De sterrenhemel van mei 2024
De maand mei is de vijfde maand van het jaar in de Gregoriaanse kalender en telt 31 dagen. In de volksmond wordt mei ook wel de bloeimaand of de Mariamaand genoemd. Mei is vermoedelijk vernoemd naar de Griekse godin Maia of naar de Romeinse godin van de vruchtbaarheid Bona Dea
In de traditie van de Kelten begint op 1 mei de zomer en dat wordt gevierd met het Beltane-feest. De Romeinen vierden vroeger op de eerste dag van mei het feest van Bona Dea. Deze godin werd in de Griekse mythologie Maia genoemd. Maia was in de Griekse mythologie de oudste en mooiste van de Pleiaden, de zeven dochters van Atlas en Pleione.
In de Middeleeuwen ontstond in Italië het gebruik om de maand mei te wijden aan Maria, de “Moeder van God”.
Meteoren
De η-Aquariden hebben op 6 mei hun maximum. Net als de Orioniden in oktober wordt deze zwerm geassocieerd met komeet 1P/Halley. Het maximum in 2024 valt op de 28ste dag van de lunatie, net voor Nieuwe Maan, dus de waarneemomstandigheden zijn gunstig. De radiant van de η-Aquariden bevindt zich dicht bij de hemelequator en dat is ongunstig voor waarnemers op het noordelijk halfrond. De zwerm produceert af en toe heldere meteoren met nalichtende sporen.
In mei 2020 werd aangekondigd dat er twee nieuwe zuidelijke meteorenzwermen waren gevonden. Deze stromen zijn vermoedelijk geassocieerd met langperiodieke kometen. De eerste van deze meteorenzwermen is de γ-Pisciden-Austriniden waarvan het maximum in de vroege ochtend van 15 mei wordt verwacht. Mogelijk is dit een nieuwe jaarlijkse meteorenzwerm. Het maximum valt op de 7de dag van de lunatie en dat is met het Eerste Kwartier wat leidt tot niet ideale omstandigheden.
De tweede zuidelijke meteorenzwerm is die van de σ-Phoeniciden en die hebben ook op 15 mei hun maximum maar dat is berekend voor later op de dag. Uitgaande van gegevens van eerdere jaren heeft deze zwerm een sterk wisselende activiteit.
Beide meteorenzwermen vertonen een lage activiteit; ze hebben een ZHR van ± 14-15 en ze moeten nog worden erkend als “officiële” meteorenzwermen.
Komeet Tempel 1
Op 26 mei 2024 zal komeet Tempel 1 rakelings langs Jupiter scheren. De kans is aanwezig dat de komeet als gevolg van de aantrekkingskracht van Jupiter in brokken uiteen zal vallen. Komeet Tempel 1 (officieel 9P/Tempel) werd in 1867 ontdekt. De komeet heeft een baanperiode van 5,56 jaar en scheert zo af en toe vlak langs Jupiter hetgeen dan leidt tot veranderingen in baan, baanperiode en perihelium. Om die reden vond men de komeet in 1898 en 1905 niet terug.
De komeet was doelwit van de Deep Space-missie van de NASA waar de sonde op 4 juli 2005 op insloeg. Het resultaat van die inslag kon vanwege de wolk van puin die de inslag veroorzaakte, niet door de Deep Space-sonde worden vastgelegd maar was wel zichtbaar vanaf de Aarde. De spectrometer aan boord van de sonde detecteerde echter wel silicaten, carbonaten, metaalsylfides en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s). ook werd er in een onderliggende laag water gedetecteerd.
Er werd een tweede missie naar de komeet goedgekeurd (de New Exploration of Tempel 1 – NexT) met de bestaande Stardust ruimtesonde die in 2004 de komeet Wild 2 (81P/Wild) had bezocht en er materiaal had verzameld. De ruimtesonde werd in een baan op 181 kilometer hoogte om de komeet gebracht. De krater die door de inslag was ontstaan heeft een diameter van 150 meter en een diepte van ongeveer 28 meter.
Kaart van de actuele sterrenhemel
De positie van de kaart is voor Geleen, de huidige thuisbasis van Kuuke, maar de kaart is ook goed bruikbaar voor andere delen van Nederland.
Gebruik:
- Klik op de datum/tijd om deze te veranderen
- Klik op de coördinaten om een andere locatie te kiezen
- Klik en sleep op de kaart om een ander deel van de sterrenhemel te bekijken
- Klik op de kaart en druk dan op ? op je toetsenbord om een lijst te krijgen met alle commando’s die je m.b.v. het toetsenbord kan uitvoeren
Waarnemen
De Maan in mei 2024
| Maanfase | Datum | Tijd | Afstand tot de Aarde (km) |
|---|---|---|---|
| Laatste Kwartier | 1 mei 2024 | 13:27 | 373.620,02 |
| Perigeum | 5 mei 2024 | 22:04 | 363.163 |
| Nieuwe Maan | 8 mei 2024 | 05:00 | 363.451 |
| Eerste kwartier | 15 mei 2024 | 11:48 | 401.392 |
| Apogeum | 17 mei 2024 | 18:59 | 404.640 |
| Volle Maan | 23 mei 2024 | 15:53 | 390.646,43 |
| Laatste Kwartier | 30 mei 2023 | 19:13 | 370.419,86 |
Zie ook Kuuke’s Maan kalender
| Dag | Tijd | En dan is er dit te zien … |
| 01 | 13:27 | Laatste Kwartier |
| 04 | 00:32 | Saturnus 0.8° ten noorden van de Maan |
| 04 | 20:55 | Neptunus 0,3° ten noorden van de Maan |
| 05 | 04:25 | Mars 0,2° ten zuiden van de Maan |
| 06 | 00:04 | De Maan in zijn perigeum op 363.163 km van de Aarde |
| 06 | Maxim der eta-Aquariden | |
| 06 | 10:25 | Mercurius 3,8° ten zuiden van de Maan |
| 07 | 18:03 | Venus 3.9° ten zuiden van de Maan |
| 08 | 05:22 | Nieuwe Maan |
| 08 | 14:51 | Uranus 3.6° ten zuiden van de Maan |
| 08 | 20:14 | Jupiter 4,3° ten zuiden van de Maan |
| 09 | 20:54 | Aldebaran 9,9° ten zuiden van de Maan |
| 09 | 23:29 | Mercurius op zijn grootste westelijke elongatie (26,4°) |
| 13 | 00:54 | Pollux 1,6° ten noorden van de Maan |
| 15 | 13:48 | Eerste Kwartier |
| 15 | 21:24 | Regulus 3.5° ten zuiden van de Maan |
| 17 | 20:59 | De Maan in zijn apogeum op 404.640 km van de Aarde |
| 19 | 17:06 | Asteroïde 2 Pallas in oppositie, de asteroïde heft een visuele helderheid van magnitude 9,0 |
| 20 | 12:03 | Spica 1,4° ten zuiden van de Maan |
| 23 | 15:53 | Volle Maan |
| 24 | 05:10 | Antares 0.4° ten zuiden van de Maan |
| 30 | 21:03 | Laatste Kwartier |
| 31 | 03:00 | Uranus 1,4° ten noorden van Mercurius |
| 31 | 10:09 | Saturnus 0,4° ten noorden van de Maan |
Tijden zijn gebaseerd op de dichtste nadering tussen de twee hemellichamen. Bekijk samenstanden later op de avond als het donker is. Planeten zijn niet altijd waarneembaar vanuit Nederland.
Zichtbaarheid van het International Space Station
De volgende link geeft je een tabel voor de zichtbaarheid van het International Space Station (externe link, opent in nieuw venster, NASA-website) voor de komende dagen. De gegeven tijden gelden strikt genomen voor Maastricht.
De planeten in mei 2024
Mercurius
Mercurius bereikt op 9 mei zijn grootste westelijke elongatie ten opzichte van de Zon. Dit vindt plaats aan de ochtendhemel. De planeet heeft een visuele helderheid van magnitude 0,4. Aan het einde van de maand, op 31 mei, bevindt Mercurius zich 1,8° ten zuiden van Uranus. Mercurius heeft dan een helderheid van magnitude 0,7 en Uranus is van magnitude 6,8.
Venus
Venus nadert zijn conjunctie met de Zon. Deze zal op 6 juni plaatsvinden. Dit betekent dat we Venus deze maand niet kunnen waarnemen.
Mars
Mars beweegt zich, van ons uit gezien, richting de Zon en is daarom niet waarneembaar.
Jupiter
Jupiter bevindt zich in het sterrenbeeld Stier – Taurus en beweegt zich richting de Hyaden. De planeet heeft een visuele helderheid van magnitude -2,0. De planeet is deze maand echter in conjunctie met de Zon en derhalve niet zichtbaar.
Saturnus
Saturnus bevindt zich nog steeds in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius. De planeet beweegt richting oosten door het sterrenbeeld heen. Saturnus is de tweede helft van de maand kort voor zonsopkomst laag boven de horizon in het oosten te vinden
Uranus
Uranus bevindt zich deze maand nog steeds in het sterrenbeeld Ram – Aries. De planeet heeft een visuele helderheid van magnitude 5,8. Ook Uranus is deze maand in conjunctie met de Zon en dus niet waarneembaar.
Neptunus
Neptunus is in het sterrenbeeld Vissen – Pisces te vinden. de planeet heeft een visuele helderheid van magnitude 7,9.
De sterrenhemel in mei 2024
De sterrenhemel boven de noordelijke horizon
Laag boven de noordelijke horizon vinden we deze maand het sterrenbeeld Cassiopeia. Tussen de Poolster en Cassiopeia in staat het sterrenbeeld Cepheus. Rechtsonder Cepheus de heldere ster Deneb van het sterrenbeeld Zwaan – Cygnus. In het noordwesten staat het sterrenbeeld Perseus ook nog laag boven de horizon.
De sterrenhemel boven de oostelijke horizon
In het oosten valt de heldere ster Wega van het sterrenbeeld Lier – Lyra op. Rechts van dit sterrenbeeld staat het grote sterrenbeeld Hercules. Nog verder naar rechts het sterrenbeeld Noorderkroon – Corona Borealis. Onder Hercules vinden we de sterren van het sterrenbeeld Slangendrager – Ophiuchus.
De sterrenhemel boven de zuidelijke horizon
Hoog in het zuidwesten zien we deze maand het sterrenbeeld Leeuw – Leo met de heldere rode ster Regulus. Ook het vliegervormige sterrenbeeld Ossenhoeder – Boötes met de heldere oranjerode ster Arcturus en het sterrenbeeld Maagd – Virgo met de heldere blauw witte ster Spica bevinden zich in het zuiden.
De sterrenhemel boven de westelijke horizon
Deze maand zien we de heldere ster Procyon van het sterrenbeeld Kleine Hond – Canis Minor bijna pal in het westen staan. Rechtsboven Procyon de heldere sterren Castor en Pollux van het sterrenbeeld Tweelingen – Gemini. In het noordwesten is de heldere ster Capella zichtbaar. Deze ster behoort tot het sterrenbeeld Voerman – Auriga.
De sterrenhemel boven je hoofd
Pal boven je hoofd zie je deze maand de staart van de Grote Beer – Ursa Major. Ook de sterrenbeelden Kleine Beer – Ursa Minor en Draak – Draco staan hoog aan de hemel.
