Webb ziet planeet met zandwolken op slechts 40 lichtjaar afstand
De Webb Telescope heeft onlangs met zijn infrarode ogen naar een exoplaneet gekeken en heeft dichte silicaatwolken gevonden in de atmosfeer van deze eigenzinnige wereld.
De planeet – VHS 1256b – heeft een dag van 22 uur maar bevindt zich buitengewoon ver van de twee sterren waar hij omheen draait. Die twee sterren zelf draaien in een nauwe baan om elkaar heen. Astronomen gebruikten de Near Infrared Spectrograph (NIRSpec) en het Mid-Infrared Instrument (MIRI) om de planeet waar te nemen en ze ontdekten dat zijn bovenste laag silicaatwolken lijkt te hebben met de consistentie van rook. Dieper in de atmosfeer lijken de wolken uit grotere korrels te bestaan. In tegenstelling tot de aardse wolken zijn de wolken van de exoplaneet gloeiend heet – ongeveer zo heet als een kaarsvlam, aldus een bericht van het Space Telescope Science Instritute (STSI).
Het persbericht van de NASA beschrijft de wolken als “wervelend” en “korrelig” en merkt op dat de veranderingen in helderheid door de bewegingen van de wolken “zo dramatisch zijn dat de exoplaneet het meest veranderlijke object met de massa van een planeet is dat tot nu toe bekend is.”
VHS 1256b is ongeveer vier keer zo ver van zijn gastheersterren verwijderd als Pluto van de Zon en dat betekent dat een jaar een lengte heeft van ongeveer 10.000 aardse jaren.
De astronomen ontdekten ook duidelijke tekenen van water, methaan en koolmonoxide en enkele signalen van kooldioxide. Hoe deze moleculen zich precies op de planeet manifesteren – in welke wolken ze zich bevinden of hoe diep ze in de planeet zitten – is nog niet duidelijk.
“De hoge-resolutiegegevens van Webb zetten onze bestaande modellen onder druk”, aldus Polychronis Patapis, astronoom aan de ETZ Zürich in Zwitserland, in het STScI-bericht. “Bestaande modellen kunnen één of twee kenmerken opnemen maar niet zoveel als Webb ons van dit doelwit heeft laten zien.”
Het is niet de eerste keer dat Webb exoplaneten bestudeert. Het 10 miljard dollar kostende ruimteobservatorium is nog in zijn eerste jaar van wetenschappelijke waarnemingen maar het heeft al een duizelingwekkend portfolio aan ruimtebeelden vrijgegeven.
Een spectrum van exoplaneten is opgenomen in Webb’s eerste uitgaven van het Early Science Observation-programma, waaruit blijkt hoe belangrijk buitenaardse werelden zijn voor de wetenschappelijke doelstellingen van de missie. Webb ontdekte in augustus 2022 voor het eerst kooldioxide op een andere wereld en vervolgde dat in september 2022 met zijn eerste beelden van een exoplaneet. In november 2022 onthulde de telescoop een schadelijke atmosfeer van een exoplaneet en in januari 2023 vond hij een geheel nieuwe exoplaneet.
VHS 1256b is een nieuw stukje in de exoplaneetpuzzel. Astronomisch gezien is de planeet relatief jong, namelijk ongeveer 150 miljoen jaar. Onze planeet is ongeveer 4,6 miljard jaar oud.
Naarmate VHS 1256b ouder wordt zal hij volgens wetenschappers afkoelen en zal de zware bewolking aan de hemel verdwijnen. Tot die tijd stooft de planeet in zijn eigen hete, bewolkte puinhoop.
Eerste publicatie: 25 maart 2023
Bron: NASA/ESA
