donderdag, februari 13, 2025
Buitenaards leven - exoplaneten

Grote langperiodieke exoplaneet gevonden bij de ster WASP-132

WASP-132 is een uniek meervoudig planetensysteem want het bevat zowel een binnenste rotsachtige planeet als de nieuw gevonden buitenste reuzenplaneet en een hete Jupiter. Dit suggereert dat de hete Jupiter migreerde via een zeldzaam dynamisch koel mechanisme en helpt om het begrip van hoe hete Jupiter-systemen ontstaan en evolueren, te vergroten.

Het WASP-132-systeem bestaat uit een hete Jupiter
Het WASP-132-systeem bestaat uit een hete Jupiter (op de voorgrond), een binnenste super-aarde (die voor de oranje moederster langs beweegt) en de koude planeet WASP-132d. Foto: Thibaut Roger, Université de Genève.

Hete Jupiters zijn planeten met massa’s die vergelijkbaar zijn met die van Jupiter, maar die dichter om hun ster draaien dan Mercurius om de Zon.

Er is niet genoeg gas en stof voor deze reuzenplaneten om te ontstaan waar ze worden waargenomen, dus de geaccepteerde theorie is dat ze ver van hun ster ontstaan en naar binnen migreren naarmate het planetenstelsel evolueert.

Tot nu toe werd gedacht dat hete Jupiters alleen om hun ster draaiden, omdat de migratie naar de ster andere planeten in het systeem zou verdrijven.

De twee extra planeten in het WASP-132 planetensysteem trekken deze theorie nu in twijfel. Het WASP-132 systeem is een opmerkelijk laboratorium voor het bestuderen van de vorming en evolutie van multiplanetaire systemen, aldus dr. François Bouchy, astronoom bij het Observatoire de Genève.

De ontdekking van een hete Jupiter naast een binnenste super-aarde en een verre reus trekt het begrip van het ontstaan en evolutie van deze systemen in twijfel. Het is voor het eerst dat astronomen een dergelijke configuratie hebben waargenomen.

De hete Jupiter, WASP-132b, draait in 7,1 dagen om zijn moederster. De super-aarde, WASP-132c, draait in slechts 24 uur en 17 minuten om de ster. De onlangs ontdekte ijzige reus, WASP-132d, draait in vijf jaar om zijn moederster.

De detectie van de binnenste super-Aarde was spannend, want het is bijzonder zeldzaam om planeten te vinden binnen de baan van hete Jupiters, aldus Dr. David Armstrong van de universiteit van Warwick.

De onderzoekers hebben een intensieve campagne uitgevoerd met ultramoderne instrumenten om de massa, dichtheid en samenstelling ervan te karakteriseren en die onthulden een planeet met een dichtheid die vergelijkbaar is met die van de Aarde.

Deze planetaire ontdekking voegt een laag van complexiteit toe aan het WASP-132 systeem, omdat migratie van een hete Jupiter naar zijn ster toe door dynamische verstoring de banen van de andere twee planeten zou destabiliseren.

Dit sugggereert een stabieler “koel” migratiepad voor de hete Jupiter in een protoplanetaire schijf die een jonge ster omringt en de plaats is waar planeten worden gevormd.

De ontdekking is beschreven in een artikel dat in Astronomy & Astrophysics is gepubliceerd.

Artikel: Nolan Grieves et al. 2025. Discovery of a cold giant planet and mass measurement of a hot super-Earth in the multi-planetary system WASP-132. A&A 693, A144; doi: 10.1051/0004-6361/202348177

Eerste publicatie: 16 januari 2025
Bron: sci-news