zondag, februari 9, 2025
Astronomisch Nieuws

Hubble ziet twee protosterren in de Orionnevel

Een nieuwe afbeelding van de Hubble Space Telescope toont ons twee protosterren in de Orionnevel, een diffuse nevel op een afstand van ongeveer 1350 lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Orion.

Deze Hubble opname toont HOPS 150 en HOPS 153
Deze Hubble opname toont HOPS 150 en HOPS 153, twee protosterren in de beroemde Orionnevel. Credit: NASA / ESA / Hubble / T. Megeath.

De Orionnevel is met het blote oog zichtbaar als een wazig vlekje dat de ster Theta Orionis omringd. Deze ster bevindt zich onder de Gordel van Orion in het asterisme dat het Zwaard van Orion wordt genoemd.

De nevel is sinds het begin van geregistreerde astronomische waarnemingen bekend als een ster maar is zo opvallend dat hij in 1610, een jaar nadat Galileo Galilei voor het eerst een telescoop gebruikte, als een nevel werd herkend.

Later in de 17de eeuw verschenen de eerste gedetailleerde beschrijvingen van de Orionnevel en het is sindsdien een populair doelwit voor iedereen met een telescoop.

De nevel is ook bekend als Messier 42 en  NGC 1976 en heeft een doorsnede van ongeveer 24 lichtjaar. De nevel is ongeveer 2 miljoen jaar oud en het is daarmee een ideaal laboratorium om stervorming en jonge sterren te bestuderen.

De nevel biedt een glimp van wat er gebeurd zou kunnen zijn toen de Zon 4,6 miljard jaar geleden werd geboren.

De Orionnevel herbergt honderden pasgeboren sterren, waaronder het onderwerp van deze afbeelding: de protosterren HOPS 150 en HOPS 153. Deze protosterren ontlenen hun naam aan de Herschel Orion Protostar Survey, die werd uitgevoerd met de Herschel Space Telescope van de ESA.

Het object dat in de rechterbovenhoek van deze afbeelding is te zien, is HOPS 150: het is een dubbelstersysteem, twee jonge protosterren die om elkaar heen draaien. Elk heeft een kleine, stoffige schijf van materiaal om zich heen war het zich mee voedt.

De donkere lijn die door de heldere gloed van deze protosterren loopt is een wolk van gas en stof, meer dan 2000 keer breder dan de afstand tussen de Aarde en de Zon, die op een paar protosterren valt.

Gebaseerd op de hoeveelheid infrarood versus andere golflengtes van het licht dat HOPS 150 uitzendt, bevinden de protosterren zich halverwege het pad om volwassen sterren te worden.

Aan de linkerkant van de afbeelding strekt zich een smalle, kleurrijke jet uit. Deze jet komt van de nabijgelegen protoster HOPS 153 die zich hier buiten beeld bevindt.

HOPS 153 is een aanzienlijk jonger stellair object dan zijn buurman, nog steeds diep ingebed in zijn geboortenevel en omgeven door een wolk van koud, dicht gas.

Hoewel Hubble niet door dit gas kan kijken om te protoster te zien, is de jet die HOPS 153 heeft uitgezonden helder zichtbaar terwijl deze door het omringende gas en stof van de Orionnevel ploegt.

De overgang van een strak omhulde protoster naar volwaardige ster zal de omgeving van HOPS 53 dramatisch beïnvloeden. Terwijl gas op de protoster valt spuwen de jets materiaal en energie de interstellaire ruimte in waardoor er bubbels ontstaan en het gas verhit wordt.

Door nabijgelegen gas op te roeren en te verwarmen kan HOPS 153 de vorming van nieuwe sterren in zijn omgeving reguleren en zelfs zijn eigen groei vertragen.

De opname is vrijgegeven als Hubble Picture of the Week 02-2025

Eerste publicatie: 13 januari 2025
Bron: ESA/NASA/Hubble/sci-news