Buitenaards leven - exoplaneten

Astronomen vinden twee interessante exoplaneten rond nabije ster

De nieuw gevonden planeten draaien om een ultrakoele rode dwerg en een van de planeten bevindt zich in de bewoonbare zone.

Telescopen SPECULOOS-netwerk
De telescopen van het SPECULOOS-netwerk die staan opgesteld in de Atacama woestijn in Chili. credit: ESO

Een internationaal team van astronomen heeft twee nieuwe super-Aardes gevonden in een baan rond een ultrakoele dwergster die ongeveer 100 lichtjaar van ons is verwijderd.

De nieuw gevonden exoplaneten draaien om de op één na koelste ster die ooit is gevonden met planeten eromheen. De binnenste planeet van het systeem, aangeduid als LB 890-9b, is ongeveer 30% groter dan de Aarde en draait in slechts 2,7 aardse dagen om de dwergster heen. De tweede planeet, LP 890-9c genaamd, is iets groter, ongeveer 40% zo groot als de Aarde, en voltooit zijn baan in ongeveer 8,5 aardse dagen. Astronomen geloven dat deze tweede planeet zich in de bewoonbare zone van zijn ster bevindt. Dit is de zone waar het niet te warm en niet te koud is om het bestaan van vloeibaar water aan het oppervlak te ondersteunen.

De binnenste planeet werd oorspronkelijk geïdentificeerd als een kandidaat-exoplaneet door de Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) die exoplaneten detecteert door middel van de transitiemethode. Deze exoplaneet werd vervolgens bevestigd door telescopen van het Search for Habitable Planets Eclipsing Ultra-cool Stars (SPECULOOS) van de universiteit van Luik. Naast LP 89-9 wordt het systeem ook wel TOI-4306 of SPECULOOS 2 genoemd om deze twee waarnemers te erkennen.

Het SPECULOOS-team doorzocht vervolgens het systeem naar extra exoplaneten en die zoektocht onthulde de tweede exoplaneet die TESS had gemist.

“TESS zoekt naar exoplaneten met behulp van de transitiemethode. Hierbij wordt de helderheid van duizenden sterren gelijktijdig in de gaten gehouden en wordt er gezocht naar kleine helderheidsafnames die misschien worden veroorzaakt door planeten die voorlangs de ster bewegen”, legt Leatitia Delrez van de universiteit van Luik en hoofdauteur van het artikel uit. “Maar het is vaak wel nodig om vervolgwaarnemingen te doen met telescopen vanaf de grond om de exoplaneten te bevestigen en betere metingen te verkrijgen voer grootte en baaneigenschappen.”

Dit vervolgonderzoek is in het bijzonder belangrijk in het geval van koele sterren zoals LP 890-9 want dergelijke sterren zenden veel licht uit op infrarode golflengtes en in dat gebied is TESS minder gevoelig.

Daar hebben de telescopen van het SPECULOOS-project veel minder last van. Deze telescopen zijn uitgerust met camera’s die zeer gevoelig zijn voor nabij infrarood licht. De telescopen staan opgesteld in Chili en Tenerife.

Het doel van SPECULOOS is om te zoeken naar potentieel bewoonbare aardse planeten die rond enkele van de kleinste en koelste sterren in de omgeving van de Zon draaien. Deze strategie wordt gemotiveerd door het feit dat dergelijke planeten bijzonder geschikt zijn voor gedetailleerde studies van hun atmosferen en het zoeken naar mogelijke chemische sporen van leven met grote observatoria, zoals de James Webb Space Telescope.

De onderzoekers vergelijken de ontdekking van deze planeten rond de koele ster LP 890-9 met het vinden  van de exoplaneten rond het TRAPPIST-1 systeem. TRAPPIST-1 is tot nu toe de koelste ster waarbij planeten zijn gevonden.

Van de zeven bekende exoplaneten rond TRAPPIST-1 bevinden zich er drie in de bewoonbare zone en dat maakt het systeem een belangrijke kandidaat om verder te onderzoeken. En het feit dat een van deze nieuwe werelden zich in de bewoonbare zone van LP 890-9 bevindt maakt nader onderzoek van het systeem bijna net zo aantrekkelijk.

De onderzoekers willen weten of de planeet een atmosfeer heeft en als dat zo is die bestuderen ne beoordelen op zijn bewoonbaarheid. Vervolgens hopen ze de atmosfeer van SPECULOOS-2c te bestuderen, indien mogelijk met de JWST. Deze heeft onlangs al koolstofdioxide gedetecteerd in de atmosfeer van een andere exoplaneet.

Het is, volgens de onderzoekers, belangrijk om zoveel mogelijk gematigde aardse planeten te detecteren om de diversiteit van exoplaneet-klimaten te bestuderen en uiteindelijk in staat te zijn om te meten hoe vaak biologie in de kosmos is verschenen.

De resultaten van het onderzoeksteam werden op 9 september 2022 in het tijdschrift Astronomy & Astrophysics gepubliceerd.

Eerste publicatie: 9 september 2022
Bron: diverse persberichten