Zonnestelsel Nieuws

De VLT ziet een asteroïde met 70.000 km per uur voorbij razen

SPHERE fotografeert asteroïde 1999 KW4
Op de linker opname asteroïde 1999 KW$ zoals gezien door SPHERE. Het oplossend vermogen van deze afbeelding is gelijk aan het zien van een gebouw in New York maar dan vanuit Parijs. De rechteropname is een artist impression van de twee asteroïden. Credit; ESO.

De unieke eigenschappen van het SPHERE-instrument aan de Very Large Telescope van de ESO hebben het mogelijk gemaakt om beelden te maken van een dubbele asteroïde toen die op 25 maart 2019 rakelings langs de Aarde scheerde. Deze dubbele asteroïde vormt geen gevaar voor de Aarde maar astronomen maakten wel van de gelegenheid gebruik om te oefenen als ware het een gevaarlijke aardscheerder. Ze wilden daarmee aantonen dat de techniek van de ESO geschikt is om onze planeet te verdedigen.

International Asteroid Warning Network

Het International Asteroid Warning Network (IAWN) organiseerde een waarneemcampagne van de asteroïde 1999 KW4. Deze asteroïde scheerde op 25 mei 2019 op een kleinste afstand van 5,2 miljoen kilometer langs de Aarde. De asteroïde is ongeveer 1,3 kilometer groot en vormt geen gevaar voor de Aarde. Omdat de baan van de asteroïde goed bekend is waren wetenschappers in staat om de scheervlucht goed te voorspellen en een waarneemcampagne voor te bereiden.

De ESO nam met haar belangrijkste instrument, de Very Large Telescope, deel aan deze waarneemcampagne. De VLT is uitgerust met SPHERE. Dit is een van de weinige instrumenten ter wereld dat in staat is om scherpe beelden te maken van de twee componenten van de asteroïde. Deze twee componenten zijn ongeveer 2,6 kilometer van elkaar verwijderd.

SPHERE werd ontworpen om exoplaneten te bestuderen. Het instrument is uitgerust et hele gevoelige adaptieve optiek die voor de turbulentie van de atmosfeer kan corrigeren. Dit levert beelden op als bevindt de telescoop zich in de ruimte. De telescoop is ook uitgerust met coronografen die het licht van heldere sterren kunnen bedekken waardoor veel zwakkere exoplaneten zichtbaar worden.

In plaats van zoeken naar exoplaneten werd SPHERE gedurende een nacht ingezet om de dubbele asteroïde te onderzoeken. Met SPHERE is het mogelijk om te onderzoeken of de kleinere asteroïde dezelfde samenstelling heeft als de grotere object.

Alle gegevens van de IAWN-campagne zullen worden gecombineerd. Ze zijn belangrijk voor het evalueren van strategieën die we hebben om onze planeet te verdedigen voor het geval er een asteroïde wordt gevonden die in botsing kan komen met de Aarde. In het slechts mogelijke geval is de kennis ook belangrijk om te voorspellen hoe de asteroïde met onze atmosfeer en oppervlak reageert zodat eventuele schade van te voren is te voorspellen.

De dubbele asteroïde knalde met een snelheid van meer dan 70.000 kilometer per uur langs de Aarde en die grote snelheid was een hele uitdaging voor SPHERE. Astronomen moesten alle zeilen bij zetten om een dergelijk snel object met SPHERE te kunnen onderzoeken.

Tijdens de scheervlucht was de atmosfeer behoorlijk instabiel. Daarnaast was de asteroïde erg zwak en bewoog die zeer snel. Dit leidde ertoe dat het systeem van adaptieve optiek van SPHERE met enige regelmaat crashte. Desondanks lukte het om de asteroïde te fotograferen.

Gevaarlijke aardscheerders

Asteroïde 1999 KW4 vormt geen gevaar voor de Aarde maar de asteroïde Didymos, ook een dubbele asteroïde die ontzettend veel op 1999 KW4 lijkt, is dat in de toekomst mogelijk wel.

 

SPHERE ziet asteroïde 1999 KW4 voorbij de Aarde scheren
Artist impressie van de twee componenten van asteroïde 1999 KW4 tijdens hun scheervlucht langs de Aarde. Credit: ESO

NASA werkt momenteel aan de DART-missie. Deze missie moet een bezoek gaan brengen aan Didymos en zijn maantje Didymoon. DART moet inslaan op Didymos en zo proberen de baan van het grootste object te veranderen. Het is een test of we in staat zijn ons tegen asteroïden te verdedigen. Na de inslag zal de Hera-missie van de ESA in 2026 de twee Didymos asteroïden bezoeken. Hera gaat de twee asteroïden in kaart brengen. Ook gaat Hera de door DART gemaakte inslagkrater bekijken.

Het succes van de missies is afhankelijk van de samenwerking tussen de twee organisaties. Het volgen van aardscheerders staat hoog op de agenda in de samenwerking tussen de ESO en de ESA. Deze samenwerking draait al sinds 2014, toen de eerste potentieel gevaarlijke aardscheerder werd gevolgd, op volle toeren.

Deze scheervlucht van 1999 KW4 komt ongeveer een maand voor Asteroïde Dag. Dit is een officiële dag van de Verenigde Naties om ons bewust te maken van de gevaren van asteroïden voor onze planeet. Asteroïde Dag wordt jaarlijks op 30 juni gehouden. Op die dag worden er voor het grote publiek verschillende activiteiten georganiseerd met als thema “asteroïden”.

Bron: ESO

 

Eerste publicatie: 4 juni 2019