Astronomisch Nieuws

China neemt Nederlandse antenne mee op reis naar de Maan

NCLE
De Netherlands Chinese Low-frequency Explorer. Credit: Radboud Radio Lab / ASTRON / Albert-Jan Boonstra

Op 21 mei 2018 zal China de Chang’e 4 verbindingssatelliet lanceren naar een baan achter de Maan. Aan boord van de Chang’e 4 de Netherlands Chinese Low-Frequency Explorer (NCLE). Het is de eerste door Nederland gemaakte wetenschappelijke radioantenne aan boord van een Chinese ruimtevaartmissie en de antenne moet gaan zorgen voor nieuwe onderzoeksgebieden in de radioastronomie.

Het instrument is ontwikkeld en gebouwd door ASTRON, het Nederlandse instituut voor radioastronomie in Dwingeloo in samenwerking met het Radio Lab van de universiteit van Nijmegen en ISIS, een bedrijf uit Delft. Met deze antenne willen astronomen radiogolven meten die afkomstig zijn uit de periode direct na de Oerknal, de periode dat de eerste sterren en sterrenstelsels ontstonden.

Waarom moet een dergelijke antenne achter de Maan worden geplaatst? Radioastronomen bestuderen het heelal aan de hand van radiogolven, dit is licht dat afkomstig is van sterren en planeten dat niet als zichtbaar licht met onze ogen kan worden gezien. We kunnen vanaf de Aarde bijna alle radiogolven uit het heelal ontvangen maar radiogolven met een golflengte van kleiner dan 30 Mhz niet. Deze golflengtes worden door onze atmosfeer tegengehouden. Het zijn juist deze frequenties die informatie bevatten over het jonge heelal en daarom zijn ze interessant om te bestuderen.

Speciaal aan de antenne is dat er in een breed bereik radiogolven worden opgevangen met een lage frequentie. In het verleden was dit niet mogelijk en werd er een ontvanger gebruikt met een smalle frequentie band zodat die geen hinder zou ondervinden van elektromagnetische straling die van de satelliet zelf afkomstig is.

Men is er nu in geslaagd om elektromagnetische interferentie te voorkomen en daardoor kan een breedbandontvanger worden gebruikt. Dat is ook goed nieuws voor andere toekomstige missies.

De antenne is eind april door de risicoanalyses van het Chinese ruimtevaartagentschap CSNA gekomen. Dit was een spannende tijd voor het Nederlandse team dat onder hoogspanning heeft gewerkt om het instrument voor de lancering klaar te hebben zoals in een bilateraal project met China was overeengekomen. In 2016 werd er een overeenkomst getekend tussen Nederland en het Chinese CSNA over samenwerking in dit project.

Volgens de onderzoekers plaveit de NCLE de weg voor nieuwe opwindende wetenschap maar het tekent ook de geslaagde samenwerking tussen Nederland en China.

De Netherlands Chinese Low-Frequency Explorer (NCLE) is gebouwd door een team van onderzoekers en ingenieurs van het Nederlandse Instituut voor Radio Astronomie (ASTRON) in Dwingeloo, het Radboud Radio Lab van de Radbouduniversiteit in Nijmegen en het Delftse bedrijf ISIS in samenwerking met het Chinese National Astronomical Observatory van de Chinese academie van wetenschappen (NAOC).

De NCLE wordt geplaatst in het L2 Lagrangepunt aan de achterzijde van de Maan.

Bron: ASTRON

Eerste publicatie: 18 mei 2018