LOFAR detecteert radiostraling bij Tau Boötis
Astronomen hebben met behulp van de LOw Frequency Array (LOFAR) een ronde, gepolariseerde uitbarsting van radiostraling waargenomen bij het stersysteem Tau Boötis. LOFAR is een groot netwerk van speciale radiotelescopen dat zich voornamelijk in Nederland bevindt.
Tau Boötis is een dubbelstersysteem dat ongeveer 51 lichtjaar van de Aarde is verwijderd. Het bevindt zich, zoals de naam al aangeeft, in het sterrenbeeld Ossenhoeder – Boötis.
Het dubbelstersysteem bestaat uit een jonge en hete ster van spectraalklasse F (Tau Boötis A) en een kleine rode dwerg van spectraalklasse M3 (Tau Boötis B).
In 1996 werd er een hete Jupiter gevonden die in een baan om Tau Boötis A draait. Deze exoplaneet wordt Tau Boötis b genoemd en heeft een massa van bijna 6 maal Jupiter en een omlooptijd van 3 dagen en 7,5 uur.
Het onderzoeksteam zegt dat ze een radiosignaal van de exoplaneet hebben waargenomen. Volgens het team zijn de sterkte en de polarisatie van het signaal en het magneetveld van de planeet compatibel met de theoretische voorspellingen.
Indien bevestigd door vervolgwaarnemingen opent deze radiodetectie een nieuwe manier om exoplaneten te vinden die enkele tientallen lichtjaren van de Aarde zijn verwijderd.
De onderzoekers gebruikten LOFAR in drie stersystemen met planeten te onderzoeken: tau Boötes, 55 Cancri en Upsilon Andromedae. Alleen het tau Boötes-systeem vertoonde een significante radiosignatuur, een uniek potentieel venster op het magnetische veld van de planeet.
Door het magneetveld van een exoplaneet te bestuderen kunnen astronomen de inwendige en de atmosferische eigenschappen van een planeet ontcijferen. Ook de fysica van de interacties tussen de ster en de planeet kunnen worden bestudeerd.
Het magnetische veld van aardachtige exoplaneten kan bijdragen aan hun mogelijke bewoonbaarheid want het kan de eigen atmosfeer afschermen tegen schadelijke zonnewind en andere kosmische straling. Bovendien kan een magneetveld voorkomen dat een planeet zijn atmosfeer verliest.
Er is nog enige onzekerheid of het waargenomen radiosignaal inderdaad afkomstig is van de planeet. Het onderzoeksteam geeft aan dat er vervolgwaarnemingen nodig zijn om zekerheid te krijgen.
De resultaten van het onderzoek werden onlangs gepubliceerd in het tijdschrift Astronomy & Astrophysics.
Artikel: J.D. Turner et al. The search for radio emission from the exoplanetary systems 55 Cancri, upsilon Andromedae, and tau Boötis using LOFAR beam-formed observations. A&A, in press; doi: 10.1051/0004-6361/201937201
Eerste publicatie: 17 december 2020
Bron: Diverse persberichten
