Het sterrenbeeld Pegasus
Het sterrenbeeld Pegasus bevindt zich aan de noordelijke sterrenhemel. Het is één van de grootste sterrenbeelden. Pegasus werd voor het eerst door Ptolemeus opgenomen in zijn stercatagolus. Het sterrenbeeld is vernoemd naar het gevleugelde paard Pegasus uit de Griekse mythologie.
Pegasus is bekend van het asterisme het grote vierkant van Pegasus. Ook bevinden zich in het sterrenbeeld enkele interessante deep sky objecten zoals Stephan’s Quintet en het kruis van Einstein.
Pegasus heeft één meteorenzwerm: de juli-Pegasiden.
Het sterrenbeeld maakt samen met Andromeda, Auriga, Cassiopeia, Cepheus, Cetus, Lacerta, Perseus en Triangulum deel uit van de Perseus-familie van sterrenbeelden.
Gegevens Sterrenbeeld
| Nederlandse naam | Latijnse naam | Afkorting | Genitief |
| Pegasus | Pegasus | Peg | Pegasi |
| Zichtbaarheid | Juli – Januari (aangegeven zijn de maanden waarin het sterrenbeeld om 22 uur boven de horizon staat) voor waarnemers tussen de 90ste en de -65ste breedtegraad | ||
| Grootte | In grootte is Pegasus het 7de sterrenbeeld. Het sterrenbeeld beslaat een oppervlakte van 1121 (°)2 aan de sterrenhemel. | ||
| Omgeving | Het sterrenbeeld wordt omringd door Andromeda, Lacerta, Cygnus, Vulpecula, Delphinus, Equuleus, Aquarius en Pisces | ||
| Meteorenzwermen | juli-Pegasiden | ||
Gegevens sterren
| Ster | Naam | Betekenis | Helderheid (magnitude) | Afstand (lichtjaar) |
| α Peg | Markab 1) of Marchab | Afkomstig van Mankin: Schouder | 2,46 | 139,7 |
| β Peg | Scheat 1) Hindi: Purva Bhadrapada Perzisch: Mukaee | Been | 2,43 | 199,5 |
| γ Peg | Algenib 1) Hindi: Uttara Bhadrapada Perzisch: Mujhraw | Flank | 2,81 | 334,5 |
| ε Peg | Enif 1) | Neus | 2,37 | 672,5 |
| ζ Peg | Homam 1) | De grootmoedige | 3,40 | 209,1 |
| η Peg | Matar 1) | Regen | 2,90 | 215,3 |
| θ Peg | Baham 1) | Veestapel | 3,50 | 96,96 |
| μ Peg | Sadalbari 1) | Geluksster of de uitstekende | 3,50 | 116,7 |
| 51 Peg | Helvetios 1) | 5,49 | 50,9 | |
| υ Peg | Alkarab 1) | 4,42 | ||
| τ Peg | Salm 1) | 4,58 | ||
| WASP-21 | Tangra 1) | Thracische oppergod | 11,58 | 849 |
| WASP-52 | Anadolu 1) | Anadolu is het primaire thuisland van Turkije | 12,0 | 570 |
| WASP-60 | Morava 1) | De langste rivier in Servië | 12,2 | 1420 |
| BD+14 4559 | Solaris 1) | Naam van een sciencefictionroman uit 1961 van de Poolse schrijver Stanislaw Lem | 9,78 | 161,2 |
1) Deze namen zijn geautoriseerd door de Internationale Astronomische Unie. Alleen de sterren die een naam hebben zijn opgenomen in het overzicht.
Mythologie
In de Griekse mythologie is Pegasus het witte gevleugelde paard dat uit de nek van de Gorgon Medusa kwam toen Perseus de Gorgon onthoofdde. Medusa was een jonge knappe vrouw voordat ze door de godin Athena in een monster werd veranderd. Medusa en de zeegod Poseidon hadden namelijk een pleziertje in de tempel van Athena en het tweetal werd door Athena betrapt. Athena veranderde het haar van Medusa in slangen en maakte haar gezicht zó lelijk en iedereen die er naar keek onmiddellijk versteende.
Koning Polydectes van Seriphus stuurde Perseus op pad om Medusa te doden. Polydectes was de broer van Dictys en Dictys was de man die Perseus opvoedde als zijn zoon en verliefd was op zijn moeder Danaë. Polydectes wilde Danaë voor zichzelf hebben maar Perseus verhinderde dit. In de verwachting dat Perseus het gevecht met Medusa niet zou overleven stuurde hij hem er op uit.
Toen Medusa door Perseus werd gedood ontsprongen Pegasus en de krijger Chrysaor uit haar nek. Beiden zijn nakomelingen van Poseidon. De naam Pegasus komt van het Griekse “pegai” en dat betekent “bronnen” of “wateren” en de naam Chrysaor betekent “het gouden zwaard”.
Na zijn geboorte vloog Pegasus naar de berg Helicon in Boeotia waar hij bevriend raakte met de Muses die daar leefden. Hij krabde met een hoef in de grond om er een bron te maken, deze bron werd Hippocrene genoemd: de paardenfontein. Er werd gezegd dat degenen die water van de bron zouden drinken goede dichters zouden worden.
De meest bekende mythe over Pegasus is die met Bellerophon. Dit was de held die in opdracht van koning Iolabatus van Lycia de Chimaera moest doden. De Chimaera was een vuurspuwend monster dat het land van de koning verwoestte door alles te verschroeien. Belleropheron vond Pegasus en temde hem met gouden teugels die hij van de godin Athena had gekregen. Samen met Pegasus dook hij van boven op de Chimaera en doodde het monster met zijn lans en pijlen. Hierna voerde hij nog verschillende andere opdrachten uit voor koning Iolabatus maar op een gegeven moment steeg het succes hem naar zijn hoofd. Rijdende op Pegasus probeerde hij de Olympus te bereiken en zich te scharen onder de goden. Dit mislukte, hij viel van zijn paard en stierf.
Pegasus haalde Olympus echter wel en Zeus gebruikte het paard om zijn donder en bliksemschichten mee te vervoeren. Zeus plaatste het paard op een gegeven moment ook tussen de sterren. Pegasus wordt altijd maar half afgebeeld maar desondanks is het één van de grootste sterrenbeelden.
Pegasus is één van de 48 klassieke sterrenbeelden van Ptolemeus.
Pegasus op oude kaarten
De sterren van Pegasus
Het grote vierkant van Pegasus vormt het lichaam van het paard. Het is een opvallend asterisme dat bestaat uit die heldere sterren van Pegasus en eentje van Andromeda. Deze laatste ster werd vroeger tot beide sterrenbeelden gerekend en markeert de navel van het paard en het puntje van Andromeda’s hoofd. In de 17-de eeuw gaf Johann Bayer de ster een dubbele aanduiding: alpha Andromedae en Delta Pegasi. De laatste naam wordt niet meer gebruikt, de ster heet officieel Alpha Andromedae – Alpheratz.
De andere sterren die het vierkant vormen zijn Alpha Pegasi – Markab, Beta Pegasi – Scheat en Gamma Pegasi – Algenib.
Alpha Pegasi – α Pegasi – Markab
Alpha Pegasi heeft een helderheid van magnitude 2,5. De ster bevindt zich op een afstand van ongeveer 133 lichtjaar. De ster heeft een straal van 5 * de straal van de Zon.
De traditionele naam van de ster is afkomstig van het Arabische “markab” – het zadel van het paard. Leer meer over Merkab op zijn eigen Markab-pagina op deze site.
Beta Pegasi – β Pegasi – Scheat
Beta Pegasi heeft een helderheid van magnitude 2,4 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 196 lichtjaar van de Zon. Het is een semi-regelmatige veranderlijke ster met een periode van 43,3 dagen. De helderheid varieert tussen magnitude 2,3 en 2,7. De ster verliest materie die als een schil van gas en stof om de ster draait. Deze schil heeft een straal van 3500 * de straal van de zon. De ster zelf heeft een lichtsterkte van 1500 * de lichtsterkte van de Zon.
De naam Scheat komt van het Arabische Al Sa’id, de bovenarm. Meer over Scheat op speciale Scheat-pagina op Kuuke’s Sterrenbeelden.
Gamma Pegasi – γ Pegasi – Algenib
Algenib heeft een helderheid van magnitude 2,8 en de ster bevindt zich op een afstand van ongeveer 390 lichtjaar van de Zon. Het is een Beta Cepheïde-veranderlijke ster. De helderheid van de ster varieert tussen magnitude 2,78 en 2,89 met een periode van 0,152 dagen.
Algenib heeft een massa van bijna 9 zonsmassa en een straal van 5 * de straal van de Zon. De lichtsterkte van Algenib is 5840 * de lichtsterkte van de Zon.
Meer over Algenib op de speciale Algenib-pagina op Kuuke’s Sterrenbeelden
Epsilon Pegasi – ε Pegasi – Enif
Epsilon Pegasi heeft een helderheid van magnitude 2,4. De ster bevindt zich op een afstand van ongeveer 690 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een massa van 12 zonsmassa en een straal van 185 * de straal van de Zon. De lichtsterkte van Enif is 5000 * de lichtsterkte van de Zon.
Enif wordt geclassificeerd als een langzame onregelmatige veranderlijke ster van het LC-type. De helderheid varieert tussen magnitude 0,7 en 3,5. In het spectrum van de ster komt veel barium en strontium voor. Enif heeft een grote eigenbeweging van 21,6 kilometer per seconde.
De traditionele naam van de ster komt van het Arabische woord voor “neus”. Lees meer over Enif – Epsilon Pegasi op zijn eigen pagina op Kuuke’s Sterrenbeelden.
Zeta Pegasi – Zeta Pegasi – Homam
Zeta Pegasi heeft een helderheid van magnitude 3,4 en bevindt zich op een afstand van 204 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een straal van 4 * de straal van de Zon. Het is een langzaam pulserende ster met kleine variaties in helderheid. De periode bedraagt 23 uur.
Zeta Pegasi draait heel snel om zijn as. De rotatiesnelheid ligt ergens tussen de 140 en 210 kilometer per seconde. De ster heeft twee visuele begeleiders, een ster van magnitude 11,6 op 68 boogseconden afstand en een ster van magnitude 11 op 177 boogseconden afstand.
De naam Homam betekent de grootmoedige.
Eta Pegasi – η Pegasi – Matar
Matar is een dubbelster om op afstand van ongeveer 167 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 3,0. De twee sterren van het systeem draaien met een periode van 813 dagen om een gemeenschappelijk zwaartepunt. De helderste ster heeft een massa van 4 zonsmassa en een lichtsterkte van 47 * de lichtsterkte van de Zon. De naam “Matar” komt van het Arabische Al Sa’d al Matar, “de geluksster van de regen”.
Theta Pegasi – θ Pegasi – Baham
Baham bevindt zich op een afstand van 67 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 3,5. Baham heeft een straal van 2,6 * de straal van de Zon en een lichtsterkte van 25 * de lichtsterkte van de Zon.
Mu Pegasi – μ Pegasi – Sadalbari
Sadalbari heeft een helderheid van magnitude 3,5 en bevindt zich op een afstand van 106,1 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een massa van 2,7 zonsmassa en een straal van bijna 10 * de straal van de Zon.
IK Pegasi
IK Pegasi bevindt zich op een afstand van ongeveer 150 lichtjaar. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 6,1. Het is een dubbelster waarvan de sterren een periode hebben van 21,8 dagen.
De begeleider, IK Pegasi B, is een witte dwerg. Het systeem is de meest nabije supernova-kandidaat. De helderste ster zal in de toekomst exploderen als een supernova type Ia op het moment dat de ster tot een rode reus is geëvolueerd en zo groot is geworden dat de witte dwerg materie kan gaan wegnemen van de geëxpandeerde rode reus.
51 Pegasi
51 Pegasi is een ster die lijkt op onze Zon. De ster bevindt zich op een afstand van 509 lichtjaar en heeft een helderheid van magnitude 5,5.
Het is de eerste ster die sterk lijkt op onze Zon waarbij een planeet is ontdekt. De straal van 51 Pegasi is 24% groter dan de straal van de Zon en de ster heeft een geschatte leeftijd tussen 6,1 en 8,1 miljard jaar.
De exoplaneet 15 Pegasi b werd op 6 oktober 1995 ontdekt en heeft een massa van ongeveer 0,5 * de massa van Jupiter. De planeet heeft de bijnaam Belleropheron gekregen.
Kappa Pegasi – κ Pegasi
κ Pegasi is een nauwe dubbelster met een periode van 11,5 jaar. De sterren hebben helderheden van 4,8 resp. magnitude 5,3.
Een andere dubbelster is 37 Pegasi met een omlooptijd van 140 jaar. De sterren zijn van magnitude 5,8 en 7,1. Ook 85 Pegasi is dubbel. De omlooptijd bedraagt 26,3 jaar. De sterren hebben helderheden van magnitude 5,8 resp. 5,9.
WASP-21 – Tangra
WASP-21 is een ster van spectraalklasse G3V die ongeveer 849 lichtjaar van de Aarde is verwijderd. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 11,58, een massa van 0,89 zonsmassa en een straal van 1,14 keer die van de Zon. De oppervlaktetemperatuur bedraagt 5800 Kelvin. De ster is aan het einde gekomen van zijn verblijf op de hoofdreeks.
Tijdens de NameExoWorlds-campagne van de Internationale Astronomische Unie in 2019 kreeg ieder land een stersysteem toegewezen. WASP-21 werd aan Bulgarije toegekend.
De Bulgaren gaven WASP-21 de naam Tangra. Tangra is de oppergod die door de oude Bulgaren werd aanbeden.
In 2010 werd door het Wide Angle Search for Planets (WASP)-project een Jupiter-achtige exoplaneet gevonden in een baan om de planeet. Deze planeet, WASP-21b heeft een massa van ongeveer 0,28 Jupitermassa en een straal van 1,16 keer die van Jupiter. De half-lange as bedraagt 0,05 Astronomische Eenheden met een excentriciteit van 0,0 en een inclinatie van 87,0.
Bulgarije gaf WASP-21b de naam Bendida. Bendida is de Grote Moedergodin van de Thraciërs en werd vooral vereerd als godin van het huwelijk en de levende natuur.
WASP-52 – Anadolu
WASP-52 is een ster van spectraalklasse K2V die ongeveer 570 lichtjaar van de Aarde is verwijderd. De ster heeft een massa van 0,87 zonsmassa en een straal van 0,79 keer die van de Zon. De oppervlaktetemperatuur bedraagt 5000 Kevin. De ster heeft een schijnbare helderheid van magnitude 12,0 en is dus met het blote oog niet zichtbaar.
In 2019 schreef de Internationale Astronomische Unie een NameExoWorlds-campagne uit waarbij ieder land een ster en exoplaneet een naam mocht geven. Turkije kreeg de ster WASP-52.
Turkije gaf de ster de naam Anadolu. Anadolu is het primaire thuisland van Turkije en verwijst in de Turkse cultuur naar het moederland.
In 2012 werd met behulp van het WASP-project een hete Jupiter gevonden in een baan om Anadolu. De planeet is met behulp van de transitiemethode gevonden.
De planeet heeft een massa van 0,46 Jupitermassa en een straal van 1,27 keer die van Jupiter. De half-lange as bedraagt 0,027 Astronomische Eenheden en de baanperiode is 1,75 dagen. De baan heeft een excentriciteit van < 0,09 en een inclinatie van 85,4°.
De planeet kreeg van Turkije de naam Göktürk. De naam verwijst naar de historische oorsprong van het Turkse volk, aangezien het de eerste gevestigde staat in Turkije was in de 5de eeuw na Christus. Het is ook de naam van een Turkse satelliet en is de combinatie van twee woorden, waarvan “Gök” hemel betekent.
WASP-60 – Morava
WASP-60 is een ster van spectraalklasse F9 die ongeveer 1420 lichtjaar van de Aarde is verwijderd. De ster heeft een massa van 1,23 zonsmassa en een straal van 1,40 keer die van de Zon. WASP-60 heeft een schijnbare helderheid van magnitude 12,2. De oppervlaktetemperatuur bedraagt 6100 Kelvin.
Tijdens de door de Internationale Astronomische Unie uitgeschreven NameExoWorlds-campagne in 2019 werd de ster WASP-60 toegekend aan Servië.
Dit land gaf WASP-60 de naam Morava. Morava is de langste rivier in Servië.
In 2012 vond het WASP-netwerk een transiterende hete Jupiter in een baan om de ster. De exoplaneet heeft een massa van 0,56 Jupitermassa en een straal van 1,23 keer die van de Zon. De half-lange as bedraagt 0,055 Astronomische eenheden. De baanperiode bedraagt 4,31 dagen met een excentriciteit van 0 en een inclinatie van 86,1°.
Servië gaf de exoplaneet WASP-60b de naam Vlasina. De Vlasina is een van de belangrijkste zijrivieren van de Morava.
BD+14 4559 – Solaris
BD+14 4559 is een ster van magnitude 9,78 die ongeveer 161,2 lichtjaar van de Aarde is verwijderd. De ster is van spectraalklasse K2V, heeft een massa van 0,82 zonsmassa en een straal van 0,78 keer die van de Zon.
De ster heeft een oppervlaktetemperatuur van 4950 Kelvin en een lichtsterkte van 0,32 keer die van de Zon. De ster beweegt zich met een grote snelheid door ons sterrenstelsel.
Tijdens de NameExoWorlds-campagne in 2019 van de Internationale Astronomische Unie werd de ster aan Polen toegekend.
Polen noemde de ster Solaris. Het is de naam van een sciencefictionroman uit 1961 van de Poolse schrijver Stanislaw Lem over een met oceanen bedekte exoplaneet.
Op 10 juni 2009 werd de ontdekking van een exoplaneet aangekondigd. BD+14 4559 b werd gevonden met behulp van de Hobby-Eberly Telescope. De planeet heeft een massa van minstens 1,52 Jupitermassa/ de half-lange as bedraagt 0,777 Astronomische Eenheden en een baanperiode van 297 dagen. De excentriciteit van de baan bedraagt 0,29 en de inclinatie is minstens 1,77°.
Polen gaf de exoplaneet de naam Pirx. Pirx is de naam van een fictioneel karakter uit de verhalen van de Poolse sciencefictionschrijver Stanislaw Lem.
Download de IAU-kaart van het sterrenbeeld Pegasus als pdf
De deep sky objecten in Pegasus
Messier 15 – NGC 7078
Andere benamingen: M15, NGC 7078
Type Object: bolvormige sterrenhoop
Afstand: 33600 lichtjaar
Visuele helderheid: 6.2
Schijnbare grootte: 18 boogminuten
Messier 15 is een bolhoop met een doorsnede van ongeveer 18 boogminuten. De bolhoop heeft een visuele helderheid van magnitude 6,2 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 33.600 lichtjaar. De absolute helderheid van de bolhoop bedraagt magnitude -9,2 en daarmee is M15 360.000 * helderder dan onze Zon.
De helderste sterren hebben een helderheid van magnitude 12,6. M15 is ongeveer 12 miljard jaar oud en het is daarmee één van de oudste bolvormige sterrenhopen die we kennen. De bolhoop bevat meer dan 100.000 sterren waaronder veel veranderlijke sterren en pulsars.
Messier 15 is waarschijnlijk de meest compacte bolhoop in ons melkwegstelsel. Deze gigantische bal van sterren meet ongeveer 210 lichtjaar in doorsnede maar bedenk dan wel dat ongeveer de helft van de sterren zich in een gebied met een diameter van 10 lichtjaar bevinden. Met behulp van de Hubble Space Telescope is gezocht naar een zwart gat in het centrum van deze bolhoop. Men heeft er een honderdtal sterren gevonden die om een gemeenschappelijk zwaartepunt lijken te draaien: naar alle waarschijnlijkheid een zwart gat dat zich ergens in de 12 miljard jaar dat de bolhoop oud is, heeft gevormd. Met behulp van de Hubble Space Telescope zijn in de binnenste 22 lichtjaar inmiddels een 30.000 afzonderlijke sterren waargenomen. In het centrum staan de sterren op 0.06 lichtjaar van elkaar verwijderd: dat is 100 maal de afstand Zon – Pluto.
M15 is gemakkelijk te vinden. Kijk naar het Grote Vierkant van Pegasus en zoek de helderste ster op: Alpha Peg. Zoek van hieruit het vliegervormige sterrenbeeldje Delphinus (Dolfijn). Halverwege Alpha Peg en Delphinus staat een roodachtige ster, Epsilon Peg (Enif). M15 staat in hetzelfde beeldveld als deze ster. Met telescopen vanaf 10 cm kan je iets van de sterren oplossen. Met een grotere telescoop is de ware pracht van M15 eenvoudig te zien.
De bolhoop bevat de dubbele neutronenster M15C en de planetaire nevel Pease 1. Deze planetaire nevel werd in 1998 ontdekt en het is de eerste planetaire nevel in een bolhoop die we kennen. Pease 1 heeft een helderheid van magnitude 15,5. M15 is de eerste bolhoop waarin een planetaire nevel werd aangetroffen: Pease 1 oftewel K (Kuster) 648. Deze planetaire nevel is met hele grote amateurtelescopen waarneembaar. Verder zijn er inmiddels 112 veranderlijke sterren en 9 pulsars aangetroffen. Pulsars zijn neutronensterren die de overblijfselen zijn van oude supernova’s. Eén van deze pulsars is de dubbele neutronenster M15 C.
M15 bevat ook twee heldere röntgenbronnen, M15 X-1 en M15 X2.
Messier 15 werd in 1746 door de Italiaanse astronoom Jean-Dominique de Meraldi ontdekt en in 1764 door Messier opgenomen in zijn catalogus.
NGC 7315
NGC 7315 is een elliptisch sterrenstelsel da een visuele helderheid van magnitude 13,9 heeft. Het stelsel heeft een grootte van 1,2’ * 1,2’. In 2007 was SN 2007B zichtbaar in dit stelsel.
NGC 7315 werd op 24 september 1872 ontdekt door de Franse astronoom Édouard Jean-Marie Stephan.
NGC 7317
NGC 7317 is een elliptisch sterrenstelsel met een visuele helderheid van magnitude 14,6. Het stelsel heeft een schijnbare grootte van 0,4’ * 0,4’.
Het sterrenstelsel werd op 6 juni 1877 ontdekt door de Franse astronoom Édouard Jean-Marie Stephan.
NGC 7318
NGC 7318 bestaat uit twee met elkaar in botsing zijnde sterrenstelsels: NGC 7318a en NGC 7318b. De stelsels hebben een helderheid van magnitude 14,4 respectievelijk 13,9 en ze bevinden zich op een afstand van ongeveer 300 miljoen lichtjaar.
Het object werd op 23 september 1876 ontdekt door de Franse astronoom Édouard Jean-Marie Stephan.
NGC 7319
NGC 7319 is een spiraalvormig sterrenstelsel op een afstand van 360 miljoen lichtjaar. Het stelsel heeft een visuele helderheid van magnitude 14,1.
In januari 2005 werd er in het centrum van het stelsel een quasar ontdekt en het spectrum van deze quasar suggereerde dat die zich op een afstand van een miljard lichtjaar zou bevinden. Het stelsel leek echter veel dichterbij.
NGC 7319 werd op 23 september 1876 ontdekt door de Franse astronoom Édouard Jean-Marie Stephan.
NGC 7320
NGC 7320 is een spiraalvormig sterrenstelsel dat zich op een afstand van 39 miljoen lichtjaar bevindt. Het stelsel heeft een doorsnede van 2,2 boogminuten en een helderheid van magnitude 13,2. Het stelsel maakt geen deel uit van de Hickson Compact Group 9 maar bevindt zich toevallig in hetzelfde beeldveld. In NGC 7320 bevinden zich nog grote H II-gebieden waar nog heel veel stervorming plaatsvindt.
NGC 7320 werd op 23 september 1876 ontdekt door de Franse astronoom Édouard Jean-Marie Stephan.
NGC 7742
NGC 7742 is een spiraalvormig sterrenstelsel waar we van de bovenkant op kijken. Het stelsel heeft geen centrale balk maar een ring. Het centrale gebied is enorm helder en er is gas waargenomen dat tegengesteld aan de rotatierichting draait. Men denkt dat het stelsel is ontstaan door een samensmelting met een dwergsterrenstelsel.
NGC 7742 heeft een visuele helderheid van magnitude 12,4 en het stelsel bevindt zich op een afstand van ongeveer 72,4 miljoen lichtjaar.
Het sterrenstelsel werd op 18 oktober 1784 ontdekt door William Herschel.
NGC 7217
NGC 7217 is een spiraalvormig sterrenstelsel dat zich op een afstand van 50 miljoen lichtjaar bevindt. Het stelsel heeft een visuele helderheid van magnitude 11,0 en een grootte van 3,9’ * 3,2’.
In het stelsel komt nog maar weinig gas voor. Er zijn een aantal ringen van sterren zichtbaar waarvan de buitenste ring het helderste is en de meeste stervormingsactiviteit vertoont.
NGC 7217 werd op 7 september 1784 ontdekt door William Herschel.
NGC 7673
NGC 7673 is een spiraalvomig sterrenstelsel met een onregelmatige vorm. Het stelsel bevindt zich op een afstand van 150 miljoen lichtjaar en het heeft een grootte van 1,3’ * 1,2’ en een visuele helderheid van magnitude 13,2.
In het stelsel vindt nog steeds heel veel stervorming plaats.
NGC 7673 werd op 5 september 1864 ontdekt door de Duitse astronoom Albert Marth.
NGC 23
NGC 23 is een helder spiraalvormig sterrenstelsel. Het heeft een visuele helderheid van magnitude 11,9 en een grootte van 1,9’ * 1,4’. Het stelsel bevindt zich op een afstand van ongeveer 193 miljoen lichtjaar.
NGC 23 werd op 10 september 1784 ontdekt door William Herschel.
NGC 1
NGC 1 is een spiraalvormig sterrenstelsel met een visuele helderheid van magnitude 13,7. Het stelsel bevindt zich op ongeveer 206 miljoen lichtjaar afstand en het heeft een doorsnede van 90.000 lichtjaar.
NGC 1 was het eerste stelsel dat in de New General Catalogue werd opgenomen. Toen deze catalogus werd opgesteld gebeurde dat naar rechte klimming en in die tijd had NGC 1 de laagste rechte klimming. Als gevolg van de precessie is dat nu niet meer zo.
Het sterrenstelsel is op 30 september 1861 ontdekt door Heinrich d’Arrest.
NGC 7752 en NGC 7753
NGC 7753 is een balkspiraalvormig sterrenstelsel dat wordt begeleid door NGC 7752. De laatste is een lensvormig sterrenstelsel dat aan één van de armen van NGC 7753 lijkt vast te zitten. De stelsels hebben een visuele helderheid van 12,8 respectievelijk 15,0 en ze bevinden zich op een afstand van ongeveer 272 lichtjaar. In januari 2006 was in NGC 7753 supernova SN 2006A zichtbaar.
De beide objecten werden op 12 september 1784 ontdekt door William Herschel.
Het Kruis van Einstein
Het Kruis van Einstein is een quasar die zich precies achter Huchra’s lens bevind. Huchra’s lens is een sterrenstelsel dat is vernoemd naar de Amerikaanse astronoom John Huchra. Het fenomeen van zwaartekrachtslenzen werd voorspeld door de algemene relativiteitstheorie. Het fenomeen werd beschreven door Albert Einstein toen die zich realiseerde dat licht door de zwaartekracht kan worden afgebogen.
De quasar wordt het Kruis van Einstein genoemd omdat er vier afbeeldingen van de quasar zichtbaar zijn rond het sterrenstelsel als gevolg van de zwaartekrachtslens.
De quasar bevindt zich op een afstand van ongeveer 8 miljard lichtjaar terwijl Huchra’s sterrenstelsel veel dichterbij is, namelijk ongeveer 400 miljoen lichtjaar.
NGC 7331 – Caldwell 30
NGC 7331 (Caldwell 30) is een spiraalvormig melkwegstelsel dat vaak als tweeling van onze eigen Melkweg wordt aangezien. NGC 7331 bevindt
zich op een afstand van 40 miljoen lichtjaar. Het stelsel heeft een visuele helderheid van magnitude 10,4. NGC 7331 werd al vroeg als spiraalvormig melkwegstelsel herkend en het is één van de heldere objecten die de catalogus die Charles Messier niet hebben gehaald. Waarschijnlijk heeft Messier het wel waargenomen maar heeft hij het om onbekende redenen niet genoteerd.
NGC 7331 wordt in 1784 voor het eerst door William Herschel genoemd.
De sterrenstelsels op de achtergrond hebben een schijnbare grootte van ééntiende die van NGC7331, ze liggen daarom ongeveer 10 maal zo ver weg. Het is een schijnbare samenstand: de sterrenstelsels horen niet bij elkaar. De andere sterrenstelsels op deze foto zijn (van links naar rechts en boven naar beneden): NGC 7337, NGC 7340, NGC 7335, NGC 7336, PGC 2051985, en beneden NGC 7325 en NGC 7326.
NGC 7331 is het helderste lid van de NGC 7331 Groep die ook wel als de Deer Lick Groep wordt aangeduid. Het vreemde aan NGC 7331 is dat de kern in tegenovergestelde richting van de spiraalarmen roteert.
Het stelsel werd in 1784 ontdekt door William Herschel.
NGC 7479 – Caldwell 44 – Propellerstelsel
NGC 7479 (Caldwell 44) is een balkspiraalvormig sterrenstelsel dat ongeveer 105 miljoen lichtjaar van ons is verwijderd, Het is voor het eerst op 19 oktober 1784 door William Herschel waargenomen. In de moderne tijd zijn er twee supernova’s waargenomen in NGC 7479: supernova SN 1990U en SN 2009jf. NGC 7479 is een zogenaamd Seyfert-stelsel. Het heeft een actieve kern waar veel stervorming plaats vindt. Waarnemingen in gepolariseerd licht laten zien dat er in het verleden een botsing heeft plaatsgevonden met een ander sterrenstelsel. NGC 7479 heeft een helderheid van magnitude 11.6.
Het Propellerstelsel werd op 19 oktober 1784 ontdekt door William Herschel.
NGC 7814 – Caldwell 43 – UGC 8
NGC 7814 (Caldwell 43) is een spiraalvormig sterrenstelsel. Het bevindt zich op ± 40 miljoen lichtjaar van de Aarde. We kijken er vanaf de zijkant tegen aan. Het stelsel wordt soms ook wel de Kleine Sombrero genoemd omdat het lijkt op een kleine uitvoering van Messier 104. NGC 7814 heeft een helderheid van magnitude 11.6 en het is op 8 oktober 1784 voor het eerst waargenomen door William Herschel.
Stephan’s Quintet
Ook in Pegasus vinden we het beroemde Stephan’s Quintet terug. Dit is een cluster van melkwegstelsels ongeveer een halve graad zuidzuidoost van NGC7331. Van de vijf worden er meestal maar drie waar genomen, wellicht vier bij goede weersomstandigheden. De foto is gemaakt door Paul Smeets.
Stephan’s Quintet – Hicksons Compact Group 92 – Arp 319
Stephan’s Quintet is een groep van 5 sterrenstelsels (NGC 7317 t/m NGC 7320) die in 1877 werden ontdekt door de Franse astronoom Edouard Stephan. De sterrenstelsels bevinden zich op een afstand van ongeveer 280 miljoen lichtjaar. Vier van de vijf stelsels vormen de eerste compacte groep sterrenstelsels die is ontdekt.
Het helderste sterrenstelsel is NGC 7320 en dat stelsel bevindt zich op een afstand van slechts 39 miljoen lichtjaar. De andere vier stelsels vormen een echte groep (de Hickson Compact Group 92) die eventueel in de verre toekomst zullen samensmelten.
Eerste publicatie: 25 juli 2009
Laatste bewerking: 23 oktober 2024
