Waarnemen – de Sextant
Het sterrenbeeld Sextans oftewel het sextant stelt een astronomisch apparaat voor dat werd gebruikt om de posities van sterren te bepalen. Het sterrenbeeld is door Johannes Hevelius benoemd. Hevelius maakte nieuwe sterrenbeelden in donkere delen van de sterrenhemel in tussen de meer uitgesprokenere sterrenbeelden. Hij maakte Sextans in een leeg stukje sterrenhemel tussen Leeuw – Leo en de Waterslang – Hydra.
Locatie en sterren
De Sextant valt op door wat het sterrenbeeld mist. Vanaf het noordelijk halfrond is de Sextant in april te bekijken in het diepe en donkere lege stukje sterrenhemel onder de Leeuw. Je zult in de lente van het noordelijk halfrond naar een hele donkere plek moeten gaan om dit stukje sterrenhemel te kunnen bestuderen. De grens van het sterrenbeeld begint slechts 6° onder de heldere ster Regulus van de Leeuw.
De helderste ster van de Sextant heeft een visuele helderheid van magnitude 4,48. Deze ster heet Alpha Sextantis en is ongeveer 287 lichtjaar van de Aarde verwijderd. Gamma Sextantis en Bèta Sextantis zijn de andere twee sterren van het sterrenbeeld, ze completeren de eenvoudige v-vorm van de Sextant. Dit zijn sterren van de vijfde magnitude.
Deep-sky objecten in de Sextant
Er zijn niet veel sterrenhopen en nevels te vinden in de Sextant maar wel heel veel sterrenstelsels. Helaas is slechts één van die sterrenstelsels helderder dan de 10de magnitude. Dat sterrenstelsel heet NGC 3115 en ligt in het westelijke deel van het sterrenbeeld niet ver van de Waterslang. NGC 3115, het Spindel-stelsel, heeft een visuele helderheid van magnitude 9,19 en bevindt zich ongeveer 32 miljoen lichtjaar ver weg. Het is een lensvormig sterrenstelsel dat enkele malen groter is dan de Melkweg waarin wij wonen. Lensvormige sterrenstelsels zijn sterrenstelsels die zowel kenmerken van spiraalstelsels als van elliptische stelsels hebben. Vaak kijken we tegen de zijkant van deze sterrenstelsels aan en dat maakt het lastig om te zeggen of ze echt spiraalvormig of elliptisch zijn.
NGC 3115 werd op 22 februari 1787 gevonden door William Herschel. In 1992 werd de ontdekking van een supermassief zwart gat in het centrum van dit sterrenstelsel aangekondigd. Met een massa van ongeveer 2 miljard zonsmassa is een van de grootste zwarte gaten die we kennen. Vanwege de grootte van het zwarte gat ten opzichte van het hele sterrenstelsel was het gemakkelijk te vinden. Uitgaande van de sterren is NGC 3115 al een ouder sterrenstelsel. Het zwarte gat groeit niet meer en slokt gaan nabije sterren meer op. NGC 3115 moet niet worden verward met NGC 5866. Ook dit stelsel wordt het Spindel-stelsel genoemd maar het bevindt zich in het sterrenbeeld Draak – Draco.
Eerste publicatie: 7 april 2023
Bron: EarthSky