Sabik – Eta Ophiuchi
Eta Ophiuchi – Sabik – is een dubbelstersysteem bestaande uit twee witte subreuzen. Ze hebben een gecombineerde helderheid van magnitude 2,43 en zijn daarmee de op een na helderste ster in Ophiuchus. Sabik is ongeveer 88 lichtjaar van de Aarde verwijderd en markeert de rechterknie van Ophiuchus, de hemelse Slangendrager.
Stersysteem
Eta Ophiuchi bestaat uit twee witte sterren van spectraalklasse A1 IV met een totale massa van ongeveer 6,1 zonsmassa. Eta Ophiuchi A heeft een massa van 2,97 zonsmassa en Eta Ophiuchi B van 3,48 zonsmassa. Individueel hebben de sterren helderheden van magnitude 3,05 respectievelijk 3,27. Ze draaien met een periode van 87,6 jaar om een gezamenlijk zwaartepunt en hebben een baanexcentriciteit van 0,95. De excentrische baan maakt het onwaarschijnlijk dat er zich planeten in het systeem bevinden. De sterren anderen elkaar tot op 2 Astronomische Eenheden en verwijderen zich tot op 65 Astronomische Eenheden. De hoekgrootte van hun baan bedraagt slechts 1,4 boogseconden en dat leidt tot een fysieke afstand van ongeveer 33,5 Astronomische Eenheden.
Wetenswaardigheden
Sabik en de helderdere Rasalhague behoren tot een groep van 58 sterren die een speciale status hebben op het gebied van hemelnavigatie. De twee sterren maken deel uit van een groep van 13 equatoriale sterren op het westelijk halfrond. De andere navigatiesterren in deze groep zijn Gienah in het sterrenbeeld Corvus, Altaïr in Aquila, Fomalhaut in Piscis Austrinus, Arcturus in Boötes, Antares in Scorpius, Nunki in Sagittarius, Alphecca in Corona Borealis, Spica in Virgo, Zubenalgenubi in Libra en Markab en Enif in Pegasus.
Sabik is gemiddeld de 86ste ster aan de sterrenhemel. De ster is een beetje lichtzwakker dan Enif in Pegasus, Girtab in Scorpius en Ankaa in Phoenix. De ster is ongeveer even helder als Phecda in Ursa Major en Scheat in Pegasus en net wat helderder dan Aludra in Canis Major, Alderamin in Cepheus, Markeb in Vela en Gienah in Corvus.
Naamgeving
De naam Sabik komt van het Arabische al-sābiq, wat “de voorgaande” betekent. Het is niet duidelijk waar de naam naar verwijst.
De naam werd op 21 augustus 2016 officieel goedgekeurd door de Working Group on Starnames van de Internationale Astronomische Unie. De naam heeft formeel alleen betrekking op de component Eta Ophiuchi A.
De Chinezen kennen Sabik als 天市左垣十一 (Tiān Shì Zuǒ Yuán shíyī), de Elfde Ster van de Linkermuur van de Hemelse Marktomheining. Dit asterisme vertegenwoordigt het rijk van de keizer en bestaat uit 11 sterren: Sarin – Delta Herculis, Maasym – Lambda Herculis, Mu Herculis, Omicron Herculis, 112 Herculis, Okab – Zeta Aquilae, Alya – Theta1 Serpentis, Eta Serpentis, Nu Ophiuchi, Xi Serpentis, and Sabik – Eta Ophiuchi – iedere ster vertegenwoordigt een oude staat in China. Sabik vertegenwoordigt de staat Song.
Locatie
Sabik ligt dicht bij de hemelevenaar en is minstens een deel van het jaar vanaf de meeste locaties van het jaar zichtbaar. De ster is relatief gemakkelijk te vinden omdat hij zich in hetzelfde deel van de sterrenhemel bevindt als twee opvallende zuidelijke asterismen: het Theepotje in Boogschutter en de klauwen van de Schorpioen. Sabik bevindt zich ten noordoosten van Antares en net ten westen van de denkbeeldige lijn die zich uitstrekt van Kaus Australis – Epsilon Sagittarii door Alnasl – Gamma2 Sagittarii, de ster die de punt van de tuit van de theepot markeert.
Sabik kan worden gebruikt voor het opzoeken van verschillende nabijgelegen deepsky-objecten. De bolhoop Messier 9 bevindt zich ± 3Ŝ ten zuidoosten van de ster. Deze bolhoop heeft een visuele helderheid van magnitude 7,9 en is zichtbaar in kleine telescopen.
De bolhoop NGC 6356 bevindt zich 80 minuten ten noordoosten van Messier 9. De bolhoop heeft een helderheid van magnitude 8,2.
Minder dan 3° ten noorden van Sabik kunnen we de planetaire nevel NGC 6309 vinden, deze heeft een helderheid van magnitude 11,5.
Sterrenbeeld
Sabik bevindt zich in het sterrenbeeld Ophiuchus. Het representeert de genezer Asclepius in de Griekse mythologie. Ophiuchus wordt afgebeeld met een grote slang in zijn handen, dit is het sterrenbeeld Serpens. Ophiuchus deelt de Slang in tweeën: Serpens Caput – kop van de slang en Serpens Cauda – staart van de slang. Zowel Serpens als Ophiuchus behoren tot de 48 klassieke Griekse sterrenbeelden die in de 2de eeuw na Christus door de astronoom Claudius Ptolemeus in zijn Almagest werden opgenomen.
Ophiuchus is het 11de grootste sterrenbeeld en beslaat een oppervlakte van 948 vierkante graden. Het bevat geen sterren van de 1ste magnitude maar het is wel herkenbaar doordat zijn 5 helderste sterren een polygoon vormen. De helderste ster in Ophiuchus is Alpha Ophiuchi – Rasalhague met een visuele helderheid van magnitude 2,08.
In Ophiuchus zijn veel interessante sterren een heldere deepsky-objecten te vinden. Onder meer de Ster van Barnard, de nabije rode dwerg Wolf 10161 met drie bevestigde planeten, de terugkerende nova RS Ophiuchi, de massieve lichtsterke blauwe ster Zeta Ophiuchi en Rho Ophiuchi die zich midden in het meest nabije stervormingsbied tot de Zon bevindt. In het sterrenbeeld bevindt zich ook de supernovarestant SN 1604 0 Kepler’s Supernova die in 1604 ontplofte.
Opmerkelijke deepsky-objecten in de Slangendrager zijn de bipolaire planetaire nevel M2-9 – Minkowski’s Vlinder en de open sterrenhoop IC 4665. Het sterrenbeeld bevat ook verschillende Messier-objecten. Dit zijn de bolhopen Messier 9, Messier 10, Messier 12, Messier 14, Messier 19, Messier 62 en Messier 107.
De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky-objecten in Ophiuchus te bekijken is de maand juli als het sterrenbeeld ‘s avonds hoger boven de horizon klimt. Het gehele sterrenbeeld is zichtbaar tussen 80°N en 80°Z.
De 10 helderste sterren in Ophiuchus zijn Rasalhague (Alpha Oph, mag. 2,07), Sabik (Eta Oph, mag. 2,43), Zeta Ophiuchi (mag. 2,57), Yed Prior (Delta Oph, mag. 2,75), Cebalrai (Bèta Oph, mag. 2,75), Kappa Ophiuchi (mag. 3,20), Yed Posterior (Epsilon Ophiuchi, mag. 3,22), Theta Ophiuchi (mag. 3,26), Nu Ophiuchi (mag. 3,33) en 72 Ophiuchi (mag. 3,73).
Eta Ophiuchi – Sabik
| Spectraalklasse | A1 IV + A1 IV |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 2,43 |
| Afstand (lichtjaar – parsec) | 88 – 27,1 |
| Radiale snelheid (km/s) | -2,40 |
| Massa (zon=1) η Oph A, η Oph B | 2,97; 3,48 |
| Rotatiesnelheid (km/s) η Oph A | 23 |
| Sterrenbeeld | Ophiuchus – Slangendrager |
| Namen en aanduidingen | Sabik Eta Ophiuchi 35 Ophiuchi HD 155125 |
Eerste publicatie: 20 juli 2025
Bron: Wikipedia, star-facts & vele anderen
