Astronomisch Nieuws

Groot reservoir vloeibaar water onder het oppervlak van Mars?

MOM fotografeert Mars
Opname van Mars gemaakt door de Indiase Mars Orbiter Mission. De grijze vlek rechtsboven is een enorme zandstorm. (copyright ISRO)

Wetenschappers hebben met behulp van radar de ijskappen van Mars onderzocht en ze vonden en ondergronds reservoir dat is gevuld met een vloeistof, mogelijk zout water. Het reservoir zou ongeveer 20 kilometer groot kunnen zijn. De resultaten werden 25 juli 2018 gepubliceerd in het tijdschrift Science en ze bieden mogelijk een belangrijke bijdrage in de al tientallen jaren durende discussie tussen wetenschappers of er een significante hoeveelheid water aanwezig is op Mars.

Water wordt gezien als een van de fundamentele benodigdheden voor leven. Het is voor het eerst dat er een stabiele grote hoeveelheid water is aangetroffen op Mars en dat is gunstig voor eventueel leven, aldus de onderzoekers die de data hebben geanalyseerd.

Men vermoedt dat Mars vroeger, net zoals de Aarde, een waterrijke wereld was maar is sinds lange tijd droog en verlaten. In de atmosfeer zijn sporen water gevonden en ook komt er een beetje water uit de bodem maar pogingen om grote watermassa’s te lokaliseren, en daarmee een plaats waar potentieel leven kan voorkomen, waren tot nu toe niet succesvol.

Tussen mei 2012 en december 2015 werd de Europese Mars Express gebruikt om het gebied Planum Australe dat zich in de zuidelijke ijskap van Mars bevindt, met behulp van radar te onderzoeken. Een instrument aan boord van de ruimtesonde stuurt radarpulsen die de bodem en de ijskappen van de planeet doordringen en die door ondergrondse structuren werden weerkaatst. Op de manier waarop die pulsen worden weerkaatst kan worden afgeleid hoe de structuur is van de ondergrond.

Gedurende het onderzoek werden er 29 sets radarwaarnemingen gedaan en die toonden een signaal van water aan op een diepte van ongeveer 1,5 kilometer en ongeveer 20 kilometer breed. Het radarprofiel van dit gebied vertoont grote overeenkomsten met meren van vloeibaar water die onder het ijs op Groenland en Antarctica zijn gevonden. Ze wijzen dus op een ondergrond meer onder het ijs op Mars.

Volgens de onderzoekers is er geen andere verklaring mogelijk voor de zeer sterke radarecho’s dus de enige mogelijke conclusie was dat er tegenwoordig nog steeds water voorkomt op Mars.

Ondergronds meer met water ontdekt op Mars
Kleuren opname van een gedeelte van Planum Australe. Donkerblauw duidt op de sterkste radarreflecties die worden geïnterpreteerd als als zijnde veroorzaakt door de aanwezigheid van water. Credit:| USGS ASTROGEOLOGY SCIENCE CENTER, ARIZONA STATE UNIVERSITY, INAF

Men denkt dat de temperatuur vermoedelijk lager is dan het vriespunt van zuiver water maar de onderzoekers zeggen dat er zouten van magnesium, calcium en natrium, waarvan men weet dat die ook in gesteente op Mars voorkomen, in het water opgelost kunnen zijn en zo een brijn vormen. Gecombineerd met de druk van het bovenliggende ijs zorgt dit voor een daling van het smeltpunt waardoor het meer net zo vloeibaar zou kunnen zijn als op Aarde.

Volgens de onderzoekers heeft het ondergrondse meer een temperatuur van minimaal -10 °Celsius maar kan het tot -60 °C koud zijn. Het is dus geen prettige omgeving voor leven maar van de andere kant; we weten dat er ook organismen leven in de meren onder het ijs op Antarctica. Ook daar is de zoutconcentratie in het water erg hoog maar zijn er eencellige organismen die in een dergelijke omgeving weten te overleven. Hun metabolisme maakt gebruik van de zouten in het water.

Er moet echter nog veel werk verzet worden om te bevestigen dat er vloeibaar water in het meer voorkomt en er is op dit moment geen enkel bewijs dat er leven voorkomt in het meer. Het zal lastig worden om het ondergrondse meer rechtstreeks te onderzoeken. Er zal een robot naar toe moeten reizen die in staat is om 1,5 kilometer diep te boren en dat vereist wel enkele technologische ontwikkelingen die op dit moment nog niet beschikbaar zijn.

Voor de nabije toekomst is het belangrijk om data over de Martiaanse polen te blijven verzamelen want misschien bevindt er zich nog wel meer water onder het ijs.

Water op een enkele plek zou een speling van de natuur kunnen zijn maar het bestaan van meerdere meren zou erop kunnen duiden dat ondergronds water algemeen voorkomt en dat betekent dan ook dat er gedurende de hele geologische geschiedenis van Mars water aanwezig was en dat heeft dan weer belangrijke implicaties voor de potentiële biologische evolutie van de planeet. Aldus de onderzoekers

Bron: R. Orosei, et al., “Radar evidence of subglacial liquid water on Mars,” Science 25 Jul 2018: eaar7268; DOI: 10.1126/science.aar7268

 

Eerste publicatie: 25 juli 2018