Het sterrenbeeld Vlieg – Musca ligt diep aan de hemel op het zuidelijk halfrond. Als een circumpolair sterrenbeeld draait het nauw om de zuidelijke hemelpool. Het gaat daarom niet onder. Mensen die op het zuidelijk halfrond wonen kunnen het sterrenbeeld op elk moment van het jaar bekijken. Bewoners van het noordelijk halfrond kunnen het sterrenbeeld niet zien.

Waar komt de Vlieg vandaan?

Het sterrenbeeld is aan het einde van de 16^de eeuw door Pieter Dirkszoon Keyser en Frederick de Houtman gemaakt. Deze Nederlandse zeevaarders verkenden het zuidelijk halfrond en deden astronomische waarnemingen. Ze vernoemden nieuwe sterrenbeelden naar dieren die ze tijdens hun reizen zagen. Het tweetal benoemde twaalf sterrenbeelden. Soms krijgt de Nederlandse astronoom Petrus Plancius de eer voor het benoemen van het sterrenbeeld maar hij deed dit aan de hand van de waarnemingen van Keyser en de Houtman.

De Vlieg is een van de weinige sterrenbeelden die echt lijken op het object waarnaar ze zijn vernoemd. Op sommige kaarten zijn de lijnen van ster naar ster dusdanig getrokken dat het minder lijkt op een vlieg maar meer op een bijl.

Op zoek naar de Vlieg

De Vlieg is gedurende het gehele jaar vanaf het zuidelijk halfrond te zien naast het welbekende Zuiderkruis – Crux en de zuidelijke hemelpool. De Vlieg bevindt zich net onder het kruis en heeft redelijk heldere sterren. In grootte is de Vlieg het 77^ste sterrenbeeld van de 88.

De sterren van de Vlieg

De Vlieg bevindt zich tegen de achtergrond van de Melkweg. De helderste ster in de Vlieg heeft een visuele helderheid van magnitude 2,69 en is 315 lichtjaar van de Aarde verwijderd. Deze ster heet Alpha Muscae.

Ongeveer een graad verder bevindt zich de op een na helderste ster. Bèta Muscae heeft een helderheid van magnitude 3,05 en is 340 lichtjaar van ons verwijderd.

Op iets meer dan drie graden ten zuiden van Alpha Muscae bevinden zich twee sterren. Het zijn Gamma Muscae en Delta Muscae. Gamma heeft een helderheid van magnitude 3,87 en is 325 lichtjaar van ons verwijderd en Delta heeft een helderheid van magnitude 3,61 en is 91 lichtjaar van ons verwijderd. Delta is de meest nabije heldere ster in het sterrenbeeld.

Twee andere sterren zijn niet ver van elkaar verwijderd. Lambda Muscae bevindt zich slechts 16 boogminuten van Mu Muscae. Lambda is 127 lichtjaar van ons verwijderd en met een helderheid van magnitude 3,63 de helderste. Mu Muscae heeft een helderheid van magnitude 4,75 en is 450 lichtjaar van ons verwijderd.

Deep-sky objecten in de Vlieg

Ondanks zijn ligging langs de Melkweg bevat de Vlieg geen Messier-objecten. Charles Messier was een Franse kometenjager in de 18^de eeuw. Hij stelde een lijst op met zwakke objecten die verward kunnen worden met kometen. Tegenwoordig kennen we die zwakke objecten als sterremhopen, nevels en sterrenstelsels. Omdat hij zijn waarnemingen vanuit Frankrijk deed kon hij niet ver genoeg in de zuidelijke hemel kijken om de Vlieg en de andere sterrenbeelden rond de zuidelijke hemelpool te zien.

Maar de Vlieg heeft wel enkele opmerkelijke deep-sky objecten. NGC 5189 is de Spiraalvormige Planetaire Nevel. Dit object heeft een visuele helderheid van magnitude 8. NGC 4833 is een mooie bolhoop met een helderheid van magnitude 7,8. Een ander object is de Zandlopernevel in de Vlieg. Het is, mede door de Hubble-foto, een erg bekend object.

Tenslotte is er nog een donkere nevel met een aparte naam: de Donkere Doodad-nevel. Deze wolk van gas en stof blokkeert het licht van achtergrondsterren. De wolk omspant een lengte van zes volle manen en is zichtbaar met een verrekijker. De Donkere Doodad is ook bekend als NGC 4372 en Caldwell 108.

Meer over het sterrenbeeld Vlieg – Musca op Kuuke’s Sterrenbeelden.

Eerste publicatie: 9 mei 2023
Bron: EarthSky