Zonnestelsel Nieuws

Dit weekend passeren we het baanvlak van Saturnus

Vanaf de Aarde gezien zal Saturnus tijdelijk zijn iconische ringen verliezen en zal zichtbaar zijn als een bleke, gelige bol zonder de ringen die de gasreus normaal sieren.

Saturnus en twee van zijn manen, Tethys en Dione, gefotografeerd door Voyager 1 op 3 november 1980.
Saturnus en twee van zijn manen, Tethys en Dione, gefotografeerd door Voyager 1 op 3 november 1980. NASA/JPL-Caltech

De miljarden rotsachtige en ijzige brokken die rond Saturnus draaien zullen op zondag 23 maart uit ons gezichtspunt verdwijnen, aangezien de dunne randen van de ringen van de planeet dan naar de Aarde zijn gericht en schijnbaar niet meer zijn te zien. Het zeldzame fenomeen doet zich elke 13 tot 15 jaar voor, waarbij de Aarde door het ringvlak van Saturnus gaat. De laatste keer dat de Aarde dit zeldzame uitzicht op de gasreus kreeg was in 2009.

Saturnus wordt omringd door miljarden zwevende stukken komeet, asteroïden en afgebroken fragmenten van manen die door de baan van de planeet zijn gevangen. Het prachtige ringensysteem strekt zich uit tot 282.000 kilometer van de planeet en bestaat uit kleine, stofgrote ijzige korrels tot brokken zo groot als een buis.

Net als de Aarde is de as van Saturnus 26,73° gekanteld. Terwijl hij om de Zon draait verschuift de kanteling van Saturnus ten opzichte van de Aarde, waardoor de ringen uit ons zicht verdwijnen als onze planeet hun vlak kruist. Wanneer Saturnus naar de Aarde is gekanteld kunnen we de bovenkant van de ringen zien en we zien de onderkant van de ringen wanneer de planeet van ons af is gekanteld. Tussen deze twee fasen verdwijnen de ringen echter uit ons zicht. Met een krachtige telescoop zou je een heel dunne lijn om het midden van Saturnus kunnen zien lopen.

De overgang begint zondag 23 maart rond 17:04 uur. De ringen van Saturnus zullen pas over een paar maanden vanaf de Aarde volledig zichtbaar zijn en we kunnen ze misschien pas weer in november waarnemen.

Waarnemers op midden-zuidelijke breedtegraden hebben de beste kans om de naakte Saturnus te zien, als ze heb kunnen waarnemen vanaf de ochtendschemering laag boven de oostelijke horizon. Waarnemers op onze breedtegraden zullen de planeet vermoedelijk niet kunnen zien. Saturnus bevindt zich voor zonsopkomst te dicht bij de Zon.

Hoewel het voor de meesten geen ideale omstandigheden zijn om de hemel te bekijken is het hemelse fenomeen een zeldzame glimp van hoe de planeten rond onze gezamenlijke ster bewegen.

Eerste publicatie: 22 maart 2025
Bron: diverse berichten