Astronomen ontdekken jongste transiterende exoplaneet
Astronomen hebben een transiterende exoplaneet gevonden – IRAS 04125+2902b genoemd – in een baan rond een 3 miljoen oude protoster in de Taurus Moleculaire Wolk. De protoster heeft een massa van 0,7 zonsmassa.
IRAS 04125+2902b heeft een straal van 0,95 keer die van Jupiter en een massa die kleiner is dan 0,3 Jupitermassa. De exoplaneet is ook bekend als TIDYE-1b en draait met een periode van 8,83 dagen rond zijn moederster IRAS 04125+2902.
Het systeem bevindt zich op een afstand van 522 lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Taurus – Stier. Het systeem bevindt zich in de Taurus Moleculaire Wolk, een actief stervormingscomplex met honderden pasgeboren sterren.
Volgens de ontdekkers daag IRAS 04125+2902b de theorieën over de snelheid van het ontstaan van planeten uit. De Aarde had 10 – 20 miljoen jaar nodig om te vormen maar deze planeet is binnen 3 miljoen jaar ontstaan en draait in ongeveer een week om zijn ster heen.
Door planeten als deze te ontdekken kunnen astronomen terugkijken in de tijd en een glimp opvangen van de planeetvorming terwijl deze plaatsvindt.
IRAS 04125+2902b, voor het eerst gevonden door de Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) van de NASA, is de jongste bekende transiterende planeet.
De ontdekking werpt licht op potentiële verschillen tussen ons zonnestelsel en planetaire systemen met nabijgelegen reuzenplaneten zoals IRAS 04125+2902b, wat een grotere context biedt voor onze eigen kosmische omgeving.
Het opent ook nieuwe onderzoeksmogelijkheden, omdat deze planeet, die zich nog steeds in zijn geboorteschijf van materiaal bevindt, wetenschappers in staat stelt het vormingsproces van dichtbij te bestuderen.
Vervolgstudies zullen analyseren hoe de atmosfeer van de planeet zich verhoudt tot het omringende schijfmateriaal, wat aanwijzingen geeft over zijn reis naar zijn compacte baan.
De astronomen zullen ook onderzoeken of IRAS 04125+2902b nog steeds groeit door het aantrekken van materiaal of mogelijk zijn bovenste atmosfeer verliest door de invloed van zijn gastster.
Planeten ontstaan doorgaans uit een platte schijf van stof en gas, wat de reden is dat planeten in ons zonnestelsel in een “pannenkoek-platte” opstelling staan. Maar hier is de schijf gekanteld, niet uitgelijnd met zowel de planeet als zijn ster – een verrassende wending die de huidige kennis van hoe planeten ontstaan op de proef stelt.
De ontdekking is beschreven in een artikel dat in het tijdschrift Nature is gepubliceerd.
Artikel: M.G. Barber et al. 2024. A giant planet transiting a 3-Myr protostar with a misaligned disk. Nature 635, 574-577; doi: 10.1038/s41586-024-08123-3
Eerste publicatie: 21 november 2024
Bron: sci-news
