Zonnestelsel Nieuws

BepiColombo stuurt mooie foto’s van Mercurius naar de Aarde

De scheervlucht bracht de ruimtesonde BepiColombo binnen 240 kilometer van het oppervlak van Mercurius. De Europese ruimtesonde BepiColombo maakte op maandag 19 juni zijn derde scheervlucht langs zijn doelplaneet Mercurius en onthulde een oppervlak vol met kraters, waaronder een die net een naam heeft gekregen.

De gezamenlijke Europese/Japanse missie die in 2018 van start ging, nadert het laatste deel van zijn zevenjarige reis door het binnenste zonnestelsel. Tijdens deze reis vertrouwt BepiColombo op de zwaartekracht van de planeten Aarde, Venus en zijn doelwit Mercurius om zichzelf voldoende te vertragen om eind 2025 van een baan om de Zon in een baan om Mercurius te komen.

De laatste van deze zwaartekracht-ondersteunende manoeuvres vond plaats op maandag en zag BepiColombo tot op 236 kilometer van het oppervlak van Mercurius komen. Wetenschappers achter de missie maakten van de gelegenheid gebruik om metingen te doen van de omgeving dicht bij de binnenste planeet van het zonnestelsel en foto’s te maken van het verschroeide oppervlak.

Drie opnamen van Mercurius gemaakt door de Europese BepiColombo-missie tijdens zijn scheervlucht langs de planeet in juni 2023.
De Europese BepiColombo-sonde maakte een reeks close-upbeelden van zijn doelplaneet Mercurius tijdens een door zwaartekracht ondersteunde flyby in juni 2023. Cedit: ESA

De Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft gisteren de eerste van deze nieuwe beelden vrijgegeven, minder dan 24 uur na de dichtste nadering die maandag om 21:34 uur Nederlandse tijd plaatsvond.

De beelden onthullen wat ESA omschreef als een “geologische schat”: een overvloed aan kraters, oude vulkanische bergkammen en lavastromen. Een van de merkwaardigste kenmerken in de afbeeldingen is een krater die nog maar net een nieuwe naam heeft gekregen: Edna Manley, naar een in 1987 overleden Jamaicaans/Britse kunstenaar.

Tijdens hun beeldplanning realiseerde de missieleiding zich dat deze grote krater in beeld zou komen maar dat hij nog geen naam had. De krater zal in de toekomst duidelijk interessant zijn voor BepiColombo-wetenschappers omdat de krater een donker laagreflecterend materiaal bevat dat mogelijk een overblijfsel is van de vroege koolstofrijke korst van Mercurius. Bovendien is de bodem van het bassin binnenin overspoeld door gladde lava, een bewijs van Mercurius’ langdurige geschiedenis van vulkanische activiteit.

De ruimtesonde zag ook de Beagle Rupes-helling, een 600 kilometer lange klif die miljarden jaren geleden werd gevormd toen de jonge Mercurius afkoelde en samentrok. De Beagle Rupes werd ontdekt door de Messenger-missie van de NASA die tussen 2011 en 2015 in een baan om Mercurius draaide. Wetenschappers kijken er naar uit om de oorspronkelijke beelden te vergelijken met die van BepiColombo. De beelden onthullen ook een verscheidenheid aan oude inslagbassins die tijdens het eerste miljard jaar van het leven van de planeet werden overspoeld met vulkanische lava, toen deze nog tektonisch actief was.

Het is, volgens onderzoekers, een ongelooflijke regio om de tektonische geschiedenis van Mercurius te bestuderen. Het complexe samenspel tussen deze steile hellingen laat hen zien dat naarmate de planeet afkoelde en samentrok, dit ervoor zorgde dat de oppervlaktekorst slipte en verschoof, waardoor een verscheidenheid aan merkwaardige kenmerken ontstond die men meer in detail kan bestuderen als de ruimtesonde eenmaal in een baan om de planeet is.

Tijdens de dichtste nadiring kon de ruimtesonde helaas geen foto’s maken aangezien het vanaf de nachtzijde bij de planeet aankwam. De dichtstbijzijnde foto’s zijn gemaakt op een afstand van 3500 kilometer, ongeveer 20 minuten na de dichtste nadering.

De BepiColombo-missie bestaat uit twee orbiters die aan elkaar geklonken door de ruimte vliegen. Dit betekent dat sommige instrumenten van de sondes momenteel niet kunnen worden gebruikt. Dat geldt ook voor de belangrijkste camera’s met hoge resolutie van BepiColombo. De beschikbare beelden van de drie bewakingscamera’s (oorspronkelijk gebouwd om de plaatsing van het zonnepaneel van de ruimtesonde na de lancering te observeren) hebben een bescheiden resolutie van 1024 * 1024 pixels.

De ruimtesonde heeft deze camera’s gebruikt om tijdens zijn reis ansichtkaarten naar de Aarde te sturen, onder meer van een scheervlucht langs de Aarde in 2020, twee scheervluchten langs Venus in 2020 en 2021 en twee eerdere scheervluchten langs Mercurius in 2021 en 2022. Er zullen nog drie scheervluchten langs Mercurius plaatsvinden in de komende jaren voordat BepiColombo genoeg energie heeft verloren om uiteindelijk te worden gevangen door de zwakke zwaartekracht van de kleine Mercurius (die maar een klein beetje groter is dan de Maan van de Aarde) in december 2025.

Eerste publicatie: 21 juni 2023
Bron: ESA