Astronomisch Nieuws

Webb Space Telescope ziet UFO’s

De UFO's van Webb
Zie je een van de rode UFO’s – ultrarode afgeplatte objecten – die in de Webb-afbeelding (rechts) verschijnt, maar niet in de Hubble-afbeelding (links)? Webb vindt sterrenstelsels die Hubble heeft gemist. Afbeelding via Erica Nelson, et al./arXiv.

UFO’s in het bereik van Webb

De James Webb Space Telescope (JWST) is de opvolger van de Hubble Space Telescope (HST). De telescoop kan verder weg de ruimte in kijken en  dus ook verder terug in de tijd. De telescoop is pas sinds kort in gebruik maar ziet nu toch al dingen die Hubble niet kon zien. Hieronder bevinden zich enkele massieve, diep rode, schijfvormige sterrenstelsels. Astronomen noemende ze HST-donkere sterrenstelsels. In een op 2 augustus 2022 gepubliceerd artikel op de arXiv pre-publicatieserver noemt een onderzoeksteam deze sterrenstelsels Ultra-red Flattened Objects, afgekort UFO’s. In de ogen van Webb lijken ze wel een beetje op de klassieke vliegende schotel.

Dieprode sterrenstelsels onzichtbaar voor Hubble

Deze dieprode, schijfvormige sterrenstelsel hebben een roodverschuiving (of z) tussen 2 en 6. Die waarde betekent dat we ze zien toen het heelal tussen 10,3 en 12,7 miljard jaar oud was. Het zijn dus niet bepaald onze naaste buren. Maar ze bevinden zich wel binnen het bereik van wat Hubble kan zien, als de telescoop hun rode kleur zou kunnen waarnemen.

Webb kan deze HST-donkere sterrenstelsels wel zien omdat de telescoop waarneemt in infrarood licht en dat is het deel van het spectrum waarin deze sterrenstelsels het helderst zijn. Het team dat het nieuwe onderzoek publiceerde, geleid door Erica Nelson van de universiteit van Colorado in Boulder, vond 29 van deze HST-donkere sterrenstelsels. Deze sterrenstelsels bevatten een significante hoeveelheid stof en dat maakt hun licht roder en verbergt ze voor de blik van Hubble. Maar de sensoren van Webb kunnen door dat stof heen kijken en dat leidt tot de UFO die we zien.

Webb’s galactische ontdekkingen

Vergelijk de UFO’s met de recordbrekende verre sterrenstelsels die Webb heeft gevonden, die roodverschuivingen hebben van z = 11-20. Dat zou zijn toen het heelal tussen 400 miljoen en 150 miljoen jaar oud was. De UFO’s, met een roodverschuiving van z = 2-6, bestonden toen het heelal tussen 3,5 en 1 miljard jaar oud was (van de huidige 13,7 miljard jaar). Dus deze sterrenstelsels zijn niet echt dicht bij ons in de tijd maar ze zijn nog steeds dichterbij dan de recordbrekende ontdekkingen.

UFO’s tijdens de kosmische middag

De periode waarin de UFO’s floreerden wordt door astronomen de kosmische middag genoemd. De vroege tijdperken van het heelal, toen sterrenstelsels begonnen te groeien, was de kosmische dageraad. Daarna kwam de kosmische middag, ongeveer 3 miljard jaar na de Oerknal. Astronomen denken dat de meeste sterren en zwarte gaten in het heelal rond de tijd van de kosmische middag zijn ontstaan. En nu zeggen astronomen dat deze UFO’s, of stoffige stervormende sterrenstelsels die extreme stervorming ondergaan, het totale budget voor stervormingssnelheid van het heelal tijdens de kosmische middag, domineren. Dus, zoals het artikel zegt, omdat we nog niet in staat zijn geweest om te bestuderen wat we nog niet konden zien begrijpen we niet volledig de groei van de meest massieve sterrenstelsels tijdens de kosmische middag.

Van afgeplat tot rond

De wetenschappers schreven ook dat deze enorme, stoffige UFO’s mogelijk de voorouders zijn van de grote elliptische sterrenstelsels van vandaag de dag. Ze zijn verrast door deze bevinding omdat astronomen dachten dat de ronde elliptische sterrenstelsels  die we nu zien die ronde vorm al op jonge leeftijd zouden hebben gehad. Maar zoals het artikel schrijft:

Misschien wel het meest opmerkelijke resultaat komt van de afgeplatte vormen van deze HST-donkere sterrenstelsels. Deze massieve, stervormende sterrenstelsels zijn de waarschijnlijke voorouders van de huidige massieve sterrenstelsels die over het algemeen worden gedomineerd door rondingen/sferoïden … De verwachting was misschien dat de stellaire lichamen van deze objecten al aanzienlijke rondingen zouden bevatten. Dit is echter niet wat we in de steekproef waarnemen.

M87 in het sterrenbeeld Virgo - Maagd
Eén van de grootste elliptische sterrenstelsels die we kennen is M87 in het sterrenbeeld Virgo – Maagd. M87 is een groot elliptisch sterrenstelsel dat bekend staat om het zwarte gat in het centrum. De Hubble-ruimtetelescoop maakte deze opname in 2009. M 87 bevindt zich op ongeveer 55 miljoen lichtjaar afstand. Het kan zijn leven zijn begonnen als een UFO, of Ultra-red Flattened Object. Afbeelding via Wikipedia.

Webb is expanding our knowledge

De ontdekking van deze UFO’s helpt astronomen om op een recentere leeftijd een beter beeld te krijgen van het heelal. Zoals het artikel zegt:

De stellaire massa’s, afmetingen en morfologieën van de steekproef suggereren dat sommige voorlopers zouden kunnen zijn van lenticulaire of snel roterende sterrenstelsels in het lokale heelal. Het bestaan van deze populatie suggereert dat onze eerdere onderzoeken van het heelal mogelijk massieve, stoffige edge-on schijven hebben gemist, naast door stof verduisterde uitbarstingen van sterren.

Het artikel concludeert:

Dit voorbeeld benadrukt het feit dat de JWST-ontdekking studies van stellaire structuren van sterrenstelsels uitbreidt tot latere kosmische tijdperken waarin we dachten dat we al een redelijk overzicht van het heelal hadden.

Samengevat: astronomen die de nieuwe Webb-afbeeldingen analyseren hebben UFO’s oftewel ultrarode afgeplatte objecten gevonden. Deze UFO’s zijn schijfsterrenstelsels die alleen zichtbaar worden in infrarood licht.

Bron: JWST reveals a population of ultra-red, flattened disk galaxies at 2<z<6 previously missed by HST

Eerste publicatie: 10 augustus 2022
Bron: EarthSky