SpaceShipOne – het eerste private ruimtevaartuig
Op 21 juni 2004 vloog SpaceShipOne als eerste privé ruimtevaartuig op een hoogte van 100 kilometer boven het aardoppervlak. Hiermee doorkruiste het ruimtevaartuig de zogenoemde Kármán lijn die door de Internationale Astronomische Unie wordt gezien als de scheidslijn tussen de atmosfeer van de Aarde en de ruimte. Na nog twee vluchten in 2004 won SpaceShipOne de Ansari X Prize ter waarde van 10 miljoen dollar. De Ansari X Prize gold voor een door een private onderneming ontwikkeld herbruikbaar ruimtevaartuig.
Het bereiken van de ruimte
SpaceShipOne werd ontworpen en gebouwd door Scales Composites dat eigendom is van Burt Rutan. De ontwikkeling werd gesponsord uit de diepe zakken van Paul Allen, de medeoprichter van Microsoft. Hiertoe werd een joint venture opgericht onder de naam Tier One met als doel technologie te ontwikkelen om routinematig tegen lage kosten naar de ruimte te reizen.
SpaceShipOne was 8,5 meter lang. De romp had de vorm van een sigaar met een diameter van 1,5 meter en kon een piloot en twee medepassagiers vervoeren. Het vliegtuig had korte brede vleugels met een spanwijdte van 5 meter. Aan het einde van de vleugels waren lange, verticale staartvleugels gemonteerd. Tijdens de terugkeer uit de ruimte werden deze vleugels half opgevouwen waardoor er meer stabiliteit werd verkregen. Kort voor de landing werden de vleugels weer teruggeplaatst zodat SpaceShipOne horizontaal kon landen.
SpaceShipOne werd vanaf een hoogte van ongeveer 15.000 meter vanaf de onderkant van zijn moederschip gelanceerd. Dit moederschip kreeg de naam WhiteKnightOne. Na een glijvlucht van een paar seconden werden gedurende 80 seconden de motoren ontstoken om SpaceShipOne net buiten de atmosfeer te krijgen. SpaceShipOne maakte gedurende ongeveer 3 minuten een boog door de ruimte en keerde via een glijvlucht terug naar de Aarde. Er werd geen complete omwenteling om de planeet gemaakt.
In totaal werden er 17 vluchten uitgevoerd met SpaceShipOne waarbij tijdens de 15de vlucht de ruimte werd bereikt. Testpiloot Michael Melvill was de piloot van dienst en hij werd de allereerste commerciële astronaut.
Na de eerste vlucht naar de ruimte werden er nog twee andere vluchten uitgevoerd. Hierna ging SpaceShipOne met pensioen. Tijdens de laatste twee vluchten werden de volgende records gevestigd:
- Op 29 september 2004 werd een hoogte van 102 kilometer bereikt
- Op 2 oktober 2004 werd een hoogte van 112 kilometer bereikt
De volgende generatie
Vijf jaar na het succes van SpaceShipOne werd in 2009 een nieuwe versie opgeleverd: SpaceShipTwo en WhiteKnightTwo. Deze versies werden ondersteund door de Britse zakenman Richard Branson en zijn commerciële ruimtevaartbedrijf Virgin Galactic. SpaceShipTwo wordt gebouwd door The Spaceshop Company, de joint venture tussen Virgin en Scales Composites die in 2012 volledig in bezit kwam van Virgin.
SpaceShipTwo wordt bemand door twee piloten en kan zes passagiers meenemen tijdens een korte suborbitale vlucht die meer dan 100 kilometer boven het aardoppervlak kan komen. Tijdens enkele minuten kan gewichtsloosheid worden bereikt waarna de landing weer wordt ingezet. Tickets voor een vlucht met SpaceShipTwo wordenvoor ongeveer 250.000 dollar per stuk aangeboden.
Branson beloofde dat klanten van Virgin Galactic in 2007 de ruimte in konden maar tot nu toe is dat niet gebeurd en is er ook nog geen nieuwe datum aangekondigd. Tijdens de vele jaren van ontwikkeling had SpaceShipTwo te kampen met vertragingen veroorzaakt door o.a. een dodelijke explosie aan de grond in 2007 en de fatale crash van VSS Enterprise in 2014 tijdens een testvlucht.
Maar prototypes van SpaceShipTwo hebben wel verschillende geslaagde vluchten gemaakt. Op 13 december 2018 bereikte de VSS Unity een hoogte van 82,7 kilometer. Dat is een beetje hoger dan de grens met de ruimte zoals de Amerikaanse luchtmacht die definieert maar nog wel lager dan de Kármán lijn.
Eerste publicatie: 30 maart 2019
Bron: space.com
