Het sterrenbeeld Telescopium – Telescoop
Het sterrenbeeld Telescopium bevindt zich aan de zuidelijke sterrenhemel ten zuiden van Sagittarius – Boogschutter en Corona Australis – Zuiderkroon. Het sterrenbeeld is bedacht door Nicolas de Lacaille die in 1751-1752 vanaf Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika de sterrenhemel bestudeerde. Het stelt een type telescoop voor dat destijds door Cassini vanaf de sterrenwacht in Parijs werd gebruikt.
Gegevens Sterrenbeeld
Nederlandse naam | Latijnse naam | Afkorting | Genitief |
Telescoop | Telescopium | Tel | Telescopii |
Zichtbaarheid | Het sterrenbeeld is voor waarnemers in Nederland en België niet waarneembaar. | ||
Grootte | In grootte is Telescopium het 57-ste sterrenbeeld. het beslaat een oppervlakte van 252 (°)2 aan de sterrenhemel. | ||
Omgeving | Het sterrenbeeld wordt omringd door Ara, Corona Australis, Indus, Pavo en Sagittarius. | ||
Meteorenzwermen | Er zijn geen meteorenzwermen bekend. |
Download de IAU-kaart van het sterrenbeeld Telescopium – Telescoop als pdf
Beschrijving
Oorspronkelijk was het sterrenbeeld groter maar bij het indelen van de sterrenbeelden door de Belgische astronoom Eugène Delporte in opdracht van de Internationale Astronomische Unie verdween het topje van de telescoop en de montering. De voormalige ster Bèta Telescopii werd Eta Sagitarii en Gamma Telescopii werd Gamma Scorpii. De voormalige ster Theta Telescopii werd als 45 Ophiuchi toegekend aan het sterrenbeeld Slangendrager.
Telescopium bestaat uit allemaal zwakke sterren. Geen enkele ster is helderder dan magnitude 4.
Het sterrenbeeld werd vroeger ook wel Tubus Astronomicus genoemd maar deze naam wordt al heel lang niet meer gebruikt.
Telescopium op oude kaarten
De sterren van Telescopium
α Telescopium (Alpha Telescopium)
Alpha Telescopium werd oorspronkelijk door Ptolemeus in de tweede eeuw toegekend aan het sterrenbeeld Corona Australis – Zuiderkroon. De Lacaille pikte de ster in en benoemde hem tot Alpha Telescopium.
De ster heeft een massa van 5 zonsmassa en een straal van 3*de Zon. De ster heeft een lichtsterkte van 800* de Zon. Het is een zogenaamde langzaam pulserende B ster. Door deze pulsaties is het ook een veranderlijke ster. Alpha Telescopii heeft een visuele helderheid van magnitude 3,5 en de ster bevindt zich op een afstand van 278 lichtjaar van de Zon.
ζ Telescopii (Zeta Telescopii)
Zeta Telescopii heeft een visuele helderheid van magnitude 4,1. Het is de op één na helderste ster in het sterrenbeeld. Zeta Telescopii bevindt zich op een afstand van ongeveer 127 lichtjaar van de Zon.
ε Telescopii (Epsilon Telescopii)
Epsilon is een dubbelster. De hoofdcomponent heeft een visuele helderheid van magnitude 4,5 en is oranje van kleur. De begeleider is veel lichtzwakker. Deze ster heeft een helderheid van magnitude 13 en bevindt zich op een afstand van 21 boogseconden van de hoofdster. Epsilon Telescopii bevindt zich op een afstand van 420 lichtjaar van de Zon.
λ Telescopii (Lambda Telescopii)
Lambda Telescopii is een witte hoofdreeksster van spectraalklasse A. De ster bevindt zich op een afstand van 531 lichtjaar van de Zon en heeft een helderheid van magnitude 4,9.
ι Telescopii (Iota Telescopii)
Iota Telescopii bevindt zich op een afstand van 398 lichtjaar. De ster heeft een helderheid van magnitude 4,9.
δ Telescopii (Delta Telescopii)
Delta Telescopii wordt gebruikt om twee sterren aan te duiden: Delta-1 Telescopii en elta-2 Telescopii. De sterren zijn 0,16° van elkaar gescheiden. Delta-1 Telescopii heeft een visuele helderheid van magnitude 4,9 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 800 lichtjaar van de Zon. Delta-2 Telescopii heeft een visuele helderheid van magnitude 5,1 en bevindt zich 1100 lichtjaar van ons vandaan.
ξ Telescopii (Xi Telescopii)
Xi Telescopii is een rode reus van spectraalklasse M. De ster is 1250 lichtjaar van ons verwijderd en heeft een visuele helderheid van magnitude 4,9. Het is een onregelmatig veranderlijke ster waarvan de helderheid varieert tussen magnitude 4,89 en 4,94.
η Telescopii (Eta Telescopii)
Eta Telescopii bevindt zich op een afstand van ongeveer 155 lichtjaar. De ster heeft een helderheid van magnitude 5,0. Eta Telescopii maakt deel uit van de Bèta Pictoris Groep van bewegende sterren. Dit zijn sterren die allemaal dezelfde eigen beweging hebben en vermoedelijk een gezamenlijke oorsprong hebben.
Eta Telescopii heeft een massa van 2,9 zonsmassa en is 22 keer zo helder als de Zon. De leeftijd van de ster wordt geschat op 12 miljoen jaar. De ster zendt veel infrarood licht uit. Dit wordt vermoedelijk veroorzaakt door een grote stofschijf om de ster.
ρ Telescopii (Rho Telescopii)
Rho Telescopii heeft een helderheid van magnitude 5.2, de ster bevindt zich op een afstand van 185 lichtjaar van de Zon. Rho Telescopii is 2,6 keer zo zwaar als onze Zon.
κ Telescopii (Kappa Telescopii)
Kappa Telescopii heeft een massa van 1,6 zonsmassa en een straal van 11 * de Zon. De ster heeft een helderheid van magnitude 5,2 en is ongeveer 293 lichtjaar van ons verwijderd. De leeftijd van Kappa Telescopii wordt geschat op 1,9 miljard jaar.
ν Telescoppi (Nu Telescopii)
Nu Telescopii is pas 250 miljoen jaar oud. De ster bevindt zich op een afstand van 170 lichtjaar en heeft een visuele helderheid van magnitude 5,3.
μ Telescopii (Mu Telescopii)
Mu Telescopii is 120 lichtjaar van ons verwijderd en de ster heeft een helderheid van magnitude 6,3.
HIP 92367 ( 30 G. Telescopium)
HIP 92367 heeft een visuele helderheid van magnitude 5,8 en is ongeveer 360 lichtjaar van ons verwijderd. De ster is van spectraalklasse G8, net als onze Zon. HIP 92367 is even zwaar als onze Zon maar heeft een straal van 3* de Zon.
R Telescopii is een Mira-veranderlijke met een periode van 462 dagen. De helderheid varieert tussen magnitude 7,8 en 14.
De deep sky objecten van Telescopium
NGC 6850
NGC 6850 is een spiraalvormig sterrenstelsel dat op 9 juni 1836 werd ontdekt door de astronoom John Herschel. NGC 6850 heeft een visuele helderheid van magnitude 12,6.
IC 4699
IC 4699 is een planetaire nevel. De nevel bevindt zich op de grens met het sterrenbeeld Corona Australis – Zuiderkroon in de buurt van de ster alpha Telescopii. Om de nevel te kunnen zien is wel een grotere amateurtelescoop nodig van 200 mm of meer. IC4699 heeft een visuele helderheid van magnitude 13.
NGC 6584
NGC 6584 is een bolvormige sterrenhoop die een visuele helderheid heeft van magnitude 7,9 en een schijnbare grootte van 6,6′. De bolhoop is ongeveer 44.000 lichtjaar van ons verwijderd. Positie: drie graden ten zuidwesten van ζ Tel. NGC 6584 werd op 5 juni 1826 ontdekt door de Schotse astronoom James Dunlop.
De Telescopium Groep
De Telescopium Groep van sterrenstelsels bevat 12 sterrenstelsels in een gebied van ongeveer 3° aan de hemel. De groep bevindt zich in het noordoostelijke deel van het sterrenbeeld.
De groep sterrenstelsels zijn ongeveer 120 miljoen lichtjaar van ons verwijderd. NGC 6868 en NGC 6861 zijn de helderste leden van de groep.
NGC 6861
NGC 6861 werd op 30 juli 1826 ontdekt door John Herschel. Het elliptische sterrenstelsel heeft een visuele helderheid van magnitude 11,1 en een schijbare grootte van 3,o’ *2,0′. Het behoort tot de Telescopium Groep van sterrenstelsels.
NGC 6868
NGC 6868 is het helderste sterrenstelsel van de Telescopium Groep van sterrenstelsels. Het is een groot elliptisch sterrenstelsel dat op 7 juli 1834 werd ontdekt door John Herschel. Het stelsel heeft een visuele helderheid van magnitude 10,6 en een schijnbare grootte van 3,6′ * 2,8′. Het is mogelijk ontstaan uit een botsing met een ander, mogelijk spiraalvormig, sterrenstelsel. In de kern van het stelsel bevinden zich grote jonge sterren en gaswolken die eigenlijk niet thuishoren in een dergelijk elliptisch stelsel.
Eerste publicatie: 27 juli 2009
Laatste keer bewerkt op: 25 mei 2024