemperatuur van 7520 Kelvin duidt op spectraalklasse A.

Nashira is geïdentificeerd als een Am-ster, een ster van type A met een metaallijn met sterke absorptielijnen van metalen zoals strontium, zink, barium en zirkonium en sporen van elementen zoals calcium en scandium. Het spectrum van de ster vertoont afwijkingen in de abundanties van strontium, chroom en europium.

Nashira vertoont grote variaties in radiale snelheid, wat veroorzaakt kan worden door stervlekken in combinatie met de rotatie. De variaties kunnen ook worden verklaart als de ster is  feite een dubbellijnig spectroscopisch binair systeem is, bijna op de polen gezien.

Er is waargenomen dat de helderheid van Nashira varieert met 0,03 magnitudes. De ster is geclassificeerd als een Alpha² Canum Venaticorum-variabele, een chemisch bijzondere hoofdreeksster met sterke lijnen van silicium, strontium of chroom en sterke magnetische velden.

Aangenomen wordt dat helderheidsvariaties in Alpha² Canum Venaticorum-veranderlijken worden veroorzaakt door een ongelijkmatige verdeling van metalen in de atmosfeer van de sterren waardoor de helderheid van het steroppervlak van punt tot punt varieert. Andere sterren in deze klasse zijn onder meer het klasseprototype Cor Caroli in het sterrenbeeld Canes Venatici – Jachthonden, Alioth in Ursa Major – Grote Beer, Alresha in Vissen – Pisces, Mesarthim in Aries – Ram en Mahasim in Auriga – Voerman.

Wetenswaardigheden

Nashira ligt slechts 2,26° ten zuiden van de ecliptica en kan worden bedekt door de Maan en planeten. Planeetbedekkingen zijn echter zeldzaam.

Nashira werd in 1965 als een Am-ster geclassificeerd door de Japanse astronoom Kiyoteru Osawa. In 1974 identificeerden Bertaud en Floquet de ster als een Ap-ster, een chemisch bijzondere ster met een abundantie aan metalen zoals strontium, europium en chroom en een sterker magneetveld dan een typische A-ster. De classificatie als Ap-ster werd in 1988 bevestigd door Catalano en medewerkers, die een kleine variatie in de infrarode J-band vonden met een periode van 2,78 dagen. Er is echter geen magnetisch vel gedetecteerd, wat duidt op een Am-ster.

Naam

De naam Nashira komt van het Arabische sa’d nashirah, wat “de gelukkige” of “de brenger van goed nieuws” betekent.

De naam werd op 21 augustus 2016 goedgekeurd door de Working Group on Star Names (WGSN) van de Internationale Astronomische Unie.

In de Chinese astronomie stond Nashira bekend als 壘壁陣三 (Lěi Bì Zhèn sān), de Derde Ster van de Lijn van Wallen. De ster vormt de Lijn van Wallen samen met Kappa Capricorni, Epsilon Capricorni, Deneb Algedi – Delta Capricorni, Iota Aquarii, Ancha – Theta Aquarii, Lambda Aquarii, Phi Aquarii, 27 Piscium, 29 Piscium, 33 Piscium en 30 Piscium. Het asterisme maakte deel uit van Het Kampement, een van de noordelijke Huizen van de Zwarte Schildpad. Het vertegenwoordigde vestingwerken rond de kazerne.

Locatie

Onder goede omstandigheden is Nashira relatief gemakkelijk te vinden omdat de ster inde buurt van een relatief helder asterisme, de Bliksemschicht, ligt. De ster bevindt zich naast Deneb Algedi, die samen met Sadalsuud en Sadalmelik de Bliksemschicht vormt in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius en Enif in Pegasus. Deneb Algedi en Nashira bevinden zich op ongeveer 2/5^de van de weg van Fomalhaut in Piscis Austrinus – Zuidervis naar Altaïr in Aquila – Arend. Beide sterren maken deel uit van het zwakke V-vormige sterrenbeeld Capricornus – Steenbok.

Sterrenbeeld

Nashira bevindt zich in het sterrenbeeld Capricornus – Steenbok. De Steenbok is een van de 48 klassieke sterrenbeelden die de Griekse astronoom Claudius Ptolemeus in zijn Almagest op nam. Dit was in de 2^de eeuw na Christus. Zoals alle sterrenbeelden van de Dierenriem ligt het op de ecliptica, het schijnbare pad van de Zon langs de hemel. In de Griekse mythologie wordt Capricornus geassocieerd met de bosgod Pan en de geit Amalthea, die Zeus verzorgde toen hij nog een baby was.

Het sterrenbeeld beslaat 414 vierkante graden aan de hemel. Het is in grootte het 20^ste sterrenbeeld en het bevat slechts één ster die helderder is dan magnitude 3,0 – de witte reus Deneb Capricorni Aa – en is niet bijzonder opvallend aan de hemel.

Deneb Algedi, de helderste ster in Steenbok, heeft een visuele helderheid van magnitude 2,81 en is 37,7 lichtjaar van ons verwijderd. De ster maakt deel uit van een eclipserend binair systeem van het Algol-type.

Andere opmerkelijke sterren in het sterrenbeeld zijn de meervoudige stersystemen Alpha² Capricorni – Algedi en Bèta Capricorni – Dabih, de gele superreuzen Alpha¹ Capricorni en Zeta Capricorni, het stersysteem Pi Capricorni, de gele reus Iota Capricorni en de oranje reus Omega Capricorni.

Opvallende deep sky-objecten in de Steenbok zijn onder meer de heldere volvormige sterrenhoop Messier 30, de bolhoop Palomar 12 en het op elkaar inwerkende paar sterrenstelsels NGC 7035 en NGC 7035A en de spiraalstelsels NGC 6907 en IC 1337.

De beste tijd van het jaar om de sterren en deep sky-objecten in Capricornus – Steenbok te zien is in de maand september wanneer het sterrenbeeld ’s avonds hoger boven de horizon uitkomt. Het hele sterrenbeeld is zichtbaar vanaf locaties ten zuiden van 60° noorderbreedte.

De 10 helderste sterren in Capricornus zijn Deneb Algedi (Delta Cap, mag. 2,81), Dabih (Beta Cap, mag. 3,05), Algedi (Alpha² Cap, mag. 3,57), Nashira (Gamma Cap, mag. 3,67), Zeta Capricorni (mag. 3,77), Theta Capricorni (mag. 4,07), Omega Capricorni (mag. 4,11), Psi Capricorni (mag. 4,13), Iota Capricorni (mag. 4,30), and Alpha¹ Capricorni (mag. 4,27).

Gamma Capricorni – Nashira

Spectraalklasse	kF0hF1VmF2 of A7
Veranderlijke ster	Alpha2 Canum Venaticorum
Schijnbare helderheid (magnitude)	3,67
Absolute helderheid (magnitude)	2,60
Afstand (lichtjaar – parsec)	157 – 48
Radiale snelheid (km/sec)	-31,2
Massa (zon)	2,44
Straal (zon)	2,35
Temperatuur (Kelvin)	7520
Rotatiesnelheid (km/sec)	40
Sterrenbeeld	Capricornus – Steenbok
Namen en aanduidingen	HD 206088

Eerste publicatie: 21 september 2025
Bron: wikipedia & anderen