Freeman Dyson, bedenker van buitenaardse megastructuren op 96-jarige leeftijd overleden

De legendarische natuurkundige en denker Freeman Dyson is op 96-jarige leeftijd in New Jersey overleden. Dyson is bekend geworden omdat hij voorstelde dat buitenaardse intelligenties in staat zouden zijn om de energie van sterren volledig te benutten.

Dyson werd geboren in Engeland en vertrok in 1947 naar de Verenigde Staten waar hij het grootste deel van zijn leven werkzaam was als hoogleraar en emeritus hoogleraar aan de universiteit van Princeton. Hij stierf op 28 februari 2020 in een ziekenhuis in Princeton.

Dyson werd bekend door zijn belangrijke werk aan het eind van de jaren 40 van de vorige eeuw. Hij werkte aan de interacties tussen licht en materie maar maakte hierna een hele brede carrière. Hij publiceerde artikelen over de toekomst van het heelal. Ook werkte hij aan ideeën over nooit gebouwde ruimtevaartuigen die door kernexplosies werden voortgedreven. Hij ontwikkelde nieuwe ideeën in de wiskunde en filosofie en zij stelde zich voor hoe mensen in de verre toekomst zouden kunnen wonen en werken in de ruimte.

Volgens het Institute for Advanced Study waar hij zijn hele leven voor werkte was Dyson betrokken bij revolutionaire wetenschappelijke inzichten waaronder berekeningen die de kwantumwereld met de echte wereld verbonden. Zijn bijdragen komen voort uit zijn werk op tal van verschillende gebieden, waaronder nucleaire engineering, vastestoffysica, ferromagnetisme, astrofysica, biologie en toegepaste wiskunde.

Dyson zelf beschreef zijn benadering van de wetenschap als gedreven voor een brede nieuwsgierigheid. Dyson heeft nooit de Nobelprijs voor de Natuurkunde gekregen maar hij vond dat geen probleem. Om de Nobelprijs te krijgen moet je lange tijd een belangrijk probleem bestuderen. Vaak ben je daar tien jaar of langer mee bezig en dat was volgens Dyson niet zijn stijl.

Zijn veruit beroemdste idee was zijn Dyson-sfeer. Dit is een hypothetische structuur die een beschaving rond een ster zou kunnen bouwen om zo de energie van de ster optimaal te kunnen benutten. Dit begrip vond zowel in de science fiction als de sterrenkunde zijn weg. Recent waren er astronomen die dachten dat een bepaalde ster in ons sterrenstelsel die een vreemd gedrag vertoonde wel eens omringd kon zijn door een incomplete Dyson-sfeer.

Dyson was ook bekend om zijn eigenaardige ideeën over klimaatverandering. Deze ideeën werden veelal omstreeks 2010 gepubliceerd. Hij trok de menselijke invloed op de verandering van het klimaat niet in twijfel maar hij had grote moeite met e manier waarop deze discussies plaatsvonden. Dyson was van mening dat andere problemen belangrijker waren en hij twijfelde aan sommige technieken die door klimaatwetenschappers werden gebruikt om de effecten van toekomstige opwarming van de Aarde te bepalen.

Hij was van mening dat het planten van genetisch gemanipuleerde bomen die meer koolstofdioxide opvangen dan gewone bomen het probleem wel zouden kunnen oplossen. Nu in 2020 bestaan die gemodificeerde megawouden niet en merken we steeds meer de gevolgen van de veranderingen van het klimaat.

Dyson stelde ook dat als ons heelal blijft uitdijen en afkoelen dit niet hoeft te betekenen dat ook het leven in het heelal zal verdwijnen. Dyson schreef hierover in zijn artikel “Time without End” dat in 1979 verscheen in het tijdschrift Reviews of Modern Physics.

Dyson schreef: We zien dat het ongeveer 1 miljoen jaar duurt voor er een nieuwe soort evolueert, 10 miljoen jaar voor een nieuw geslacht, 100 miljoen jaar voor een nieuwe stam en minder dan 10 miljard jaar om van een primitief weekdier tot de home sapiens te evolueren. Als leven zich op dezelfde manier blijft ontwikkelen dan is het onmogelijk om een grens te trekken aan het aantal fysieke vormen die het leven aan kan nemen. Welke veranderingen zouden er de komende 10 miljard jaar kunnen optreden om de veranderingen van het verleden te evenaren?

Volgens Dyson is het denkbaar dat in de volgende 10 miljard jaar leven evolueert van vlees en bloed en deel uit gaat maken van een interstellaire zwarte wolk of een voelende computer.

Dyson schreef dat leven mogelijk warmte, vloeibaar water en een betrouwbare energiebron nodig heeft om in een koud heelal te overleven. Maar alleen als het bewustzijn aan het lichaam blijft verbonden.

Hij zag zichzelf als een filosofische optimist en volgens hem kan leven evolueren tot alles wat past voor de doeleinden van het leven.

Eerste publicatie: 2 maart 2020
Bron: space.com en anderen