Mebsuta – Epsilon Geminorum

Epsilon Geminorum – Mebsuta – is een gele superreus op een afstand van ongeveer 840 lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Tweelingen – Gemini. De ster heeft een schijnbare helderheid van magnitude 3,06 en het is daarmee, na Pollux, Castor, Alhena en Tejat de vijfde helderste ster in dit sterrenbeeld. De ster markeert het linkerbeen van Castor.

Type ster

Epsilon Geminorum is een gele superreus van spectraalklasse G8 Ib. de ster heeft een massa van 19,2 zonsmassa en is daarmee een supernova-kandidaat. De ster heeft een straal van 140 keer die van de Zon en een lichtsterkte van 8500 keer die van de Zon. De ster heeft een geschatte oppervlaktetemperatuur van 4660 Kelvin en draait met een snelheid van 8,7 km/s.

De leeftijd van Epsilon Geminorum wordt geschat op ongeveer 8,3 miljoen jaar. Het is dus een jonge ster die al de voorraad waterstof in zijn kern heeft verbruikt en als gevolg van zijn grote massa ook al de hoofdreeks heeft verlaten. Astronomisch gezien zal het niet lang meer duren alvorens de ster als een heldere supernova aan zijn einde komt.

Epsilon Geminorum is een verdacht veranderlijke ster. De ster heeft een magneetveld met een sterkte van -0,14 Gauss aan zijn oppervlak. Men vermoed dat dit veld het resultaat is van een diepe convectiezone in de buitenste atmosfeer van de ster. Het magneetveld werd in 2010 gevonden met behulp van de Canada-France-Hawaï-telescoop.

De ster heeft een optische begeleider. Dit is een ster van spectraalklasse K die vermoedelijk niet gerelateerd is aan de veel massievere Mebsuta.

Wetenswaardigheden

Epsilon Geminorum dient sinds 1943 als spectrale standaard voor de klasse van G8 Ib-sterren. Het spectrum van de ster is een van de stabiele ankerpunten om andere sterren te classificeren. De hetere gele superreus Sadalsuud in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius is de spectrale standaard voor de klasse G0 Ib.

Epsilon Geminorum bevindt zich in de buurt van de ecliptica (de schijnbare baan van de Zon en de planeten langs de hemel). Op 8 maart 1976 vond er een bedekking door Mars plaats en tijdens die bedekking konden astronomen de doorzichtigheid van de buitenste atmosfeer van Mars bepalen. Op 10 juni 1940 vond er een bedekking door Mercurius plaats en op 3 september 2015 een bedekking door de asteroïde Iphigenia.

Naamgeving

De naam Mebsuta komt van het Arabische ‘Mabsūṭah en dat betekent “de uitgestrekte poot”. De naam verwijst naar de uitgestrekte poot van een leeuw. De ster is historisch gezien ook bekend als Mebusta, Mesoula, Mibwala, Menita, Melucta en Melboula.

In de oude Arabische astronomie markeerden Mebsuta en Mekbuda de poten van een leeuw. De leeuw (Asad) bedekte een derde van de hemel en kwam niet overeen met het moderne sterrenbeeld Leo – Leeuw. Regulus in Leo markeerde zijn voorhoofd, de sterren van Corvus – Raaf zijn achterhand en Arcturus en Spica zijn scheenbenen. Castor en Pollux markeerden een van de voorpoten en de sterren van canis Minor – Kleine Hond de andere.

De naam Mebsuta werd op 20 juli 20126 door de Working Group on Star Names van de Internationale Astronomische Unie goedgekeurd.

In de Chinese astronomie stond Epsilon Geminorum bekend als 井宿五 (Jǐng Su wǔ), de Vijfde Ster van het Put (Bron)-asterisme. Dit asterisme bestaat verder uit de sterren Mu Geminorum – Tejat, Nu Geminorum, Gamma Geminorum – Alhena, Xi Geminorum Alzirr, 36 Geminorum, Zeta Geminorum – Mekbuda en Lambda Geminorum. Het asterisme maakte deel uit van het grotere Put (Bron)-huis, een van de zuidelijke huizen van de Vermiljoenen Vogel.

Locatie

Vanwege de ligging in het opvallende sterrenbeeld Tweelingen is Epsilon Geminorum relatief gemakkelijk te vinden. de ster ligt tussen de heldere Capella in het sterrenbeeld Voerman – Auriga en Procyon in het sterrenbeeld Kleine Hond – Canis Minor. De ster is te vinden door een lijn vanuit de zuidelijke hoorn van de Stier te volgen, van Aldebaran tot Tianguan, die naar het been van Castor wijst. Mebsuta is de helderste ster tussen Castor en Tejat. Castor markeert het hoofd van Castor en Tejat en Propus markeren een van de voeten van de hemelse Tweeling.

De heldere open sterrenhoop Messier 35 bevindt zich net ten noorden van de denkbeeldige lijn die Mebsuta in Tweelingen verbindt met Tianguan in Stier, in de buurt van Propus op Castor’s voet.

Sterrenbeeld

Epsilon Geminorum bevindt zich in het noordelijke sterrenbeeld Tweelingen – Gemini. Dit sterrenbeeld vertegenwoordigt die mythische tweeling Pollux en Castor en is een van de 48 Griekse sterrenbeelden die in de 2^de eeuw na Christus door de astronoom Claudius Ptolemeus in zijn Almagest werden beschreven.

Gemini beslaat een oppervlakte van 514 vierkante graden aan de noordelijke hemel en is in grootte het 30^ste sterrenbeeld. Het is een van de helderdere sterrenbeelden van de dierenriem. Gemini is de thuisbasis van Pollux – Bèta Geminorum en Castor – Alpha Geminorum, de 17^de en 23^ste helderste sterren aan de hemel. De sterren markeren de hoofden van de hemelse Tweeling.

Andere interessante sterren in Tweelingen zijn onder andere het spectroscopische binaire systeem Gamma Geminorum – Alhena, de rode reuzen Mu Geminorum – Tejat en Eta Geminorum – Propus, de variabele superreus Zeta Geminorum – Mekbuda, de dwergnova U Geminorum en de drievoudige ster Delta Geminorum – Wasat. Het sterrenbeeld is ook de thuisbasis van Geminga, een bron van gammastraling en röntgenstraling waarvan wordt aangenomen dat het een neutronenster is.

Deepsky-objecten in Tweelingen zijn onder andere de open sterrenhopen Messier 35, NGC 2129, NGC 2158, NGC 2266 en NGC 2355, de supernovarestant IC 443  en de planetaire nevels NGC 2392 en sh2-274.

De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky objecten in Tweelingen waar te nemen is de maand februari als het sterrenbeeld ’s avonds hoger aan de hemel staat. Het gehele sterrenbeeld is zichtbaar ten noorden van de -60^ste breedtegraad.

De tien helderste sterren in Tweelingen zijn Pollux (Bèta Gem, mag. 1,14), Castor A (Alpha Gem A, mag. 1,93), Alhena (Gamma Gem, mag. 1,9), Tejat (Mu Gem, mag. 2,86), Castor B (Alpha Gem B, mag. 2,97), Mebsuta (Epsilon Gem, mag. 3,06), Propus (Eta Gem A, mag. 3,15 – 3,90), Alzirr (Xi Gem, mag. 3,35), Wasat (Delta Gem, mag 3,53), and Kappa Geminorum (mag. 3,.57).

Epsilon Geminorum – Mebsuta

Eerste publicatie: 16 februari 2025
Bron: wikipedia & anderen

• Bluesky
• Facebook
• Threads
• X
• Mastodon
• Mail