Zonnestelsel Nieuws

Deze maand krijgen we er, tijdelijk, even een maantje bij

Deze maand zal de Aarde, in de vorm van de kleine asteroïde 2024 PT5, een tweede maan krijgen.

Artist impressie van een asteroïde in een baan om de Zon.
Artist impressie van een asteroïde in een baan om de Zon. Credit: DOE/FNAL/DECam/CTIO/NOIRLab/NSF/AURA/J. da Silva/Spaceengine

In tegenstelling tot de Maan, de primaire metgezel van de Aarde die onze planeet al ongeveer 4 miljard jaar vergezelt, zal deze “nieuwe minimaan” slechts twee maanden blijven voordat hij terugkeert naar zijn thuis in een asteroïdengordel die onze planeet volgt en om de Zon draait.

Een team van wetenschappers die goed thuis zijn in de studie van zogenaamde minimaangebeurtenissen identificeerde de aanstaande gravitationele invanggebeurtenis. Ze ontdekten de merkwaardige dynamische eigenschappen van 2024 PT5 toen ze routinematig nieuw ontdekte objecten controleerden op potentieel interessant gedrag.

Het object dat ons gaat bezoeken behoort tot de Arjuna-asteroïdengordel, een secundaire asteroïdengordel van ruimterotsen die banen volgen die erg lijken op die van de Aarde, op een gemiddelde afstand van ongeveer 150 miljoen kilometer tot de Zon. Objecten in de Arjuna-asteroïdengordel maken deel uit van de populatie asteroïden en kometen die zich dicht bij de Aarde bevinden.

Sommige van deze objecten in de Arjuna-asteroïdengordel kunnen de Aarde naderen tot op een korte afstand van ongeveer 4,5 miljoen kilometer en ze doen dat met lage snelheden van ongeveer 3540 kilometer per uur.

Onder die omstandigheden kan de geocentrische energie van het object negatief worden en kan het object een tijdelijke maan van de Aarde worden. Dit specifieke object zal dit proces vanaf de volgende week ondergaan en dit zal ongeveer twee maanden duren. De asteroïde zal geen volledige baan om de Aarde maken, aldus de onderzoekers.

concentrische ringen op een zwarte achtergrond met een heldere stip in het midden die de Aarde aangeeft
Een berekening van de positie van asteroïde 2024 PT5 rond de Aarde terwijl deze tijdelijk wordt vastgelegd en een minimaan wordt. (Credit: NASA JPL small body lookup database)

Minimaangebeurtenissen komen voor in twee smaken. De eerste zijn lange episodes waarin de asteroïde een of meer omwentelingen rond onze planeet voltooit, waarbij deze gravitationele inmengingen een of meerdere jaren duren. Het tweede type episodes zijn korte inmengingen waarin het kleine object geen volledige omwenteling voltooit. Deze tijdelijke invangingen kunnen enkele dagen, weken of zelfs een paar maanden duren.

Om een minimaan te worden moet een binnenkomend object de Aarde op korte afstand van ongeveer 4,5 miljoen kilometer naderen met een snelheid van minder dan 35000 kilometer per uur.

Onder deze omstandigheden kan de geocentrische energie negatief worden en wordt het object tijdelijk aan de Aarde gebonden. Tot nu toe heeft de wetenschap slechts twee objecten geïdentificeerd die aan lange vangsten zijn onderworpen; 2006 RH120 en 2020 CD3. Er zijn drie voorbeelden gepubliceerd van korte vangsten: 1991 VG, 2022 NX1 en 2024 PT5. Maar er zijn er ook nog een aantal die niet zijn gepubliceerd.

Korte minimaangebeurtenissen zoals deze aanstaande, waarbij het kleine object (in dit geval een asteroïde) weken of een paar maanden negatieve geocentrische energie verwerft, komen relatief vaak voor, met meerdere gebeurtenissen per decennium. Lange vangsten zijn daarentegen zeldzaam, met een Aarde die er ongeveer elke tien of twintig jaar een meemaakt.

De oorzaak van de uitwerping van deze objecten van rond de Aarde zijn gravitationele verstoringen veroorzaakt door de Zon. Zodra 2024 PT5 zijn rol als mini-maan heeft vervuld, zal hij terugkeren naar een om de Zon gecentreerde baan, en deel blijven uitmaken van de Arjuna-asteroïdengordel.

Helaas zal 2024 PT5 tijdens zijn verblijf rond de Aarde niet zichtbaar zijn over de overgrote meerderheid van amateurastronomen.

Het object is te klein en te zwak voor typische amateurtelescopen en verrekijkers. Het object valt echter ruim binnen het helderheidsbereik van typische telescopen die door professionele astronomen worden gebruikt. Een telescoop met een diameter van tenminste 75 cm plus een CCD- of CMOS-detector zijn nodig om dit object waar te nemen, een telescoop van 75 cm en een menselijk oog erachter zullen niet genoeg zijn.

Astronomen zijn van plan om spectroscopische en fotometrische waarnemingen van 2024 PT5 uit te voeren om de aard van de asteroïde beter te begrijpen.

Het onderzoek van het team is gepubliceerd in The Research Notes of the AAS.

Eerste publicatie: 17 september 2024
Bron: space.com & anderen