Ruimtesondes

Al Amal – de eerste Arabische interplanetaire missie

opname van Olympus Mons door de Al Amal ruimtesonde van de VAE
De Al Amal Marsmissie maakte op 21 februari 2021 deze opname van Olympus Mons. het is de grootste vulkaan in ons zonnestelsel. Credit: MBRSC/UAE Space Agency)

 

De Hope Mars Mission, ook wel de Emirates Mars Mission genoemd, is de eerste onbemande, interplanetaire ruimtesonde onder leiding van de Verenigde Arabische Emiraten. In feite is de Hope ruimtesonde (De Arabische naam voor de ruimtesonde is Al Amal) de eerste planetaire wetenschappelijke missie onder leiding van een Arabisch-Islamisch land.

De VAE kozen bewust voor verheven doelen voor het project, dat gedeeltelijk was ontworpen ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van het land. De Hope-ruimtesonde werd op 19 juli 2020 met succes door een Japanse raket gelanceerd en arriveerde op 7 februari 2021 in een baan om Mars.

Hoe groot is de Al Amal?

Tijdens de lancering had de ruimtesonde (inclusief brandstof) een gewicht van 1500 kilogram. De ruimtesonde is ongeveer 2,37 meter breed en 2,90 meter lang. Dat is de grootte en het gewicht van een kleine auto. De ruimtesonde is voorzien van 4 tot 6 Delta V stuwraketten die hydrazine als brandstof gebruiken. Deze stuwraketten hebben een vermogen van 120 Newton elk.

Na een reis van 7 maanden arriveerde de ruimtesonde in februari 2021 bij Mars. Als de ruimtesonde na een serie controles en kalibraties aan zijn wetenschappelijke deel van zijn missie begint dan zal het de rode planeet gedurende een volledig Martiaans jaar bestuderen (dat komt overeen met 687 aardse dagen). Als alles goed gaat wordt de missie mogelijk met twee jaar verlengd tot ergens in 2025.

De Hope zal met behulp van drie geavanceerde wetenschappelijke instrumenten de rode planeet bestuderen:

  • De Emirates Exploration Imager (EXI): dit is een camera die op meerdere golflengtes kan waarnemen. De camera heeft een resolutie van 12 megapixel en een oplossend vermogen van minder dan 8 kilometer. Deze camera zal de atmosfeer van Mars op drie golflengtes in het zichtbaar licht en twee ultraviolette golflengtes waarnemen. Hiermee kan men stof, waterijs en ozon in de atmosfeer bepalen.
  • De Emirates Mars Infrared Spectrometer (EMIRS): in samenwerking met de Arizona State University en het Mohammed bin Rashid Space Centre ontworpen camera die stof, ijswolken, waterdamp en temperatuurprofielen van de Martiaanse atmosfeer gaat meten.
  • De Emirates Mars Ultraviolet Spectrometer (UMUS): Deze spectrometer zal de veranderingen in de thermosfeer meten. Daarnaast de verdeling van waterstof en zuurstof rond de planeet en de ultraviolette emissie van waterstof, zuurstof en koolmonoxide in de atmosfeer. Ook zal de spectrometer de veranderingen per seizoen in de exosfeer meten en metingen doen van de invloed van de zon op de lagere delen van de atmosfeer.

De wetenschappelijke doelen van de missie

De Amal ruimtesonde is gebouwd in samenwerking met de universiteit van Colorado in Boulder en de universiteit van Californië in Berkeley en de Arizona State University. De ruimtesonde is te vergelijken met een hypermoderne weersatelliet en zal vragen die wetenschappers hebben over het klimaat en de atmosfeer van Mars moeten gaan beantwoorden. De missie heeft vier primaire doelen:

  • Het zoeken van de relatie tussen het huidige weer op Mars en het oude klimaat. Substantieel geofysisch bewijs suggereert dat Mars ooit veel warmer en vochtiger was met een substantiële hoeveelheid water aan het oppervlak. De condities in het verleden waren mogelijk optimaal voor de ontwikkeling van bepaalde levensvormen.
  • Het bestuderen van het mechanisme dat zuurstof en waterstof uit de atmosfeer heeft verdreven. Men gaat er vanuit dat het verdwijnen van de atmosfeer de belangrijkste oorzaak is dat Mars nu een koude woestijn is waarin water alleen als ijs of als damp kan voorkomen. Begrijpen wat deze cruciale componenten uit de atmosfeer verdrijft (en mogelijk heeft verdreven), zou kunnen onderzoekers kunnen helpen te begrijpen hoe de Martiaanse atmosfeer in de tijd is geëvolueerd en mogelijk hoe het leven op Mars verloren zou kunnen zijn gegaan.
  • Het bestuderen van de verbindingen tussen de onderste en bovenste atmosfeer van Mars.
  • Het creëren van een globaal beeld van hoe de atmosfeer van Mars varieert gedurende de dag, het seizoen en het jaar. De huidige beschikbare gegevens bieden temperatuur- en klimaatinformatie voor slechts een korte tijd op Mars. Als dit lukt zullen de gegevens die door de Hope ruimtesonde zijn verzameld het eerste holistische beeld van het klimaat op Mars gedurende elke dag van het jaar gedurende meerdere jaren opleveren.

De missie van lancering tot baan om Mars

De Al Amal ruimtesonde werd op 19 juli 2020 met een Mitsubishi Heavy Industries H-IIA raket vanaf het Tanegashima Space Center in Japan gelanceerd. Dit na verschillende vertragingen wegens de slechte weersomstandigheden. Een uur na de lancering werd de ruimtesonde met succes van de raket gescheiden.

In de loop van zijn zeven maande durende en 480 miljoen kilometer lange reis maakte de Hope met zijn Delta-V stuwraketten verschillende geplande koerscorrecties. Omdat die correcties beter verliepen dan verwacht werd er tijdens de reis nog wat bonus data verzameld zoals onderzoek van interplanetair stof en het zoeken naar waterstof in de omgeving van Mars.

Op 27 februari 2021 werden de stuwraketten gedurende 27 minuten geactiveerd om zo de ruimtesonde voldoende te vertragen om in een baan rond Mars te komen. Tijdens deze 27 minuten kon het missiepersoneel op Aarde alleen maar afwachten en hopen dat hun werk beloond zou worden.

Met het succesvol in een baan om Mars brengen van de Al Amal werden de VAE het vijfde land dat hierin slaagde. Een dag later werd China, dat de Tianwen-1 in een baan om de planeet bracht, het zesde land. De ruimtesonde volgt een baan ongeveer ter hoogte van de evenaar van Mars en draait in 55 uur om de planeet heen.

Wat betekent de Hope ruimtesonde voor de VAE?

De president van de Verenigde Arabische Emiraten, Sjeik Khalifa bin Zayed Al Nahyan, kondigde in juli 2014 aan dat zijn land een ruimtesonde naar Mars zou sturen en dat die ruimtesonde in juli 2020 gelanceerd zou worden. Dat komt overeen met de gunstige uitlijning van Mars en de Aarde die iedere twee jaar plaatsvindt. Dit betekende meteen dat de ruimtesonde in 2021 bij Mars zou arriveren en dat valt dan weer samen met het 50-jarig bestaan van de Verenigde Arabische Emiraten.

De Hope-missie is een onderdeel van de regering van de Emiraten om te streven naar meer ontwikkeling van de ruimte. De regering stelde ook een programma op dat bedoeld was om tegen 2117 een bewoonbare nederzetting op Mars te bouwen. En in september 2019 stuurden de Verenigde Arabische Emiraten hun eerste astronaut de ruimte in. Hazzaa Ali Almansoori, een voormalig piloot, bracht acht dagen door in het International Space Station. Hij voerde daar een reeks experimenten uit en gaf in het Arabisch een rondleiding door het ISS.

Maar het United Arab Emirates Space Agency, de overheidsinstantie die belast is met het ontwikkelen en reguleren van de ruimtevaartsector voor de VAE, werd pas in 2014 opgericht. In hetzelfde jaar dat de Al Amal (Arabisch voor ‘hoop’) werd aangekondigd.  En het was pas in april 2015 dat Mohammed bin Rashid Al Maktoum, de vicepresident en premier van de VAE, het Mohammed bin Rashid Space Center oprichtte. In dit centrum werd de Hope ruimtesonde gebouwd.

In een verklaring in 2014 zei Mohammed bin Rashid dat er voor de epische uitdaging om Mars te bereiken werd gekozen omdat epische uitdagingen ons inspireren en motiveren. “Op het moment dat we stoppen met het aangaan van dergelijke uitdagingen is dat het moment waarop we stoppen met vooruitgaan.”

De ruimtesonde werd Al Amal gedoopt omdat de fabricage en de wetenschappelijke gegevens hopelijk op twee manieren in de toekomst van grote waarde zijn: het helpen van wetenschappers bij het begrijpen hoe atmosferen evolueren en helpen om de Arabische wereld te moderniseren.

Begrijpen hoe factoren zoals zonlicht, stof en temperatuur elke dag en door de seizoenen heen de hele atmosfeer van mars beïnvloeden zou ook details kunnen verlichten over de atmosfeer rond de Aarde en zelfs over planeten rond andere zonnestelsels. Wetenschappers zouden de informatie ook kunnen gebruiken om de toekomst van de atmosfeer van de Aarde te modelleren zoals hoe deze kan evolueren onder invloed van klimaatverandering.

De regering van de Emiraten heeft ook gezegd dat ze deze ruimtesonde als een manier ziet om de Arabische wereld weer op de voorgrond van wetenschap en astronomie te brengen, een positie die de regio niet meer heeft ingenomen sinds de islamitische Gouden Eeuw die plaatsvond tussen de negende en de dertiende eeuw.

Gedurende die tijd was de moslimwereld het bolwerk van kennis op het gebied van filosofie, wiskunde, astronomie en geneeskunde. De Arabieren maakten baanbrekende vorderingen op het gebied van algebra en trigonometrie en ontwikkelden astronomische hulpmiddelen zoals zonnewijzers. Maar sinds het einde van die bloeiperiode heeft de Arabische wereld statistisch gezien weinig bijgedragen aan de wetenschap.

De Hope ruimtesonde is een poging om daar verandering in te brengen.

De regering van de Emiraten heeft ongeveer 5,5 miljard dollar in de ontwikkeling van zijn ruimtevaartprogramma geïnvesteerd. En als de allereerste Arabisch-Islamitische missie naar een andere planeet met behulp van een ruimtesonde die volledig door een moslimland werd gebouwd, wordt verwacht dat Al Amal de ontwikkeling van een nieuwe generatie Arabische wetenschappers en ingenieurs zal helpen katalyseren. Ze zullen op hun beurt helpen om het economische systeem van het land weg te halen van de olie-industrie en het voor te bereiden op een wereld die minder afhankelijk is van olie, aldus Sarah Amiri, de wetenschappelijk leider van de Al Amal-missie.

Vanaf juli 2019 werkten er meer dan 70 wetenschappers en ingenieurs uit de Emiraten, bijna allemaal onder de 35 jaar, aan de missie. Dat aantal is in 2020 gegroeid tot 150. Na aankomst van de sonde bij Mars werd de jeugdigheid van het technische team en de relatieve jeugdigheid van de bevolking van de VAE breed uitgemeten in de pers.

 

Eerste publicatie: 7 mei 2021
Bron: space.com